Одговори на современи проблеми

ЖИТИЕТО И СТРАДАЊАТА НА СВЕТИОТ СВЕШТЕНОМАЧЕНИК КИПРИЈАН И СВЕТАТА МАЧЕНИЦА ДЕВОЈКАТА ЈУСТИНА

Во времето на царот Дециј (Гај Месиј Трајан Дециј - 251 година по Христа) во Антиохија Сиријска живеел некој Кипријан, философ и надалеку познат магесник. Тој бил роден во Картагина, од родители незнабожци, кои уште од неговото детство го дале во служба на својот незнабожечки пагански бог Аполон. Во својата седма година Кипријан бил пратен при магесниците за да ја изучи магесничката вештина и мудроста демонска. А кога наполнил десет години, родителите го испратиле Кипријан на гората Олимп, да се усоврши во магесништвото, бидејќи оваа гора незнабошците ја нарекуваат престојувалиште на боговите, зашто на неа се наоѓаа огромен број на идоли, во кои живееле безброј демони. На оваа гора Кипријан ја изучи науката демонска до совршенство: бидејќи запознал разни демонски привиденија, научил да предизвикува промена во воздухот, да пушта молњи и дождови, да ги разбранува морските бранови, да предизвикува штета во овоштарниците, градините и полињата, да предизвикува болести и тешкотии на луѓето. Со еден збор, тој го изучи сепогубното мудрување и сезлодејството на ѓаволот. И таму тој видел безбројни демонски војски заедно со кнезот на темнината, кому едни демони му претстоеле, други му служеле, трети му воскликнувале, величајќи го својот кнез; други, пак, демони, беа праќани во целиот свет за да ги измамуват луѓето. Таму ги виде сите незнабожечки богови и богињи, кои всушност демони се, и различните сеништа и привиденија кои се јавуваат по залезот на сонцето. И кога наполнил петнаесет години, Кипријан за учители добил седум големи учители, кои, пак, им служеле на седумте планети. И од овие магесници тој дознал многу демонски тајни. Потоа отпатувал во градот Агра, каде што некое време и служел на богињата Ира, и од тамошниот магесник научил многу лукавства. Некое време Кипријан го поминал и во Тавропол, служејќи и на Артемида. И оттаму отпатувал во Лакедемонија, и таму научил со какви магии и привиденија може да се направи мртовците да зборуваат од гробовите.
Во својата дваесетта година Кипријан отпатувал во Египет и во градот Мемфис учел за големи зла и магии. Во својата, пак, триесетта година тој заминал при Халдејците, та изучувајќи го ѕвездословието (астрологијата) тој го завршил своето школување и отпатувал во Антиохија совршен во секое зло: и мајстор и магесник, и душегубец, голем пријател и верен слуга на кнезот на адот, со кого говорел лице во лице, преку кого се удостоил со голема чест. За тоа самиот вака велеше: Да ми верувате, јас го видов ѓаволот, бидејќи со жртви го умолив и го целивав и разговарав со него и со неговите слуги; и тој ме засака, и го пофали мојот ум, и пред сите рече: Еве го новиот Амвриј; брз на послушноста, достоен за нашиот дел. И ми вети дека после моето излегување од тело ќе ме постави за кнез, и дека за време на животот на земјата во се ќе ми помага; и ми даде една чета демони да ми служат. И кога заминував од него, тој повика кон мене: - Да бидеш храбар, ревносен Кипријане! И станувајќи ме испрати, така што сите негови слуги се чудеа. Затоа и сите негови кнезови, гледајќи какви почести ми укажува, беа многу услужливи кон мене. А лицето негово беше како цвет од трева; на главата имаше раскошен венец од злато и скапоцени камења, кои го осветлуваа целото поле; и неговата облека беше чудесна. Кога, пак, се завртуваше лево или десно, целото место се тресеше, и крај неговиот престол стоеја во голема покорност многубројни зли духови со разни чинови. Тогаш и јас целиот му се предадов, покорувајќи и се на секоја негова заповед.
Тоа го кажуваше и сведочеше Кипријан после своето преобратување во Христа, откако го напушти кнезот на злото и немирот и стана ученик на Кнезот на вечното добро и мирот.  Од тука јасно се гледа каков беше тој човек: пријател на демоните, чии сите дела ги правеше, пакостејќи на луѓето и измамувајќи ги. Бидејќи, живеејќи во Антиохија тој многу луѓе ги наведе на секакви гадни беззаконија и мнозина погуби со отрови и магии, и момчиња и девојки принесуваше за жртва демонска. И мнозина со своето магесништво ги научи на злото, тој направи едни да летаат во воздухот, други во лаѓи да пловат по облаците, трети да одат по вода. И од сите пагани (назнабожци, луѓе кои не го познаваат вистинскиот Бог и Творец на се што постои и Неговото откровение, туку веруваат во своите измислици и демонските лаги) тој беше почитуван и славен како најврховен мајстор и најмудар слуга на нивните гадни богови. А тој им помагал со демонската сила со која бил исполнет: на едни им помагал во нивните блудства, на другите во нивниот гнев, во непријателствата и одмаздувањето, на трети во зависта. И веќе целиот беше на дното на пеколот и во устата на ѓаволот, син на геената, заедничар на демоните и нивната вечна погибел. Но Господ, нашиот Отец Небесен и Неговиот Единороден Син и Светиот Дух, Кој не ја сака смртта на грешниците, според Својата неискажлива добрина и според Своето милосрдие, кое човечките гревови не можат да го победат, посака да го побара овој пропаднат човек и него, потонат во длабочините на пеколот да го извлече од бездната и да го спаси, и на тој начин на сите луѓе да го покаже Своето човекољубие, бидејќи нема грев кој Го победува Неговото човекољубие. А Господ го спаси Кипријан од неговата погибел на следниов начин:
  Во тоа време, пак, во Антиохија живееше некоја девојка, по името Јустина. Таа била родена од незнабожечки родители: од таткото Едесиј, идолопоклонички свештеник, и од мајката Клеодонија. Еднаш, девојката Јустина, откако станала полнолетна, седела дома крај прозорецот и при тоа таа слушнала слово спасително од устата на еден ѓакон Праилиј, кој минувал оттука и говорел за вочовечувањето на нашиот Господ Исус Христос, за Неговото рождество од пречистата Дева, Кој правејќи многу чудеса благоволи да пострада заради нашето спасение и ослободување од силите на злото, гревот, смртта и ѓаволот, и Кој воскресна од мртвите со слава, се вознесе на небесата и седна оддесно на Отца, и Кој царува вечно. Оваа проповед на ѓаконот падна на добра земја во срцето на Јустина и набрзо почна да донесува плод и да го искоренува во неа сето трње на неверието и паганското суеверие. Посака Јустина ѓаконот да ја научи повеќе и потполно, но девојчинскиот срам не и дозволуваше тоа да го направи. Но, сепак, таа тајно заминуваше за да биде заедно со Црквата Христова (έκκλησία, заедница на ученици Христови, новозаветен Народ Божји), и често слушајќи го словото Божјо, преку дејствието на Светиот Дух во нејзиното срце, таа поверува во Христос. Наскоро потоа таа и својата мајка ја приведе кон Христовото Евангелие (добрата вест за спасението и животот вечен во Царството Божјо), а потоа и својот стар татко го приведе кон верата. Тој, пак, гледајќи го умот на својата ќерка и слушајќи ги нејзините мудри зборови, размислуваше во себе: идолите се направени од човечки раце, и како можат да бидат богови кога немаат ниту душа ниту дишење? И дури така размислуваше, ноќта во сонот виде едно необично божествено видение: тој виде една голема војска на светлоносни Ангели, и среде нив беше Спасителот на светот, Господ Исус Христос, и слушна како Спасителот му вели: Дојдете при Мене, и ќе ви го дадам Царството Небесно.
Станувајќи од сонот, Едесиј веднаш тргна со жената и ќерката кај христијанскиот епископ Оптат (, надгледник, пастир и учител на Црквата, на учениците Христови; Дела. 20, 28), молејќи го да ги научи за Христовата вера и да ги подготви за светото крштевање. И му ги раскажа зборовите на својата ќерка и за своето видение на ангелите. Откако го слушна тоа, епископот се зарадува на нивното обратување и откако многу  им говореше за верата (според заповедтта Христова секој кој сака да се крсти и да учествува во вистината и силата на спасението треба да биде воведен во верата и во животот на Неговата Црква, а за малите деца гаранти - сведоци се нивните родители и восприемници - кумови; Матеј. 28, 18 - 20; Марко. 16, 16), тој го крсти Едесиј и неговата жена Клеодонија и ќерката Јустина. И причестувајќи ги со животодавното тело и крв на воскреснатиот Христос, тој ги отпушти во мир. И кога Едесиј се утврди во верата Христова, тогаш епископот, гледајќи ја неговата побожност, го ракоположи за презвитер (презвитерите- старешините, заедно со епископите и ѓаконите, се членови на служебното-ерархиско свештенство, додека останатите членови на Црквата се општо-царско свештенство; Марко. 13, 34; 1. Петрово. 2, 9). И Едесиј живееше добродетелно со страв Божји една година и шест месеци, и така во светата вера го заврши својот живот. Јустина, пак, добро се подвизу¬ваше во заповедите Господови, љубејќи Го својот женик Христос, и служејќи Му со срдечни молитви, во девственост и целомудрие, во пост и големо воздржување. А ѓаволот, кој го мрази човечкиот род, гледајќи го нејзиното живеење, и позавиде на нејзините добродетели, и започна да и напакостува, насочувајќи на неа различни беди и неволји.
Во тоа време во Антиохија живееше едно момче по името Аглаид, схоластик, син на богати и познати родители. Тој целиот живот го минуваше во сладостите и суетите на овој свет. При една прилика тој ја здогледа девојката Јустина како оди да се сретне со својата Црква за молитва, и се зачуди на нејзината убавина. И ѓаволот му фрли лоша мисла во срцето за неа, та разгорувајќи со страст кон неа, Аглаид започна на сите можни начини да се обидува да се запознае со неа и да ја добие нејзината љубов, та така чистото јагне Христово да го извалка во својата нечистотија.
Со таква цел тој ја пречекуваше девојката на местата каде што таа вообичаено поминуваше, па и дофрлаше соблазнителни зборови, ја фалеше и величаше нејзината убавина, и изјавуваше љубов, ловејќи ја на тој начин со заведувачки мрежи на блуд. Девојката се тргаше од него и бегаше, гнасејќи се од него, и не сакаше ниту да ги слуша неговите лукави зборови. Но момчето, не престанувајќи страсно да копнее за нејзината убавина, испрати при неа молба, дали би сакала таа да му биде сопруга. Таа му одговори: Јас имам женик - Христос, Нему Му служам, и својата чистота ја пазам; Тој и душата и телото мое ги чува од секаква нечистотија.
Слушајќи таков одговор од целомудрената девојка, Аглаид уште повеќе копнееше по неа, распалуван од ѓаволот. И бидејќи не можеше никако да ја прелести, тој намисли на сила да ја грабне. И собирајќи за помош распуштени момчиња, тој ја демнеше на патот, по кој обично одеше во црква на молитва. Гледајќи ја, тој ја грабна и насила почна да ја влече кон својот дом. А таа почна силно да вика, удирајќи го по устата и плукајќи го. Слушајќи ги нејзините повици, луѓето истрчаа од своите куќи и непорочното јагне, светата Јустина ја избавија од рацете на расипаното момче како од волчји челусти. Недобронамерните момчиња се разбегаа и Аглаид засрамен замина во својот дом. Не знаејќи што да направи повеќе, бидејќи злата страст растеше во него, Аглаид се реши за уште едно зло: тој отиде при великиот магесник и волшебник Кипријан, идолопокло¬ничкиот свештеник, му ја раскажа својата мака и замоли за негова помош, ветувајќи му многу сребро и злато. Слушајќи го сето тоа од Аглаид, Кипријан го утешуваше, ветувајќи му дека желбата ќе му ја исполни. Јас ќе направам, му рече тој на Аглаид, така што самата девојка ќе ја бара твојата љубов, и ќе копнее по тебе повеќе отколку што ти по неа копнееш. И така утешувајќи го, Кипријан го испрати полн со надеж.
Тогаш Кипријан се фрли на работа: ги отвори своите книги и повика еден од нечистите духови, за кого разбра дека може за брзо време срцето на Јустина да го запали со нечиста страст кон тоа момче. Демонот му вети дека тоа брзо ќе го направи, и со гордост рече: Тоа е лесна задача за мене, бидејќи јас многу пати со земјотрес ги затресував градовите, бедеми разурнував, домови разделував, устројував крвопролевања и таткоубиства, и големи непријателства и омраза меѓу браќата и сопружниците  нафрлав и мнозина желни за девственост во нечистотија ги фрлав. Монасите кои живееја во горите, кои големи пости држеа и никогаш за телото не помислуваа, јас со блудна копнеж ги запалував и ги учев да им служат на телесните страсти. Некои покајници, кои се беа од се одрекле, јас повторно кон првите зли дела ги враќав; мнозина целомудреници во блудодејанија ги фрлав, та зар сега една девојка да не ја намамам на љубов кон Аглаид? Но, зошто повеќе да зборувам? Јас наскоро со дело ќе ја покажам својата сила, само земи го ова лекарство (и му дал некаков полн сад) и дај го на тоа момче, да ја напрска Јустинината куќа, па ќе видиш што ќе се случи.
И штом го рекол тоа, тој замина. Кипријан го повикал Аглаид и го испрати тајно да ја напрска Јустининта куќа со ѓаволскиот сад. И кога тоа го направи, таму влегол демонот на блудот со разгорени стрели на телесна страст, за да го рани срцето на девојката со блуд, а телото нејзино да го запали со нечистата страст. Јустина, пак, имала обичај секоја ноќ да вознесува молитви на својот Господ. И кога таа, според својот обичај, во девет часот се молела вечерта, таа одеднаш почувствувала во своето тело како подувнување, а потоа и злата бура на телесната страст и запаленоста на огнот пеколен. И таа долго време била во оваа беда и внатрешно невреме: и на ум и дошло она момче Аглаид и се појавиле во неа лоши мисли. Но девојката се чудела и самата од себе се засрамувала, чувствувајќи како крвта и врие како во некој врел казан, размислувајќи за она од кое постојано се отстранувала како од некаква гадост. Но, бивајќи благоразумна, Јустина познала дека оваа бура во неа е причинета од ѓаволот, па веднаш го фатила оружјето - крсниот знак, и прибегнала кон Бога со топла молитва, и повикла од дното на душата кон Христа, својот женик, велејќи: Господи, Боже, мој, Исусе Христе! Ете непријателите мои станаа против мене, стапица приготвија за моите нозе и ја понизија душата моја, а јас си спомнав во ноќта за Твоето име, и се зарадував. И кога тие ми досадуваат, јас прибегнувам кон Тебе и се надевам дека мојот непријател не ќе се зарадува заради мене. Ти знаеш, Господи Боже мој, дека јас сум Твоја слугинка, и својата чистота за Тебе ја запазив, и душата своја Тебе Ти ја врачив. Затоа запази ја Твојата овца, Пастиру Добар, не предавај ме како плен на ѕверот кој бара да ме проголта, и дарувај ми победа над злата страст на моето тело!
И така светата девојка, долго и трпеливо стоејќи на молитва, го засрами ѓаволот, бидејќи тој, победен преку нејзината доверба во силата Христова и молитвата, побегна засрамен од неа. И во Јустина се врати спокојството во телото и срцето, и згасна страсниот пламен, и запре борбата, се смири зовриеноста на крвта. И Јустина му воздаде слава на Бога, пеејќи победничка благодарствена песна. А ѓаволот, пак, се врати при Кипријан со лошата вест за потполн неуспех. Тогаш Кипријан го запраша: Зошто не можеше да ја победиш девојката? Тој, пак, и не сакајќи ја кажа вистината, велејќи: Затоа што кај неа видов еден знак, од кого се исплашив, и не можев да ја победам.
Тогаш Кипријан го повика најбесниот демон и го испрати да ја искуша Јустина. Одејќи при неа, овој бес се нафрли врз неа уште пострашно од првиот, бидејќи нападна со сета сила. Но девојката се вооружа со сесрдечна молитва и покажа голем подвиг: се облече во кострет и своето тело го смируваше со молитва и пост, земајќи само леб и вода. И така скротувајќи ги страстите на своето тело, таа го прогони засрамен ѓаволот, кој, пак, како и првиот, се врати при Кипријан без никаков успех.
Тогаш Кипријан го повика еден од демонските кнезови и му раскажа за неуспехот на бесовите, кои не беа во состојба да победат една девојка, и молеше помош од него. Тој, пак, сурово ги укори бесовите затоа што не беа доволно запознаени со таа работа и затоа што не знаеја на каков начин да му направат на срцето на девојката да и биде мил блудот. Притоа тој го бодреше Кипријан со надеж, ветувајќи му дека самиот тој на поинаков начин ќе ја соблазни девојката. И заминувајќи од Кипријан, овој демонски кнез се претвори во жена, и така влезе кај Јустина. Откако седнаа, тој започна да зборува со неа за Светото Писмо, како божем да сака да го следи нејзиниот живот и чистота, распрашувајќи ја каква е наградата за таквиот строг живот и чистота. Јустина му одговори: Голема и неискажлива е наградата за оние што живеат во чистота, и големо чудо е тоа што луѓето воопшто не обраќаат внимание на оваа голема ризница како што е чистотата ангелска. Тогаш ѓаволот, обелоденувајќи ја својата бесрамност, започна вешто да ја искушува, велејќи: Тогаш на каков начин светот ќе постои? И како ќе се раѓаат луѓето? Ако Ева ја запазеше чистотата, девственоста, тогаш како ќе се намножеше човечкиот род? Без сомнеж, сопружништвото е добро, тоа го востанови Бог. И Светото Писмо го пофалува, велејќи: - Бракот на сите треба да е чесен, и брачното легло - чисто" (Евр. 13, 4). И мнозина светители Божји, зар не беа во брак, кој Бог на човека му го даде како утеха, та човекот, гледајќи ги своите деца, да се весели и да Го слави Бога?
Слушајќи ги ваквите вистинити, но со лукавство кажани зборови, Јустина го позна селукавиот заведувач ѓаволот, и го победи подобро од Ева: бидејќи не навлегувајќи со него во голем разговор, таа брзо прибегна кон пристаништето на крстот Христов: го стави на своето лице чесниот знак на крстот на кој Христос го победи непријателот на доброто, и своето срце го воздигна кон Бога, својот Женик, и ѓаволот веднаш исчезна уште повеќе посрамен отколку двата претходни демони. И тој, горд демонски кнез, дојде при Кипријан посрамен. И Кипријан, познавајќи дека и тој ништо не успеал, му рече на ѓаволот: Зар и ти не можеше да ја победиш девојката, ти моќен кнезу, поискусен од другите во ваквите вештини? Тогаш кој од вас може нешто да направи на она непобедливо девојчинско срце? Впрочем, кажи ми со какво оружје таа ви се спротивставува? И на каков начин вашата огромна сила ја претвора во немоќ? Тогаш ѓаволот, принуден од силата Божја, и наспроти својата волја призна и рече: Ние не можеме да гледаме во крсниот знак, туку бегаме од него, бидејќи како оган не запалува и далеку не прогонува. (крсниот знак изобразен со вера и во силата на Духот Свети им сведочи на демоните дека Христос на крстот, преку својата љубовна жртва, засекогаш го победи нивното зло, а на целото човештво му даде сила против нив)
Тогаш Кипријан многу се разлути на ѓаволот, затоа што му нанесе срам и се препираше со него, велејќи: Таква ли е вашата сила, една слаба девојка да ве победува? Тогаш ѓаволот, сакајќи да го утеши Кипријан, реши да го направи следното: се претвори во ликот на Јустина и отиде кај Аглаид, та тој мислејќи дека таа е Јустина, да ја исполни својата желба, та на таков начин не ќе биде обелоденета нивната ѓаволска немоќ, ниту, пак, Кипријан ќе биде посрамен. И кога ѓаволот во ликот на Јустина влезе кај Аглаид, тој скокна од неискажлива радост, и доближувајќи се ја прегрна и ја бакнуваше, велејќи: Добро ми дојде, прекрасна Јустина! Но штом Аглаид го изговори името Јустина, ѓаволот веднаш исчезна, не можејќи ниту името на Јустина да го слушне.
Аглаид многу се исплаши, па отрча кај Кипријан и го извести за се. Тогаш Кипријан преку своето магесништво му даде птичји облик и, давајќи му сила да лета во воздухот, го испрати во Јустинината куќа преку прозорецот да влета во нејзината одаја. И тој, во облик на птица летајќи во воздухот, носен од ѓаволот долета над Јустината куќа и сакаше да се спушти на неа. Но во тој миг се случи токму тогаш Јустина да погледне низ прозорецот, и ѓаволот штом ја виде, го остави Аглаид и побегна. Во тој миг исчезна и птичјиот привид во кој се наоѓаше Аглаид, та за малку тој не се искрши паѓајќи надолу, туку со рацете се фати за стреата на Јустината куќа и така висеше. И ако молитвата на света Јустина не го симна оттаму, тој сиромашкиот сигурно ќе паднеше и ќе се искршеше.
И така, доживувајќи потполн неуспех, Аглаид се врати кај Кипријан, и му ја раскажа својата мака. Кипријан многу се разочара, гледајќи се себе си посрамен. И надевајќи се во својата волшебничка сила, нему му се присака самиот да отиде кај Јустина. Затоа најнапред се претвори во жена, па потоа во птица. Но, тој се уште не се беше приближил до вратата на Јустинината куќа, а од него побегнаа привидот и лажниот лик на жена и птица, и тој се врати победен.
После тоа, за да го одмази својот срамен пораз, Кипријан со своето магесништво наведе маки на Јустината куќа и на куќите на сите нејзини роднини, соседи и пријатели, како некогаш ѓаволот на праведниот Јов: им умираше стоката, им правеше зло на слугите, а нив, пак, ги ставаше во неизмерна грижа. Јустина, пак, ја удри со болест, и таа легна во постела, и нејзината мајка плачеше околу неа. А таа ја утешуваше својата мајка, говорејќи и како Давид: - Нема да умрам, но ќе живеам и ќе ги разгласувам делата Господови" (Псал. 117, 17). Но, многу посрамениот Кипријан, во својот нексротлив бес, по допуштање Божјо заради покајание на народот, наведе неволји не само на Јустина и на нејзините роднини, туку и на целиот град. И настана помор меѓу стоката и големи болести меѓу луѓето. И по дејство на ѓаволот, низ целиот град се пронесе глас дека великиот мајстор Кипријан го казнува градот поради Јустина, бидејќи таа му се противи. И не мал број на угледни граѓани се собраа и отидоа при Јустина, и со гнев ја советуваа да не го огорчува повеќе Кипријан, туку да се омажи за Аглаид. А таа ги тешеше, уверувајќи ги дека наскоро ќе исчезнат сите неволји, кои Кипријан ги нанесува преку демоните. И така се случи. Бидејќи кога света Јустина срдечно се помоли на Бога, веднаш ја снема сета сила демонска и сите се исцелија од раните и од болестите оздравија. Тогаш луѓето, изменувајќи се, започнаа да Го прославуваат Христа и да го исмејуваат Кипријан и неговата волшебничка вештина, така што Кипријан од голем срам ниту меѓу луѓето се појавуваше, ниту со пријателите се среќаваше.
Јасно убедувајќи се дека на крсниот победоносен знак и на Христовото име ништо не може да им одолее, Кипријан си дојде при себе и му рече на ѓаволот: Погубнику и измамнику на сите, ризницо на секоја нечистотија и гадост, сега се уверив во твојата немоќ. Бидејќи кога од сенката на крстот се плашиш и од името Христово трепериш, што ли ќе направиш кога Христос ќе дојде против тебе? Кога не си во состојба да ги победиш оние што само го изобразуваат крстот на себе, тогаш  како барем некого ќе грабнеш од рацете Христови? Сега разбирам кој си ти, ништо, и ништо не можеш, бидејќи немаш сила за одмазда. Се прелажав, пак, јас, бедникот, што те послушав и што се доверив на твојата измама. Затоа, отстапи од мене, проклетнику! Отстапи! Оти треба да ги молам христијаните да се смилуват на мене. Треба да прибегнам кон благочестивите, да ме избават и да се погрижат за моето спасение. Заминувај, заминувај, беззаконику, непријателу на вистината, противнику и мразителу на секое добро!
Слушајќи го тоа, ѓаволот се фрлил врз Кипријан за да го убие. И зграбувајќи го, започна да го удира и дави. А Кипријан, немајќи од никоја страна помош,  не знаејќи како да си помогне, и веќе одвај жив, се сети на крсниот знак, со кој Јустина се противеше на сета сила на ѓаволот, и рече: Боже на Јустина, помогни ми! И кревајќи ја раката се прекрсти, и ѓаволот веднаш отскокна од него како напната стрела. И Кипријан земјаќи воздух, се исполни со смелост и повикувајќи го името Христово го ставаше на себе крсниот знак и машки се противеше на ѓаволот, проколнувајќи и карајќи го. А ѓаволот, стоејќи далеку од него и не смеејќи да му се приближи поради крсниот знак и поради името Господово, грозно му се закануваше, велејќи: Не ќе те грабне Христос од моите раце! И многу бесен на Кипријан, ѓаволот рикна како лав и замина.
Тогаш Кипријан ги собра сите книги за своето магесништво, па поита кај христијанскиот епископ Антим, и паѓајќи пред неговите нозе го молеше да се смилува на него и да го подготви за свето крштевање. Епископот, пак, знаејќи дека тој е голем и страшен магесник, сметаше дека тој дошол кај него за да го измами, па затоа го одбиваше велејќи: Многу зла правиш меѓу паганите, немој уште повеќе да правиш кај христијаните, за набрзо да не загинеш. Тогаш Кипријан се по ред му раскажа и му ги даде во раце своите книги за да ги запали (види Дела. 19, 19). Гледајќи го неговото смирение, епископот го посоветува и го научи на светата вера и му наложи да се подготви за крштевање. Неговите книги, пак, тој ги запали пред сите  христијани во градот.
Заминувајќи, Кипријан со скрушено срце ги оплакуваше своите гревови и посипувајќи ја со пепел својата глава тој чинеше покајание и повикуваше кон вистинскиот Бог за очистување на своите беззаконија. Утредента наутро тој отиде во молитвениот дом, во кој се собираше Црквата Христова од тој град, и со радосна утеха го слушаше словото Божјо стоејќи меѓу верниците. Тогаш ѓаконот им наредил на огласените (катихумени, оние кои се подготвувале за крштевање) да излезат надвор, велејќи: Вие кои сте огласени, излезете! И додека другите излегувале, Кипријан не сакаше да излезе, туку му рекол на ѓаконот: Јас сум слуга Христов, немој да ме гониш оттука. А ѓаконот му одговорил: Бидејќи не си сеуште крстен, и како таков неможеш заедно со верните да се причестуваш со Телото и Крвта Христови од Неговата трпеза, ти мораш да излезеш. Кипријан му одговорил: Жив е Христос, мојот Бог, Кој ме сочува од ѓаволите и ме помилува, Кој и девојката Јустина ја запази чиста, не ќе ме истераш од Црквата се дури не станам целосен христијанин. Тогаш ѓаконот го известил епископот за тоа. А епископот, гледајќи ја Кипријановата срдечност и загреаност на срцето за верата Христова, го повика кај себе и веднаш го крсти во името на Отецот и Синот и Светиот Дух.
Дознавајќи за тоа, света Јустина вознесе голема благодарност кон Бога, и многу милостиња им подели на сиромашните, и дарови на Црквата подари. А епископот во осмиот ден го произведе Кипријан за чтец, во дваесетиот за ипоѓакон, а во трисетиот за ѓакон. По истекот, пак, на една година го ракоположи за презвитер . Променувајќи го начинот на својот живот Кипријан од ден на ден го поминуваше тесниот пат на својот живот, постојано плачејќи поради своите поранешни зли дела, и напредувајќи од сила во сила и од добродетел во добродетел. Наскоро потоа тој беше поставен за епископ. И во тој чин тој покажа таков живот, така што се изедначи со мнозина велики светители, мудро пасејќи го стадото Христово. Светата Јустина епископот ја постави за ѓакониса и ја произведе за игуманија над другите христијански девственички. И игуманијата Јустина со својот живот и поуки обрати мнозина незнабошци од идолослужењето и ги приведе и присоедини со Христовата Црква. И така исчезнуваше служењето на идолите, а славата Христова се умножуваше.
Гледајќи го таквиот живот на свети Кипријан и неговата грижа за верата Христова и за спасението на човечките души, ѓаволот чкрташе со забите кон него, и ги поттикнуваше незнабошците да го оптужат пред владетелите на источните покраини дека тој не ги почитува нивните богови и мнозина луѓе ги одвраќа од нив, а затоа, пак, Го слави Христа, Кој е противник на боговите. И се собрале незнабошците, и дошле при тамошниот владетел на источните покраини Евтолмиј, и ги наклеветија Кипријан и Јустина, оптужувајќи ги за многу нешта, како биле против боговите и против царот и против сите власти, и како го измамуваат народот приведувајќи го во верата во Христа Распнатиот. И го молеа владетелот двајцата да ги казни со смрт, и Кипријан и Јустина.
Штом го слушна тоа, владетелот Евтолмиј нареди да бидат фатени Кипријан и Јустина и да ги затворат во зандана. И кога тргна за Дамаск, Евтолмиј нареди да ги поведат со нив, бидејќи сакаше таму да им суди. Стигнувајќи во Дамаск, Евтолмиј седна во судницата и пред него ги изведоа Христовите затвореници, Кипријан и Јустина. И тој го запраша Кипријан: Зошто ја промени својата поранешна слава, бидејќи најнапред беше познат служител на старите богови на кои мнозина луѓе им приведуваше? Тогаш свети Кирпијан му раскажа се по ред: како ја увиде немоќта и лагата на демоните и ја позна силата на Христа Бога, од Кого сите демони се плашат и се тресат, и за тоа дека демоните исчезнуваат од победоносниот крсен знак, и за тоа како тој беше обратен кон Христа, за Кого е подготвен веднаш да умре. Мачителот не ги зема сериозно зборовите на свети Кипријан. И бидејќи не беше во состојба да одговори на Кипријановите зборови, тој нареди светителот да го обесат и да го стругаат неговото тело, а светата Јустина да ја удираат по устата и очите. Долго мачени на таков начин, тие постојано го исповедаа Христа и со благодарност се истрпуваа. Потоа мачителот ги врза во затворот и се обиде со слатки зборови да ги придобие во идолопоклонството. А кога не успеа во тоа, тој нареди да ги фрлат во еден врел казан, но казанот што вриеше воопшто не им наштети, и тие како во ладовина Го славеа Бога. Гледајќи го тоа, еден идолски свештеник по името Атанасиј изјави: И јас исто така во името на богот Асклипиј ќе влезам во овој оган и ќе ги посрамам овие магесници. Но штом се допре до огнот, тој веднаш умре. Гледајќи го тоа, мачителот се исплаши, та не сакајќи повеќе да им суди, тој ги испрати при царот Клаудиј во Никодимија, со целосен писмен извештај за нив. Царот ги осуди да бидат пресечени со меч. И кога ги доведоа на губилиштето, Кипријан замоли за себе време за молитва. Но тоа го направи за да биде Јустина погубена пред него, бидејќи стравуваше да не се исплаши Јустина гледајќи ја неговата смрт. А Јустина весело ја наведна под мечот својата глава и замина при својот Женик - Христос. Еден, пак, човек, по име Теоктист, кој стоеше таму и ја гледаше смртта на овие невини човечки суштества, се нажали за нив, па разгорувајќи во духот кон Бога, тој пријде до свети Кипријан, целивајќи го и изјавувајќи дека и тој е христијанин. И веднаш Теоктист беше осуден да биде пресечен со меч заедно со Кипријан. И така погубени, тие ја предадоа својата душа во рацете Божји за време на царот Диоклецијан ( владее од 284  до 305 година по Христос). Нивните тела лежеа шест дена несохранети. Некои, пак, странци, кои беа таму, тајно ги зедоа нивните тела и ги однесоа во Рим. Во Рим ги предадоа на една чесна и света жена Руфина, роднина на цезарот Клаудиј. Таа чесно ги сохрани телата на светите маченици Христови: Кипријан, Јустина и Теоктист. На нивниот гроб се случуваа многу исцеленија на оние кои доаѓаа. Пофално слово во спомен на свештеномаченикот Кипријан и светата маченица Јустина кажа и големиот учител на Црквата Христова светиот  Григориј Богослов (329 - 390) .
Преку молитвите на овие свети маченици Господ, нашиот Отец Небесен преку Неговиот Син во Светиот Дух и во светата Црква, да ги исцели нашите телесни и душевни болести и да не извлече и ослободи од сите душоубиствени мрежи демонски што тие ги фрлаат врз нас преку суеверието, идолопоклонството, магијата и окултизмот. Амин.

Подготвил: Ивица Тодоров

Посети:{moshits}

 
 Текстот што се наоѓа пред вас е плод на многу разговори, средби, молитви, совети, грижи. Истиот нема за цел само да ве информира, туку братски да ве посоветува, да ве насочи, па и да ве опомене за опасноста од еден сериозен проблем што ние во Црквата го нарекуваме суеверие или празноверие.

Што е тоа суеверие?

 Самата етимологија на зборот суеверие, од црквенословенското суе  - празно, или на современ македонски - празноверие, ни ја открива суштина на овој проблем.
 Ни открва дека овој проблем е всушност искушение или испит преку кој секоја личност свесно и слободно избира дали ќе се развива, овистинува, ољубовува и овечнува низ процесот на личносно усовршување што за нас го промислил и благословил нашиот Творец или ќе исчекори од овој процес и својата слобода и доверба ќе ја насочи кон некој или нешто што од себе не нудат ништо, односно истите преку својата празнотија (суета), која ја маскираат со лага и манипулација, не' заробуваат во состојба на духовна - личносна успиеност, неслобода, страв и свесно не' вампиризираат, односно, од нас исцицуваат животна сила, храна за своето его, пари, време, здравје. . .  
 Затоа ова исчекорување, или овој тип на  вера која е насочена кон:

1. личности кои за себе говорат дека имаат божествен авторитет, или тврдат дека се преставници на истиот, а сето тоа го темелат на лага, патологија, манипулација, присила и страв,
2.  разни обреди од паганско - магиско - спиритистичко - окултен карактер кои не само што не се благословени од Творецот и немаат никаква поврзаност со Него, туку се и забранети од Него, затоа што истите имаат за цел да се дојде до моќ, или така наречено тајно знаење, преку кое може присилно да се влијае на личности, природни појави и настани, 
3.  разни предмети (амајлии, идоли) кои преставуваат цел на обожување и од кои, оние што веруват, се надеваат, дека ќе добијат некаква заштита, или дека преку нив се пројавува некаква божествена сила,
4. разни лични ирационални и нелогични  ритуали, кои се производ на натрапчиви мисли и несугурност, и кои во нас предизвикуваат страв доколку истите не ги исполниме,
 
ние во Црквата, во новозаветниот Народ Божји, ја нарекуваме празноверие, или вера која е празна затоа што во неа отсуствува Божјиот благослов, промисла и Неговото љубовно - животодавно присуство. Истата во личноста не внедрува вистински и здрави духовни плодови, туку најчесто предизвикува ментални пореметувања, душевни растројства, семејни трагедии и серозни општествени проблеми.

Почетокот на суеверието во духовната историја на човештвото   

 Сведоштвото за првото суеверие го среќаваме уште на самиот почеток на Светото Писмо, односно во самите мугри на човековата историја. Пророкот Мојсеј, во првата книга од своето Петокнижие (Книги на Законот, Тора), ни сведочи за пресудниот момент во кој целото човештво, преку непослушанието и празноверието на нашите прародители Адам и Ева, трагично исчекори од Божјата промисла за сите нас и се втурна во ризична и уништувачка авантура чии последици и денес ги чувствуваме.
  На прародителите на човештвото, кои во се беа чисти и безгрешни, но сепак во личноста, во нивниот внатрешен човек, се уште беа неопитни и во детска духовна возраст, нашиот сељубив Творец им даде заповед, или подобро кажано, родителски совет, со кој сакаше да ги заштити од неподготвениот допир со злото, а во исто време тие преку неговото исполнување, во духот на љубовното послушание, требаше да се вежбат во негување на својата скапоцена слобода. Советот или заповедтта гласеше вака:
 "Од секое дрво во градината можеш да јадеш, освен од дрвото за познавање на доброто и на злото, од него не јади, зашто во оној ден кога ќе вкусиш од него, ќе умреш."
(1. Мој. 2, 16 - 17)
  Станува збор само за една единствена заповед. Но заповед која  како тенка црвена линија го одвојуваше благословениот и промислениот од Бога процес на духовно растење, усовршување, спознавање и постоење од неблагословениот од Него начин на "постоење", кој всушност не е ни постоење, туку смрт. Нашите прародители ја минаа таа тенка црвена линија и духовно неподготвени навлегоа во темните уништувачки простори на злото, гревот и смртта, односно, навлегоа во димензијата во која тиранисуваа отпаднатите од Творецот ангели (демони). Зошто им се случи тоа? Одговорот е јасен. Од непослушание и празноверие. Односно, од злоупотребата на нивната скапоцена слобода.
 Можеби донекаде ви се јасни нештата со непослушанието, но сигурно ќе се запрашате на кој начин празноверието во сета оваа трагедија има свое место? За да се обидам го објаснам тоа ќе го насочам вашето внимание кон следните стихови од првата книга Мојсеева:
 " Но змијата беше полукава од сите ѕверови полски што ги создаде Господ Бог, па и рече на жената: Вистина ли е дека Бог рекол да не јадете од ниедно дрво во рајот?
  А жената и рече на змијата: Ние јадеме род од секое дрво во рајот, само од родот на она дрво среде рајот - рече Бог - не јадете и не се допирајте до него, за да не умрете.
 Тогаш змијата и рече на жената: Не, вие нема да умрете. Бог знае дека оној ден кога ќе вкусите од него, ќе ви се отворат очите, па ќе станете како богови и ќе знаете што е добро, а што зло. " ( 1. Мој. 3, 1 – 5) 
 Ова е дијалогот што целото човештво го доведе до исчекорување од Божјата воља и промисла и го воведе во моменталната незавидна духовна состојба. Низ целиот дијалог очебијна е целта што сакал да ја постигне низ змијата противникот Божји (сатаната) и човекоубиецот од самиот почеток на човештвото ( Јован. 8, 44). Чекор по чекор тој ја навлекувал нашата прамајка Ева кон празноверие, односно, итро и подмолно ја одвлекувал од довербата кон нашиот Небесен Татко и ја навлекувал да му поверува нему, да и поверува на неговата лага, измама, манипулација, празнотија, болест. И сето тоа го правел со вешто конструирана полувистина.
 Нашите прародители знаеле дека со Божји благослов, а според нивниот духовен раст и зрелост, ќе ја дознаат полнотата на вистината за постоењето, за доброто, но и за злото. Тие во себе го носеле и семето на вистината дека ќе станат подобни на својот Творец, не по природа, но по благодатта Божја, како учесници во Неговата природа (2. Петар. 1, 4). И сето тоа требало да се случи преку процесот што бил благословен и промислен од Творецот, а не онака како што лажел и ветувал човекоубиецот. Но, за жал, нашите прародители посакале од Бога зададената цел за нив, а преку нив за целото човештво, да ја остварат набрзина (магиски, без личносен раст и подвиг). Тие ја испразниле својата вера од довербата во Бога и ја насочиле кон празнотијата и итроштините на лукавиот човекоубиец. Последиците од сето тоа се јасни и видливи, како внатре во нас, така и надвор од нас.
 И денес, по неколку илјади години од овој трагичен настан, истото сценарио непрестано се случува во умовите и срцата на огромен број луѓе. Истиот човекоубиец, иаку обесилен преку искупителната жртва Христова на крстот, не' навлекува кон празноверие користејќи ја нашата духовна успиеност, непознавањето на откровението Божјо, но и нашата глупост и самобендисана увереност. Затоа ние во Црквата Христова градиме сериозен и внимателен пристап кон овој проблем. Преку многувековното искуство, како од периодот на Стариот завет, така и од периодот на Новиот завет, осознаваме и исповедаме дека празноверието е вера, но парадоксална, бесмислена, лажлива, нездрава. Таа во себе нема ништо Божјо, го нема Неговиот благослов, присуство, живот, вистина, духовна храна, здравост. Дури истата не' наведува да престанеме да му веруваме на Бога и да имаме доверба во Него.
  Празноверието е, исто така, и тип на вера која сака да направи пробив во духовните свери и сили на постоењето на свој начин, но без Божја дозвола за тоа (окултизам). Дозволата ја нема затоа што мотивите на оние што сакаат да го направат тоа се многу проблематични и често втемелени на гордост, суета, егоизам, желба за моќ,  манипулација и желба за владеење над другите, желба за брзо богатење, лажно учителство, но и на простотија.

 Пројавување на суеверието

 Суеверието е тесно поврзано со оној тип на религозно искуство што ние во Црквата Христова го нарекуваме паганство или незнабоштво. Паганството ( од погано, нечисто) како пројава на религиозните потреби на луѓето својот почеток го има веднаш по отпаѓањето на нашите прародители од љубовното - животодавно единство со нашиот Творец и Неговото Царство. Трагичните последици од отпаѓањето, како на духовен, така и на секој друг план, страшно влијаеле врз животот на нашите прародители, но и на нивните наследници. За многу кратко време, уште во првата генерација на човештвото, злото, гревот и поднебесните демонски сили на уништувањето силно влијаеле луѓето да започнат да го забораваат својот вистински Творец, но и смислата на своето лично постоење. Најстрашните последици од гревот - духовната (личносната) успиеност, страдањата, болестите, несигурноста и смртта, силно влијаеле луѓето да бараат од некаде помош. Огромен број од нив, како и денес, наместо да му се обратат на својот Небесен Татко, тие започнале да создаваат, со голема помош од отпаднатите ангели, свои религиозни пракси, обреди, верувања. Во огромен процент сите тие биле исполнети со духот на празноверието, идолопоклонството, магизмот, окултизмот, па и затоа се наречени пагански, нечисти. Но сепак мора да се признае дека и во таквите религиозни традиции имало и има некаков остаток од вистината за вистинскиот Бог. Тој остаток, пра-предание или семе на вистината, на многу духовно разбудени личности во историјата на човештвото им помогнало да станат свесни за многу суштински нешта во однос на животот и неговата смисла, но и да се здобијат со некаква престава за Творецот, која понатаму им помогнала да се ослободат од канџите на празноверието и од свесното и несвесното демонослужење. Затоа и пријатно не изненадуваат длабокоумните мисли и дела на многу мудреци и филосифи од најдалечното минатото на човештвото.
 Од друга страна погледнато, треба да знаеме дека под директно влијание на паганската празноверна религиозност се изроди Богомрското идолопоклонство (служење а идоли, кумири, обожување на нешто што не е вистинскиот Бог), принесување на човечки жртви, најдемоноподобните окултни и магиски вештини, спиритизмот - како можност на призивање на демонските сили и општење со нив, астрологијата, хиромантијата, разните окултни и сатански тајни и јавни друштва, а во поново време и цело движење што себе си се нарекува Њу ејџ (Ново време, всушност истите имаат за цел повторно да ја реставрираат паганската религизност). Во овој контекст треба да ги спомнеме и разните самопрогласени пророци, гуру - учители, јасновидци, бајачи и гатачи, кои денес најотворено го шират и всадуваат разорниот демонскиот дух во умовите и душите на луѓето, при што најдрско се маскираат со христијански симболи (икони, крстови, со градење на цркви, со користење, односно со злоупотреба, на христијански светилишта. . .)
 Дури и многу обичаи кои ги нарекуваме "народни" во себе содржат празноверна паганско - магиска религиозност (најраширена пракса е курбанот). Многу често во минатото христијанските учители, од пастирско - мисионерски причини, се обидувале паганските обичаи и обреди да ги христијанизират, да им дадат христијанско значење и симболика. Од денашна перспектива гледано, мислам дека обидот останал без успех. Нема ништо задничко помеѓу животворната спасителна светлина на Евангелието Христово и  паганската религизност. Навистина изгледа бедно, бледо и осквернувачко кога овие две неспоиви нешта се мешаат од нашите современици преку разни новокомпонирани обичаи, а особено од обичаите на курбанот (крвна жртва - на арапски), палењето огнови и магиските коледарски песни пред празникот на раѓањето Христово, разните погребни обичаи, разните ритуали што некои "христијани" ги извршуваат по налог на некој јасновидец или бајач дури и во самите цркви (молитвени домови) и манастири.
 Мислам дека следните зборови на апостолот Павле упатени до еден тогашен магесник (жрец пагански), а и зборовите на свети Никодим Агиорит (1749-1809), трезвено ќе делуваат на многу наши современици на овој план:
 " О, ти, кој си полн со секаква лага и злоба, сине ѓаволски, непријателу на секаква правда, нема ли да престанеш да ги искривуваш правите Господови патишта. " ( Дела. 13, 10)            
 "Кој ќе може, а да не заплаче за современите ни христијани, кога ќе помисли дека Синот Божји преку својата крсна смрт ги победи сите началства и власти на демонските сили, а христијаните денес со робувањето на разните магии и претскажувања покажуваат дека демоните над нив трумфираат и на тој начин повторно го доведуваат ѓаволот во светот и го востоличуваат за да владее со нив." (Преподобен Никодим Светогорец, За видовите магија, Софија, 1996, стр. 9)
 А во книгата со наслов "За магиските феномени" ќе го сретнете следниот заклучок:
 "Сатанизмот и магијата се едно исто. Магијата води кон сатанизами, исто како што и паганските обичаи се прва стапка кон магијата." (За магиските феномени, Пловдив, 1996, стр. 30)

Ставот на Светото Писмо и каноните на Црквата во однос на суеверието

 " Кога ќе влезеш во земјата, која Господ, твојот Бог ти ја дава, да не свикнеш да правиш гнасотии, какви што вршеа тие народи; да не се најде пред тебе човек што го тера синот свој или ќерката своја преку оган, заради очистување, или да претскажува, да гата, или како магесник да биде, чародеец, ни гледач на утробата, ниту пак како што се гледа по знаци, ни таков што повикува мртви; зашто, секој, што го прави тоа е гнасен пред Господа, и токму поради тие гнасотии, твојот Бог ги изгонува од пред тебе. Биди непорочен пред Господа, твојот Бог." (5. Мој. 18, 9-13)
 
 " Ако, пак, Јас истерувам бесови со Духот Божји, тоа значи дека дошло Царството Божјо до вас. " (Матеј. 12, 28) 

 " А мнозина од оние, кои правеа магија, собирајќи ги книгите свои, ги гореа пред сите." (Дела. 19,19)

Шести Вселенски собор, канон 61
Оние кои се обраќаат кон такви што прават магија, или кон таканаречените стоначалници, за од нив да дознаат  нешто што сакаат да им се открие, или да им се исполни некаква желба, по силата на претходните за нив заповеди од отците, истите нека подлежат на правилото кое за нив определува шестгодишно покајание.

Помесен собор во Анкир, канон 24 
 Оние кои употребуваат магиска вештина и одржуваат разни пагански (назнабожечки, јазичнички) обичаи или водат некои од таквите во нивните домови да им гатаат или да им очистуваат магија, нека потпаднат под правилото за петогодишна епитимија во востановените пет степени: три години да клечат и две години да се молат без да се причестуваат со светите тајни.

 Од правилата на Св. Василиј Велики, канон 83
 Тие кои се занимаваат со магесништво и ги следат паганските обичаи, или во своите домови носат некои за да им вршат чародејства и разни очистувања, нека потпаднат под правилото за шестгодишно покајание: една година да плачат, една да слушаат ( да учествуваат само на првиот дел на Литургијата), три години да клечат и една година да стојат со верните, и само на овој начин нека бидат примени назад во Црквата.

Како да се заштитиме од суеверието?

 Најдобрата заштита од суеверието или празноверието е својата вера да ја исполниме со потполна љубовна доверба кон нашиот Отец Небесен преку Неговиот Единороден Син и нашиот Господ , Спасител и Учител Исус Христос во Светиот Дух и во Светата Црква. А тоа значи дека е потребно целиот наш светоглед и вредносен систем да го втемелиме на Божјата вистина, откриена и запишана во светите книги на Стариот и Новиот завет и засведочена од безбројите праведници и светители, како од старозаветниот, така и од новозаветниот период. Само така најсуштински ќе ја доживееме радоста на нашето духовно ослободување и ќе го разбереме советот на нашиот Господ Исус Христос кој е запишан во евангелието според Јован:
 "Ако вие останете при Моето слово, навистина ќе бидете Мои ученици, и ќе ја познаете вистината и вистината ќе ве ослободи. " (Јован.8, 31-32)

 (продолжува)

 Подготвил: Ивица Тодоров

Посети: {moshits}

На прагот на геената огнена

Епископ Александр Милеант

„А Духот јасно зборува дека во последните времиња некои ќе отстапат од верата, слушајќи измамливи духови и ѓаволски учења“ (1 Тимотеј 4:1).

Како дете кон макја, така и човекот инстинктивно се стреми кон Бога – особено во тешките мигови на својот живот. Во Бога тој го гледа својот Небесен Отец, Кој му сака добро и Кој може да направи и невозможни нешта. Господ Исус Христос ветил: „Сакајте и ќе ви се даде; барајте и ќе најдете; чукајте и ќе ви се отвори“ (Матеј 7:7). Некој бара физичко исцелување, помош во работа, зацврстување на семејството, среќа за децата; некој – зацврстување на верата, стекнување молитва, исполнување со Светиот Дух – секој според мерата на своето духовно ниво. Бог ги прима молбите од секој оној кој Му се обраќа со искрена и силна вера. 
Освен што молитвата ја привлекува кон нас Божјата помош, за неа е карактеристично и тоа што содејствува на внатрешниот раст на човекот. Причината за тоа е што молитвата не е монолог, туку е беседа во која Господ ì одговара на душата и ја озарува со благодатта на Светиот Дух. Озарувајќи го внатрешниот свет на човекот, Бог го учи да го бара не само материјалното, временото, туку, главно, вечното и вистински вредното. Човекот што беседи во молитвата со Бога, знае дека Бог е повисоко и семоќно Битие, полно со љубов, но и праведно, и дека пред Него треба да се стои со стравопочит. Со Бог не може да се манипулира, како со некоја слепа сила. Тој е – Отец Кого што треба да Го слушаме. Така личното молитвено искуство, коешто се јавува во почетокот како резултат на некаква конкретна потреба, содејствува на моралното усовршување на човекот и го води кон највисокото благо – кон Царството Небесно.    
Сосема спротивна на таквата здрава религиозност, заснована на вера и послушност спрема Бога, е нездравата, „црна духовност“ на окултизмот. Тука исто така постои елемент на натприродното и барање на помош – но таа не се бара од Творецот, туку од некои сомнителни духови или од таинствени нефизички сили. Ако здравата вера во Бога го облагородува човекот, тогаш нездравата окултна вера духовно го нагрдува. Таа исцело е насочена кон земното, тривијалното и гревовното. Целта на окултните знаења е чисто утилитарна: - дознавање на тајните, успех во животот, покорување на нечија љубов, зацврстување на здравјето, стекнување био-енергија, ширење на својот потенцијал, одмазда на непријателот или, едноставно, „поигрување“ со таинственото. Многумина ги прелестува тоа што сето тоа може да се достигне без каков и да е физички напор и без нарушување на граѓанските закони.
Ако обраќањето кон Бога ја буди совеста во човекот и го поттикнува да се покае и да се промени, занимавањето соокултизмот, спротивно, не го поврзуваат со никакви морални обврски: земи и насладувај се! Оваа (навидум) слобода од моралните обврски очигледно е главната привлечност на окултизмот. Но, како што ќе видиме подоцна, услужливите духови воопшто не се алтруисти и човекот порано или подоцна ќе плати мошне скапо за добиените услуги. Само во почетокото сè изгледа лесно и просто.  
Окултизмот е древен колку и самото човештво. Вкусувањето на забранетиот под во рајот претставувал прв обид на човекот да добие извонредни знаења и способности по окултен пат (Битие, гава 3). Магови, шамани, повикувачи на духови на умрени и сл., – постоеле отекогаш, но најмногу во „посземјето“. За нашата епоха е карактеристична се посилната популаризација и занимавање со разни форми на окултизам, за што сведочат низа сериозни современи истражувања. Така, еден од научниците од Чикашкиот Универзитет, од областа на споредбената религија и окултизмот, Mircea Eliade, забележува во својата книга Occultism, Witchcraft and Cultural Fashions: „Како историчар на религијата, запрепастен сум од огромната популарност на магијата во современата Западна култура и субкултура. Притоа, занимавањето со магија претставува само дел од пошироката насоченост, односно од зголемениот интерес спрема семожни окултни, езотерични науки“ (The University Press, Chicago IL 1976). Под влијание на модерното учење „New Age (Новиот век)“, илјадници луѓе во САД се претставуваат како channelers (медиуми) и psychics (претскажувачи), и милиони луѓе им се обраќаат за совети и за услуги, читаат нивна литература... Некои од тие channelers се добро познати во уметничките и во телевизиските кругови. Во Европа, Канада, Бразил, Русија и во други земји исто така се забележува зголемен интерес спрема  „светото на духовите“. Влијанието на окултните идеи почнало да навлегува дури и во сериозните науки, како што се психологијата, медицината, философијата, археологијата итн. Почнале да никнуваат псевдохристијански секти коишто шират древни окултни идеи, завиткани во псевдонаучна и псевдохристијанска терминологија. Во книжарниците може да се сретнат посебни штандови на кои се нуди литература посветена на „New Age“. Пред очите се шаренеат наслови како што се: „Вештерки во средниот век“, „Древна египетска магија“, „Историја на тајните друштва“, „Тајните зборови на шаманте и зомбите на Хаити“, „Енцикопедија на древните и забранети знаења„, „Од кабала до астралните светови: умствените енергии и тајните на интимните односи“, „Книга на светата магија: неопходен црн извор на окултното знаење“, „Современ речник на вештерките: сè што ти е потребно за да можеш да се занимаваш со магија“, „Достигнете го посакуваното со помош на окултна енергија“, „Што е левитација и како се користи“.  
Dr. Wаltеr R. Маrtin, истакнат познавач на култовите во Америка, тврди едека 60 % од американците применуваат некакви окултни методи или се интересират за окултизам. Постојат повеќе од 3000 издавачи на окултни книги или журнали, чиј вкупен годишен приход се мери во милијарди долари. Дури и традиционалните журнали, коишто во принцип не се интересираат од оваа област, печатат статии за окултни техники, за астролошки знаменија, за лечење со кристали и сл. Во Русија, исто така, интересирањето за окултизмот добива размери на епидемија. Овие жалосни факти говорат за духовна дегенерција на современото општество и ја навестуваат близината на Второто доаѓање Христово. 
Зборот окултизам потекнува од латинскиот збор occultus, што значи: нешто скриено и недостапно за мнозинството. Во сферата на окултизмот влегуваат различни необјасниви појави и дејствија, коишто се предизвикани од таинствени, нефизички сили. Окултните техники се управуваат според следниве цели: 1) стекнување знаење недостапно на обични физички средства; 2) стапување во контакт со духови или натприродни сили; 3) стекнување вештини за манипулирање со тие духови или сили. Еве краток список на окултни учења или занимања: професионално претскажување, астрологија, хиромантија, нумерологија, одредени видови мистицизам, трансцендентална медитација, медиумизам или channeling, јога, екстрасенсно (нетрадиционално) лечење, лечење со биополе, ритуално кодирање, шаманство, сите видови бела и црна магија.
Во наше време голема популарност стекнало окултното учење „Новиот век“, кој ео себе содржи голем број стари окултни учења. Некои современи секти-култови или никнале како резултат на „откровение“ на духовите, или во себе носат елементи на окултизам и се користат со окултни методи. Меѓу нив треба да се споменат: Орденот на Розенкрајцери, учењето на Николај Рерих („Жива етика“ или „Агни-јога“), заедницата на Белите браќа, заедницата на Е. Блаватска, движењето „Новиот век“, заедницата Аум Синрике, Кришнаизам, Lucius Trust (Alice Bailey), Eckankar (Paul Twitchell), The Children of God (David Berg), Unification Church (Sun Mun), антропософското друштво Rudolf Steiner, Astara (Earlyne Chaney), заедницата („црквата“) на мормоните (Joseph Smith со неговиот „angel Moroni“), Christian Science (Mary Baker Eddy) и други.
Што ги поттикнува луѓето од дваесеттиот век да се свртуваат кон такви ненаучни и сомнителни нешта, како што е повикувањето духови? Одговорот на ова прашање е дека науката, сама по себе, и материјалистичкото учење не можат да одговорат на повисоките човекови прашања. Нешто во нас го бара повисокото, духовното, жеднее за одговор на принципиелните прашања: зошто живееме, постојат ли други светови и други, посовршени форми на постоење, што нè чека по смртта, постојат ли нефизички сили коишто би можеле да му помогнат на човекот да ги совлада физичките закони и да стекне сигурна среќа. И ете, луѓето, не познавајќи го или игнорирјќи го христијанското учење, се обраќаат кон езотерични учења. Тие учења претендираат на тоа дека нудат одговор на длабоките принципиелни прашања за постоењето и дека го знаат пристапот до нефизичките сили. Но, овие одговори се лажни, а рецептите – погубни. Најстрашно е тоа што тие го придушуваат стравот Божји во човекот и чувството за одговорност за своите постапки. Паднатите духови му дошепнуваат на окултистот-почетник дека не постои ниту судот Божји, ниту вечните маки, туку, напротив, дека таму е сè лесно и пријатно. Затоа, „збогатувај се со знаење и примај ја во себе силата што ти се дава“. И, навистина, понекогаш, како резултат на окултни занимања, на човекот му се откриваат необични способности – телепатија, способност да лечи со помош на „биополе“ или да ги придвижува предметите („телекинеза“), итн. Но, како што ќе видиме, овие сапособности не се развиле во него самостојно, туку при содејство на нечистите духови, и затоа се мошне опасни и штетни. Навистина, за да не го исплашат почетникот, демоните го сокриваат своето присуство и се претставуваат: а) или како безопасни духови што талкаат наоколу, или б) за безлична нефизичка енергија, разлеана во космосот или сокриена во самиот човек. 

(продолжува)

Подготви: д- р Драган Михајловиќ

Посети:{moshits}

Спортот обично се поврзува со телото, и најчесто тоа се првите  асоцијации коишто се будат во врска со ова собитие: тренинзи, вежби, резултати, дисциплина, упорност...
Меѓутоа со оглед на тоа дека човекот не е само тело, ниту само душа, туку е заедница од овие две, плус дух, на спортот може да се гледа како на една дисциплина којашто помага (или учествува) во одржувањето на здравјето на севкупниот човек.
Ја отвараме оваа тема, за којашто ќе говориме од неколку можни аспекти, а во овој број на Премин ви го пренесуваме предавањето на еден монах Светогорец, којшто  како што вели самиот, чувствувам болка како поранешен спортист, а сега монах Светогорец за состојбата на спортот, за која што верувам дека сум виновен и јас во голем степен, затоа што не сум се молел доволно за луѓето коишто се поврзани со спортот. Затоа барам од сите вас прошка, а Бог вам да ви прости.

СПОРТОТ ОД ПОГЛЕД НА ЕДЕН СВЕТОГОРСКИ МОНАХ, ПОРАНЕШЕН СПОРТИСТ

(предавање пред Олимписката академија на Кипар)

 Му благодарам на Преблагиот Триеден Бог, на Пресветата Богородица, и на кипарските и Светогорските светители што ме удостојуваат денес да се наоѓам помеѓу избрани спортски челници, сите вас, коишто сте одговорни за спортското воспитување на младината која што бара да најде излез од безизлезите на современото општество, а обично не наоѓа ништо друго освен болка, самотија и збунетост.
 Му благодарам на Блаженејшиот Архиепископ на Кипар г. Хризостом и на Олимписката Академија на Кипар што ги дадоа благословот и дозволата да кажеме неколку збора за спортот од аспект на Православната Црква. Се надевам дека ќе се замислиме и ќе расчистиме одредени работи во врска со нашава тема.
 Да започнеме со приказната што ја читаме од книгата на еден современ теолог:
 "Еден ден еден светител застана пред нашата куќа. Мајка ми го виде во дворот како игра за да ги забавува децата. < О, ми рече, тоа е навистина е еден светител; можеш да одиш кај него, сине мој>.
 Светителот ја стави својата рака на моето рамо и ми рече: <Што мислиш да правиш, малечок мој? - Не знам. Што сакате да правам?
- Не, кажи ми ти што сакаш да правиш?
- О, ми се допаѓа да играм.
- Значи, сакаш да играш со Господа?
Не знаев што да одговорам.
- Гледаш, ако би можел да си играш со Господа, тоа би било најголемото нешто што некој некогаш го направил. Сите Го земаат премногу сериозно, та о прават смртно досаден... Играј со Бога, синко мој, Он е најдобриот другар за твоите игри". (Павле Евдокимов, "Молитвата на Источната Црква", стр. 20 - 21).

Ако се осврнеме и на животот на св. Серафим Саровски ќе видиме дека светителот имаше слабост кон децата и играше со нив, кога родителите ги испраќаа кај него во шумата за да го пронајдат таму скриениот св. Серафим Саровски.
И Христос рече: "Ако не се повратите и не станете како малите деца,нема да влезете во Царството Небесно".
Играта е спортот ()1 на децата. Христијанскиот живот е една игра, една атлетика Божја, согласно со она што го кажавме. Ако сакаме да бидеме вистински христијани и вистински спортисти (атлети), тогаш треба да играме во слобода преку послушноста кон Христа во Православната Црква.
Но, што е Црква? Црква е Богочовечки организам, Тело Христово, свет народ, народ Божји, царско свештенство. Црква е избавителот Христос, Мајката и пријателите на Избавителот.
Црквата како предвечен совет - волја Божја, постои отсекогаш. Нејзиниот историски роденден беше Педесетницата. Христос рече дека вратите на адот нема никогаш да ја совладаат. А тоа историски се оствари дури и во нашиве енови. Иако комунизмот сурово ја гонеше Црквата во Источна Европа последниве 80 години, сепак самиот беше поразен. Црквата, Телото на Распнатиот и Воскреснатиот Христос, функционира заради вселената, заради целиот свет. Го осветува, преобразува и го издигнува светот од падот во кој што се наоѓа кон светот на вечноста.
Тоа го прави со нејзините Свети Тајни, особено со Светата Тајна на Евхаристијата, т.е. на Литургијата. Во Литургијата, која што значи дело на народот Божји, се врши размена на дарови. Ние луѓето, христијаните, Му ги принесуваме на Бога даровите Божји за да ги освети, да ги преобрази и да ги издигне до Својот Престол и да ни ги даде осветени и преобразени, нам луѓето христијани, за да им се радуваме и да ги употребиме во слава на Бога и на човекот.
Човекот така се спасува и живее среќен и во овој и во другиот живот. Применувајќи ги евангелските аповеди Го откриваме сокриениот во нив Христос и ги решаваме сите наши проблеми. Архимандритот Софрониј Сахаров, ученик на св. Силуан Атонски, вели: "Живеејќи согласно со евангелските заповеди, иако сме на мачен пат, полека решаваме многу од вечните проблеми на човештвото. Не се зачудувајте, тоа е реалноста: во Христа се наоѓа спасението на собраните групи во името Христово, како и на целите народи на сиот свет (Јован 4, 42; Мат. 12, 21). Не постои и не е можно да постои состојба која што Христос не може да ја спаси. Автентичното спасение лежи во тоа да пребиваме постојани во љубовта Христова под било какви услови, како што и Он Самиот ги исполни аповедите на Неговиот Отец и пребива во Него во љубовта (Јован 15, 10)".
Бидејќи нема состојба која што не може Христос да ја спаси, Христос може да го спаси и спортот од катастрофалниот пат што го следи последниве години. Да видиме прво што е спорт с, кои се неговите заеднички точки со Црквата и која е современата состојба на општеството и на спортот.
Спорт или Атлетика значи постигнувам подвиг, правам подвиг. Постигнувам подвиг за себеси, т.е. се надминувам себеси, што значи се борам против себељубието, егоизмот, страстите, гревот и ѓаволот, со благодатта Божја и со молитвите на мојот духовен отец.
Цел на спортот е телесното и духовното совршенство на човекот, според евангелските зборови: "бидете совршени, зашто вашиот Отец Небесен е совршен".
Средствата што ги употребува спортот за постигнување на своите цели се овие:
1. Нетварната Божја благодат.
2. Природното движење.
3. Гимнастичкото вежбање.
4. Борбата.
5. Групата.

Спортот помага во подобрувањето на телесните и духовните способности и на добродетелите на човекот и ги залекува истовремено, колку што може, негативните, т.е. телесните болести, душевните страсти.
Да видиме како спортот придонесува во духовниот развој на човекот. Да почнеме од детската возраст. Бидејќи детето со физичкото воспитание континуирано се бутка од несовладлив натрешен порив, со аналогната правилна активност доживува и развива добри навики што водат во втемелување на правилно душевно живеење и карактер.
Во таа возраст ќе треба да дадеме нагласок на контролата и зауздувањето на егоцентризмот и на развивањето на социјалноста и друштвеноста на детето. Ако егоцентризмот не се ограничи навреме, тогаш ќе испадне фатален за самото дете и за целата заедница околу него.
Со соодветните вежби, групни игри итн. детето и воопшто човекот се посветува во општествениот живот, којшто ги предводи односите на луѓето и води во взаемно разбирање, взаемно помагање, општествена соработка и соживот.
Играта му нуди шанса на детето и воопшто на човекот што спортува да стекне себепознание, т.е. да се запознае себеси и да ја постигне хармонијата помеѓу нереалното и реалното во себе.
Во екипата се негува чувството за должност. Должност е чувството за одговорност спрема заедницата во која што се живее. Детето и воопшто спортистот, подложени на одредени тренинзи коишто бараат самодисциплина и самовласност ги негуваат овие добродетели, коишто ја имаат силата да ги скротуваат слабостите и штетните склоности.
Со спортот се постигнува правилната и цврста волја која што е душевна сила и која што, ако се поврзе со покајанието, светотаинскиот живот, аскезата и послушанието во Православната Црква, го прави спортистот способен да носи морални и правилни одлуки и да ги спроведува во пракса. Стекнувањето на цврстата и правилна волја се постигнува после долго и напорно вежбање од многу мала возраст.
Освен тоа постојат и други нешта коишто ја разубавуваат душата на човекот и ја впотполнуваат како што се смелоста, трпението, упорноста, дисциплината, чувството за ритам и за мерка итн. Сето тоа се постигнува со спортувањето.
Од она што го видовме до сега излегува заклучокот дека Православната Црква и спортот имаат заеднички точки, коишто ќе ги видиме во продолжение. Но прво треба да прецизираме дека Црквата е Телото на Христа, којшто е вечната глава на Црквата, центар на целокупниот свет и на вселената, оска на Православната цивилизација и општество. Според тоа е центарот и оската и точката кон која се движи спортот. Прва величина е Црквата, а секундарна е спортот. Црквата е соврШен организам, Богочовечки, независно дали неговите членови имаат слабости и страсти. Црквата нема потреба од никого, додека спортот има потреба од Црквата за да застане на своите нозе, за да функционира правилно, за да ја изврши својата општествена, национална и глобална цел која што е збратимување на народите во мир и единомислие.
Заедничките точки на Православната рква и на спортот се овие:
1. "Здрав дух во здраво тело", што се толкува Православно: "дух осветен во тело осветено од несоздадената Божја благодат која што се дава во Православната Црква". Душевната и телесната аскеза се врши за да стекнеме смирение и чистота, како што ги стекна овие добродетели пресвета Богородица во Светињата на Светите.
2. Човекот го вежба телото за да има здравје, подвижност, живост, сила. Здравјето и тоа што следи од него и помагаат на повозвишената од телото душа во трудот за меѓусебна духовна љубов, за слава на Бога и на човекот. Апостолот Павле некаде вели: "Јадете ли пиете ли или нешто друго правите, сето тоа правете го во слава Божја". На пример, светиот великомаченик Димитриј, заштитникот на Солун, му го даде својот благослов на светиот маченик Нестор да земе учество во спортот на гладијаторството со големиот противник идолопклоникот Лиј, кого што го победи со благодатта Божја и со молитвите на св. Димитриј.
Св. Пророк Давид во гладијаторска борба го победи Голијат, којшто беше идолопоклоник, откако претходно се помоли.
Гледаме дека Православната Црква го афирмира спортот, бидејќи тој Го прославува Бога и на крај и човекот.
3. Спортот е средство, инструмент на човекот за да се опушти психолошки, да ја најде повторно својата изгубена психосоматска складност. Црквата го сака следново: Спортот да му служи на човекот, а не човекот да е механички дел на спортот.
Кон психосоматската складност на човекот стреми и Православната Црква со постот, бдението, умствената молитва, со "Господи Исусе Христе помилуј ме грешниот", аскезата, богослужението, покајанието (преумувањето).
Црквата очистува, просветлува и озарува со несоздадената светлина Христова. Таа светлина ги поплавува умот, желбата, дразбениот дел на душата и целото тело на човекот. Таа го прави светол, осветен, способен да ги исцелува и да ги утврдува сите оние коишто доаѓаат во контакт со него, како што се случува со моштите на Светителите, коишто се Христови атлети (спортисти).
Сега да видиме накратко што се случува во современото општество и во современиот спорт.
Агонијата, немирот, себеоправдувањето, себељубието, егоистичкото затварање во себеси, континуираниот монотон конфорен седечки живот на градовите и понекогаш и на селата, буката на машините, злоупотребата на техниката и на културата, менувањето на етосот на народот, ја карактеризираат денешната општествена состојба. Болниот "осамен човек" на милионските градови насекаде се пројавува болно.
Тоа јасно се гледа на стадионите. Секирациите, маките, семејните проблеми, агонијата, отсуството на смисла за живот, незадоволството кон претпоставениот на работното место, излегуваат од потсвеста каде што се потиснати и се насочуваат кон судијата и кон противниците. Тоа што се случува на стадионите, претставува нужно зло. При тоа што се случува таму. Гледаме како некои љубители на спортот и играчи прибегнуваат кон алкохол, дрога, плотски страсти итн. , затоа што веруваат дека инаку би полуделе. Православната Црква чувствува болка затоа што знае дека луѓето не само што се оптоварени со гревови и проблеми, туку и дека не сакаат да е ослободат од тој товар (св. Јован Златоуст). Таа состојба им станува втора природа. Егзистанцијалистите велат: "Човек сум затоа што имам страв". Се плашат дека ќе умрат без страв. Исповедта може да му помогне на човекот и на судијата и на љубителите на спортот да умрат со страв, да воскреснат без страв и да се помират со Бога, со себеси и со своите ближни. Да ја постигнат нивната општа цел, т.е. обожувањето, да станат богови по благодат.
Постојат некои спортисти во Грција и на Кипар коишто го применуваат православниот живот. Нормално, тие се светлите исклучоци од правилото. Затоа што правилото денес е дека отсуствува од спортските терени жртвата, љубовта, смирението, братството, взаемното простување, состраданието, несреброљубието, несебичноста итн.
Постои острастено служење на богињата топка, сув професионализам, давање на премии, трговија со играчи, политизирање со цел пренесување на проблемите и претварањето на човековата личност во маса, развратен живот, маркетинг на интернационални фирми преку спортот. Гледаме тимови како носат дресови со натписи на ДАТСУН, Царлсберг, или на Олимписките игри како се наметнуваат фирми за какао, за часовници ОМЕГА, кока кола итн.
Каде е, молам, барем древниот Олимписки дух? Древните Елини, нашите славни претци, пред да ги започнат натпреварите, принесувале жртви на боговите, се молеле. Секако, се наоѓале во заблуда. Но значајно е тоа што "со Бога се започнува". Ги запирале војните пред натпреварите. Во историјата на Олимписките игри од 1896 година па наваму гледаме дека запираа Олимписките игри за да продолжат војните (1. И 2. Светска Војна). Древните Елини не употребувале лекови или инекции (допинг) за деа ги подобрат своите резултати и да постигнат победа, а денес нашироко се употребуваат.
Тој древен Елински дух беше преобразен подоцна во христијански дух, во Православната Црква и го зачува доброто што го имаше. Го отфрли само идолопоклонството, оттуѓувањето на жовекот. До сега, по Литургијата на втор ден Велигден Кипраните играат кипрски традиционални игри и се натпреваруваат во атлетика, играат фудбал, одбојка итн.
Православната Црква не го отфрла спортот, туку го прегрнува и го осветува. Не го злоупотребува, ниту, пак, го прави цел за себе. Не го апсолутизира релативното, ниту го релативизира апсолутното.
Кога зборуваме за современите Олимписки игри би сакал да го наведам чинот на затварање на Олимписките игри во Барселона 1992 година, каде што одговорните, без да го информираат светот што ги следеше настаните преку телевизија, прикажаа и демонски игри, обреди и облици давајќи го впечатокот дека владетел на спортот е чаволот и неговите инструменти. Секако, сценсариото беше токму борбата на доброто со злото, при што конечно победува доброто. Меѓутоа, не се нагласи дека злото е небитие, тоа е непостоечко и дека ако ние не му дадеме место, ако не му ја дадеме нашата слобода, тогаш не може да има постоење. Ниту, пак, се нагласи дека Христос е единствениот Којшто со Својата смрт ги победи смртта и злото и со Својата сила воскресна, па според тоа само оние коишто се соединуваат со Христа во Православната Црква ги победуваат злото и смртта.
Завршувајќи го ова предавање би сакал да се осврнам на одредени практични мерки, за во Христа поткрепување на спортот во срцата на љубителите на спортот, играчите, судиите, тренерите и раководните фактори во спортот. Секако, било какви човечки мерки се половични без слободата на Светиот Дух, скрушеноста, љубовта. Во секој случај ако човекот поака, тогаш Бог ќе содејствува на Својот начин.
1. Да се постигне независност на спортот од политичките партии, од фирмите, од банките. Како? Со потпората на надежда во Бога и во Неговиот спортољубив народ "и сето друго ќе ви се придаде". Верата која дејствува со дела спасува, а не парите.
2. Тренерите, раководните фактори, професорите по физичко образование да се обидат, ако сакаат, да бидат не само обрасци за техничка совршеност и физичка сила, туку пред се обрасци за луѓе мирни, чесни, искрени, разумни, праведни. Само познавањето на спортските правила не ја осигурува и нивната примена. Православната Црква прифаќа дека :"Најголема од сите добродетели е расудувањето". Расудување значи познавање на себеси, непогрешно чувство за вистинското добро и способност за просветлување на темните точки на другите (св. Јован Лествичник). Се треба да бива убаво и согласно со востановениот поредок. Расудувањето се стекнува со ослободувањето од страстите преку благодатта Божја во Православната Црква.
3. Да не се употребуваат спортистите како обични средства за успех на клубот, аналогно со целите, туку како луѓе "според образот и подобието Божјо". Мнозина спортисти со исцрпувачкиот тренинг и со употребата на допинг средства станаа телесно, економски и професионално некорисни. Со нив се соочуваат, за жал, како со автомобилски мотори, но кожни. Некои раководни фактори во спортот мислат дека човекот спортист нема душа. Полека полека и спортистот го стекнува истиот начин на мислење. Себеси се смета како животно. Го интересира само да јаде, да пие, да спие, да се забавува, да троши: "Да јадеме и да пиеме, зашто утре ќе умреме".
4. Пред и по еден спортски натпревар да се врши славословие на Бога, како и петминутна проповед. Верувам дека така многу неумесни, валкани работи како и антиспортската атмосфера ќе запрат. Барем се намалува фанатизмот, којшто го ослепува човекот.
5. Да има взаемно простување после натпреварот, без задржана омраза. Така се постигнува внатрешното обновување и прогресивното издигање на спортот.
6. Спортистите треба да научат дека нема толкаво значење победата, колку што има учеството и ползата што следи од тоа. Се бориме за да се надминеме себеси, што претставува една голема победа, едно духовно подобрување.
7. И победата и поразот се неопходни. Без поразените, победници не постојат. Поразениот ќе ги види своите грешки и во иднина ќе стане подобар. Но за да биде тоа, т.е. да имаат полза и едните и другите, треба победникот да ја прима победата со смирение и скромност, а поразениот без разочарување.
8. Треба сите да гледаат на спортската борба и на победата во неа не како на цел за себе, туку како средство за да се овенчаат на арената на добродетелта.
9. Треба да научиме да ја разликуваме желбата за расудување и постигнување од стекнувањето човечка слава. Вистинскиот натпревар е надминувањето на себеси, отфрлањето на лажното и преодното кое што е идолопоклонство.
10. Здравиот спортски дух се поистоветува со некористољубивоста. Среброљубието е најзначајната причина за девијација на спортот, коешто создава непријателства помеѓу поединци и групи со катастрофални последици.
11. Да се создадат затворени спортски терени, каде што тие што сакаат ќе спортуваат без да плаќаат. Да има тренери на тие терени, специјални за секој спорт, коишто ќе им помагаат на спортистите согласно со нивните таленти. Така нема да имаат потреба о екипите за да напредуваат. Ќе се занимаваат невработените физички работници и воопто е се форсира спортот. Затворените спортски центри да се градат близу до цркви, та да се поврзува богослужбениот живот со спортскиот. Таму ќе има и еден духовен отец - свештеник коишто духовно ќе и помага на спортската младина.
12. За да излезе еден прав спортист треба да соработуваат хармонично родителите, учителите, спортските работници и свештениците.
13. Ќе треба да се внимава и на улогата на телевизијата, на радиото и на печатот во поттикнувањето на духот на соработката помеѓу Православната Црква и спортот во полза на нашата младина која што бара да најде излез во безизлезите на современото општество. Правилното информирање, взаемното разбирање, употребата на образовни програми, соработката на сите полиња помеѓу црковните, спортските и новиарските фактори ќе помогне мноу во обновувањето на правиот Православен начин на мислење и на правиот спортски дух.
14. Црквата и Државата да ги помагаат економски, професионално и духовно спортистите коишто се посветуваат себеси на спортот така што и за време на спортувањето и по завршувањето на спортската кариера да имаат ценет општествен и професионален живот кој што го осигурува душевниот, личниот и семејниот мир.

ЕПИЛОГ

Не ви изложив утопии. Со малку добра волја и со благодатта Божја, сето она што го кажавме станува реалност. Не сакам да ве поужувам. Она со што ме имаат вдахнато моите професори по физичко воспитание Андреас Костас, Динос Михаилидис, Парис и Андреас Стилиану и Светогорските Свети отци, тоа и го изложив. Знам дека можеби ќе има реакции на тоа. Но верувам дека од малечок и од луд можеш да ја учиш вистината. Еден еромонах Светогорец од Григоријатскиот манастир ми го кажа следново: Светогорскиот монах е следниве три нешта: 1. Луд. 2. Дете. 3. Веселко. Луд е, т.е. безумен заради Христа (Ап. Павле). Дете е (ако не бидете како децата нема да влезете во Царството Небесно, вели Христос). И веселко е затоа што целиот негов живот е едно славословие кон Бога (ќе Му пеам на мојот Бог се додека постојам).
Го пишувам ова исто така и за да не бидеме во самозаблуда дека се е убаво и розево на полето на спортот. Не сакам да допирам одредени личности. Немам никаков нечист интерес. Чувствувам болка како поранешен спортист, а сега монах Светогорец за состојбата на спортот, за која што верувам дека сум виновен и јас во голем степен, затоа што не сум се молел доволно за луѓето коишто се поврзани со спортот. Затоа барам од сите вас прошка, а Бог вам да ви прости.
Се надевам дека ова предавање за спортот ќе биде повод за покајание, критика и плоден дијалог со цел да ја спречиме целосната катастрофа на спортот.

+++

СВЕТОГОРСКИ МОНАХ

- Со спортот се постигнува правилната и цврста волја која што е душевна сила и која што, ако се поврзе со покајанието, светотаинскиот живот, аскезата и послушанието во Православната Црква, го прави спортистот способен да носи морални и правилни одлуки и да ги спроведува во пракса.

- Стекнувањето на цврстата и правилна волја се постигнува после долго и напорно вежбање од многу мала возраст.

- Освен тоа постојат и други нешта коишто ја разубавуваат душата на човекот и ја впотполнуваат, како што се смелоста, трпението, упорноста, дисциплината, чувството за ритам и за мерка итн. Сето тоа се постигнува со спортувањето.

"Здрав дух во здраво тело",

Спортот обично се поврзува со телото, и најчесто тоа се првите асоцијации коишто се будат во врска со ова собитие: тренинзи, вежби, резултати, дисциплина, упорност...
Меѓутоа со оглед на тоа дека човекот не е само тело, ниту само душа, туку е заедница од овие две, плус дух, на спортот може да се гледа како на една дисциплина којашто помага (или учествува) во одржувањето на здравјето на севкупниот човек.
Ја отвараме оваа тема, за којашто ќе говориме од неколку можни аспекти, а во овој број на Премин ви го пренесуваме предавањето на еден монах Светогорец, којшто  како што вели самиот, чувствувам болка како поранешен спортист, а сега монах Светогорец за состојбата на спортот, за која што верувам дека сум виновен и јас во голем степен, затоа што не сум се молел доволно за луѓето коишто се поврзани со спортот. Затоа барам од сите вас прошка, а Бог вам да ви прости.

 „ПРЕМИН“

Посети:{moshits}

 Ние правиме помен на починатиот во третиот ден, затоа што во тој ден човекот го менува изгледот.
Во деветтиот ден – затоа што во тој ден се распаѓа телото, освен срцето;
А во четириесеттиот – затоа што се распаѓа и срцето.
Така станува и при раѓањето на човекот: во третиот ден се оцртува срцето, во деветтиот ден се оформува телото, а во четириесеттиот ден се изобразува конечниот облик.

Семејството по христијанското учење е мала домашна црква; абортусите ја претвораат во банда на разбојници. Семејството представува взаемна помош и заеднички права во времениот и вечниот живот; овде луѓето еден со друг се туркаат во злостор, во морална пропаст; наместо пријателство и взаемна помош еден кон друг тие постапуваат полошо од било кој непријател. Семејството е взаемна љубов. Дали може да се љуби убиецот на сопственото дете, дури и ако обата родители се за тоа виновни? Злосторството и човечката крв никогаш не соединуваат, туку само раздвојуваат, поради што и бројот на разводи е директно пропорционален на бројот на абортуси. Убиството на бебето ги чини профани сложените разгранети односи помеѓу сопружинците сведувајки ги само на секс, кој не може да пружи ниту среќа ниту душевна топлина, ги сведува на култ на наслада вој постои нешто окрутно и апсурдно.
  Докажано е дека децата не ги наследуваат само физичките својства туку одредени душевни особини на своите родители. Емотивниот живот на родителите се одразува на генетските кодови и преоѓа на нивните деца во вид на склоности. Родителите кои се одлучиле на убиство на сопственото дете веќе внеле во својот генетски фонд склоност кон убиство која ќе го оптеретува психата на идните деца, а понекогаш душевното својство не се пренесува директно туку на една генерација подоцна. Поради тоа родителите кои се одлучиле на убиство на своето дете го пренеле и потенцијалот на суровоста и подсвесното тежнеење кон убиство, а често и сами постануваат жртва на окрутноста на своите деца и се чудат: од каде ваква, по нивно размислување, неправда?
  За христијанинот убиството на бебето не представува само морален пад И деградација на човекот, туку страшна духовна бездна. Во Библијата се вели: Не убивај. Оваа заповед е обврзен услов за сојуз помеѓу Бога и човекот. При кршењето на заповедта човекот сам го прекинува сојузот: он останува без Бога. Убиството на бебето не е само убиство на неговото тело туку и убиство на неговата душа. Душата преоѓа во вечност, но непросветена со тајната на крштението, е со печатот на прародителскиот грев. Таа како да се раѓа слепа за вечноста.
  Во Картагина бил подигнат идол со име Малох. Тој бил направен од бакар и од сребро. Во него се палело огин; металот се загревал до вжареност - и тогаш на испружените раце на идолот се ставани децата кои родителите доброволно ги донесувале. Убиството на детето се сметало за најголема жртва посветена на демонот. Како би го пригушиле гласот и јаукањата и крикот на децата жреците свиреле на музички инструменти, пееле и играле. Малох се сметал за божество на богатството. И денес на овој демон на богатството и на насладата - хедонизмот, на жртва му се принесуваат деца.

(продолжува)

Подготви:С.С.

ЗА АБОРТУСОТ И ЗА РАЗВРАТОТ 

Посети:{moshits}

 Ние правиме помен на починатиот во третиот ден, затоа што во тој ден човекот го менува изгледот.
Во деветтиот ден – затоа што во тој ден се распаѓа телото, освен срцето;
А во четириесеттиот – затоа што се распаѓа и срцето.
Така станува и при раѓањето на човекот: во третиот ден се оцртува срцето, во деветтиот ден се оформува телото, а во четириесеттиот ден се изобразува конечниот облик.

     
        Убивање на беспомошните
 
 Секаде го слушаме зборот мир, но тоа е лага, тоа е гнасно лицемерие. Тоа е еден од зверските ликови на современиот цивилизиран свет. Околу нас се случува војна, непрестана и окрутна, во која нема примирје или свршеток, каде нема победник и победени, туку постојат само џелати и нивни жртви. Оваа војна го има зафатено целиот свет, но со посебен интензитет земјите кои се гордеат со својата цивилизација, култура и прогресс. Оваа војна е нечовечна, систематска кланица, геноцид без преседан и аналогија во историјата на целото човештво; тоа е војна на родителите против сопствените деца. Тоа е војна во која се пролеваат реки на крв, каде што убиството е соединето со мачењето. Тоа е кланица, која секоја година носи повеќе десетици милиони жртви со лицемерие својствено на современиот човек, затоа што не се нарекува со своето име - убивање на невините  и беспомошните, со садизмот на џелатите во концентрационите логори, легализирани со правото на убиство и злосторство, туку е сокриен и маскиран со магловитиот и безобразно лицемерниот термин- абортус, т.е. исфрлање надвор, како да се работи за непотребни партали кои од куќата се исфрлаат на ѓубриште, а не за живо битие, за дете.
   Во нашата земја се извршени 7-9 милиони абортуси, и тоа е само во регистрираните медицински установи. Бројот на тајните абортуси воопшто не се евидентира. Најголем број жртви однесе Втората светска војна, но истовремено деца кои се убиени од родителите, се многу повеќе  отколку војници кои загинале на фронтот. Оваа мрачна страна во животот на современото човештво најдобро покажува дека цивилизацијата се претворила во ескалација на суровоста. Ние слушаме повици за мир, но околу нас не само што не престанува, туку уште повеќе се засилува крвавата пресметка која по бројот на своите жртви ја надмина наездата на Хуните и Монголите, злосторствата на Тамерлан и Шах-Абас, а по суровоста-тиранините и џелатите во концентрационите логори и мачилишта. Жртви на оваа невидлива војна има повеќе од сите убиства и погубувања заедно. Со овој престап не се поништува само Боженственото, туку и човечкото право.
  Од самиот момент на зачнувањето се создава жив организам, кој го носи во себе генетскиот код и целиот потенцијал на човечката личност. Експериментално се докажани сложени сврсисходни реакции на плодот на средината која го опкружува. Ова е битие кое чувствува болка, кое има желба за живот и, што за христијанинот е главно- битие кое поседува бесмртна човечка душа, чие што несовршенство се состои во тоа што телото, нејзиниот инструмент, сеуштен не е формирано. Но, ако се смета за оправдано убиството на човек поради неговата несовршена телесна организација тогаш со поголемо право би било можно да се убиваат старите и болни луѓе и.т.н.
(Продолжува...)

+++

Значи, легализацијата на абортусот ги оповргнува сите морални и правни кодекси чија што основа представува заштита на човечката личност. Нашето прво барање е плодот како човечка личност да се заштити, плодот како човечка личност не смее да биде уништен. Во принцип разлика помеѓу убиство на плодот и други видови на убиства не постои. Достапност или неказнивост на абортусот им ѓи дава на родителите правата на тиранин кои не птипаѓаат на ниту еден човек, тиранин кој по своја воља може да иг остави во живот или да ги убие своите поданици. Неказнување на абортусот, одсуството на морална и правна заштита на плодот и гаранција за неговиот живот ги чинат лицемерни и бесмислени сите декларации за заштитата на достоинството и слободата на човекот.
  Убиството на беспомошниот е најподол и најодвратен облик на убиство, поради тоа луѓето кои се одлучиле на убиство на беспомошното дете можат во одредени околности да направат и било какво друго злосторство. Девизата на древните судии гласела: подобро да оправдаш десет виновници отколку да казниш еден невин, а тука невиниот се казнуваа со смрт и тоа со таква смрт на која само истенчен садист како Нерон или Калигула би можел единствено да подвгне - тоа живо се кине на парчиња.
  Порано со џелатот луѓето не се ракувале, ниту седеле со него на иста маса, а на современите џелати-родителите, кои ги убиваат своите деца, и на лекарите-професионални убијци, јавното мнение не им изрекува казна. Значи дека целото друштво учествува во убиствата. На совеста на многу познати бандити како што е Џек Мевосек се десетина човечки животи,-а гангстерите во бели мантили имаат на совеста стотици и илјадници. Кога би биле фрлени во јама полна со крв од децата кои што ги имаат испоубиено тие би се удавиле во неа. А должност на лекарот е да помага дури и на непријателот, а денес тој станува платен убиец. Заради тоа повикуваме лекарите кои вршат абортуси да се прогласат за злосторници против човештвото и непријатели на својот народ. Убиство на бебе е престап против Боженственото и човеково право, против идејата за семејство и брак, против семето на човечката природа, против сопствениот народ и целото човештво. Убиство на децата е концентрација на егоизам, суровост, кукавичлук и лицемерие...
Продолжува....  

Продолжува... 

Убивање на беспомошните (продолжение) 

Подготви:С.С.

Посети:{moshits}

 (продолжение)

в) Светскост во пастирската грижа

Пастирската грижа не е неповрзана И независна од Црквата и богословието.Пастирската грижа е делото на Црквата и нејзина цел е да го внесе човекот во нејзиното Тело, да го направи нејзин вистински член. Пастирската грижа е црковниот метод со кој таа го води човекот до божување. Како што веќе рековме погоре, ова е подлабоката цел на Црквата. И не само тоа,
пастирската грижа не е неповрзана со богословието, бидејќи вистинските богослови се вистински пастири и оние кои пастирствуваат на православен начин тоа го прават богословски. Според тоа, она што го кажавме досега за Црквата и богословието се однесува и на пастирската грижа. Вистинските пастири на Црквата се обожените, оние кои учествуваат, во различни степени, во обожувачката енергија на Бога или оние кои ги прифаќаат обожените и го следат нивното уценје.Знаци, ние или сме обозени или ги прифаќаме обожените и ја извршуваме пастирската грижа со нивна помош.

Мојсеј стигнал до обожување преку благодат, Го видел Бога во Неговата слава, и дури тогаш ја зел на себе тешката задача на пастирското водење на народот. Како што вели свети Григориј Ниски, пред видувањето на Бога тој не бил способен да раздвои двајца Евреи кои се тепаат еден со друг; по видувањето на Бога И по неговото испраќање од страна на Бога на оваа задача Мојсеј водел еден тежок и своеглав народ.Многу кажува фактот што Мојсеј го пренел целото обожувачко искуство на народот преку неговото раководење и преку законите.

Истото може да се забележи во целокупниот црковен живот. Свети Григориј Богослов ја смета пастирската грижа за најтешка наука и недвосмислено ја поврзува со обожувањето на човекот. Од оваа причина тој би сакал пастирите претходно да биле илечени за да бидат способни да ги водат своите духовни деца кон лекување и обожување.

Свештените канони на Црквата го претставуваат пастирскиот метод. Ако ги гледаме каноните како законски шеми и структури, не можеме да го откриеме нивното вистинско место во Црквата. Како што сме рекле на друго место, свештените канони се лек за лечење на човекот. Едно внимателно испитување на каноните ќе нè доведе до заклучокот дека тие ја претпоставуваат човековата болест, којашто е помрачување на умот, и целат кон човековото здравје, кое е просветувањето на умот и обожувањето. Според вети Василиј Велики, постојат пет степени за оние кои се каат, имено, оние кои стојат надвор од Црквата, плачејќи и молејќи ги христијаните да им простат; оние кои присуствуваат и го слушаат божественото Слово, но ја напуштаат Црквата заедно со огласените; оние кои стојат во нартексот на Црквата и рисуствуваат на Божествената литургија, клечејќи на колена; оние кои стојат во главниот дел на Црквата, остануваат таму и се молат заедно со останатите верници, сепак, не земајќи учество во светата причест; И најпосле се оние кои учествуваат во Телото И Крвта Христови; овие степени покажуваат дека секој грев, кој е, всушност, помрачување на умот, е повторување на Адамовиот грев и деградација на вистинскиот живот. Тогаш човек веќе не е жив член на Христовата Црква. Тие исто така покажуваат дека покајанието не е ништо друго освен борба човек да стане член на Црквата. Како што е истакнато погоре, постоењето на иконостасот треба да се разгледува во рамките на оваа перспектива. Во постарите времиња немало иконостаси, само некакви завеси, и секој имал визуелна комуникација со тоа што се случувало, зашто целиот свет храм бил место за верниците, за вистинските членови на Црквата. Нартексот иглавниот храм биле реално одвоени. Кога некој ќе згрешел, не можел да присуствува во храмот, ниту да се моли со верниците. Така, постоела класа на окајници, кои, всушност, се наоѓале во состојба на огласени. Но подоцна, како последица од светскоста во верата, на оние кои се наоѓале во покајание им било дозволено да остануваат во храмот, но бил поставен иконостас.

Се разбира, ние не им обрнуваме големо внимание на надворешните манифестации каква што е иконостасот. Би сакал да нагласам дека пастирската грижа на Црквата не се состои од надворешни активности, од психолошки одмор И релаксација, туку, пред сè, од напор да се исчисти срцето и да се просвети умот.

За жал, денеска нештата се претставени на друга основа и ние исто така можеме да зборуваме и за светскост во пастирската грижа. Постои обид да се користи модерната психологија, меѓу другите методи, во пастирското раководење на луѓето. Постојат некои кои ги применуваат заклучоците на психологијата за да им помогнат на луѓето. Нема ништо лошо во тоа некој да знае некои психолошки методи. Јас, сепак, верувам дека некој кој се познава себе си и преку Божјата благодат го надгледува начинот на кој дејствуваат неговите внатрешни страсти, кога ги проучува Светото Писмо и светите отци, кога е раководен од страна на обожен духовен отец, може да се здобие со реално познание за другите луѓе, бидејќи, во суштина, проблемите на сите луѓе се исти. Примената на модерна психологија во раководење на луѓето е светски поглед на пастирската грижа и е штетна од следниве причини.Штетна е кога, во исто време, се игнорира во целост подвижничкиот и исихастичкиот метод на нашата Црква. Ние обично ја игнорираме исихастичката традиција изразена во подвижничките списи, како на пример Лествица на свети Јован Синајски. На наша штета е да игнорираме една здрава традиција што ја поседува нашата Црква, која не цели кон психоанализа, туку кон психосинтеза. Зашто нашата психа, преку нејзината фрагментација предизвикана од страстите, се наоѓа во шизофренија, во расејаност.
Исто така, штетна е кога се држиме до еден човекоцентричен став и веруваме дека човековото здравје може да се обезбеди преку методот на слушање и разговарање, бидејќи душата на човекот, создадена од Бога за да стигне до обожување, не наоѓа спокој во неколку моралистички совети и во човечка надворешна помош. Како што рековме, болеста лежи подлабоко, во умот. Таа не се состои од неколку потиснати и трауматски искуства од минатото, туку од помрачување и усмртеност на умот. Излекувањето и просветувањето на умот не можат да се достигнат преку човекоцентрични методи, совети и психоанализи.

И не само тоа, примената на модерната психологија создава уште поголеми проблеми и со оглед на тоа што таа веќе се смета за неуспешна на Западот. Многу луѓе откриваат дека психологијата не може вистински да го излечи човекот. Ова може да се види во два случаи. Првиот е развитокот на Западот на така наречената антипсихијатрија, којашто реагира против психијатријата бидејќи сфаќа дека психијатријата оди во погрешна насока, и којашто има поставено поинакви претпоставки во врска со болеста. Антипсихијатријата тврди дека класичната психијатрија е форма на социјално насилство врз човекот. Вториот случај е растечката свест меѓу психијатрите за неуспехот на психијатријата и психологијата во лекувањето и, следствено, нивното напуштање на психијатријата и свртување кон неврологијата; зашто се верува дека многу проблеми настануваат во невролошкиот систем на човекот, чиј центар е мозокот. Се докажува дека неколку психолошки абнормалности, како илузиите, халуцинациите, итн., настануваат како последица на заболувањето на мозочните центри. За жал, сите нови научни откритија на нашиве простори доаѓаат со задоцнување од триесет или педесет години.

Како заклучок, можеме да кажеме дека светскоста е најсериозната опасност за Црквата. Таа го расипува нејзиниот вистински дух, ја расипува нејзината вистинска атмосфера. Се разбира, мораме да повториме дека таа не ја расипува Црквата, зашто Црквата е реалното и благословено Христово тело, туку ги расипува членовите на Црквата. Според тоа, ние би требало попрецизно да зборуваме за секуларизација на членовите на Црквата.
Црквата е накитот на светот, милоста за човештвото. Но кога овој накит на светот ќе биде проникнат од така наречениот светски дух, кога христијаните, членовите на Црквата, наместо да идат дел од овој накит, наместо да стануваат светлина на светот, се инспирирани од светот, сфатен како страсти, и стануваат свет, тогаш тие искусуваат секуларизам, светскост. Оваа светскост не води до обожување. Таа е еден човекоцентричен поглед на нашиот живот. Црквата треба да влезе во светот за да го преобрази, а не светот да влезе во Црквата за да ја направи светска (да ја секуларизира).
Една секуларизирана Црква е целосно неспособна и слаба да го преобрази светот. А секуларизираните христијани доживеале неуспех на сите нивоа.

Превод од англиски:
Презвитер Игор Калпаковски

СЕКУЛАРИЗАМ ВО ЦРКВАТА, БОГОСЛОВИЕТО И ПАСТИРСКАТА ГРИЖА(Iдел)

СЕКУЛАРИЗАМ ВО ЦРКВАТА, БОГОСЛОВИЕТО И ПАСТИРСКАТА ГРИЖА(IIдел)

Посети:{moshits}

(продолжение)

Значи, постоењето на вистинската Црква се покажува со степенот на успех. Во медицината се вели дека една точна медицинска теорија се разликува од погрешна според степенот на успехот. Слично на тоа, еден доктор е добар зависно од степенот на успехот во лекувањето.Слично е и со Црквата. Организирана Црква е онаа која го лекува човекот.

 Еротеј, Митрополит на Нафлакт

Нејзиното постоење се покажува преку успехот во лекувањето на помрачениот ум.
Светскоста во Црквата е директно поврзана со загубата на вистинската цел на Црквата. Црква којашто не е инспирирана од она што беше речено погоре, односно Црква којашто не го лекува човекот, туку се грижи за други работи, е секуларизирана Црква. Ние зборуваме за светскоста во Црквата токму во оваа смисла. Сега ќе се осврнеме на некои случаи кои ја илустрираат секуларизираната Црква.
Можеме да кажеме дека Црквата станува светска (=се секуларизира) кога се смета за религиозна организација. Постои огромна разлика меѓу Црквата и религијата. Религијата говори за еден безличен Бог кој ги населува Небесата и го управува светот одозгора. Човекот, преку различни ритуали, треба да го задоволува Бога И да воспостави комуникација со Него. Но Црквата е телото на Христос Кој примил човечка природа, па така, сега постои заедничарење меѓу човекот И Бога во Христовата личност. Се разбира, не може да се исклучи дека внатре во Црквата има христијани кои Го доживуваат Бога низ една религиозна перспектива. Но ова, секако, се случува на пониските степени од духовниот живот, ја сочинува духовната незрелост, при што кај човекот дефинитивно постои волност и тежнеење да продолжи духовно да созрева за да стигне до заедничарење и единство со Бога. За разлика од ова, една секуларизирана Црква едноставно ги задоволува така наречените религиозни чувства на човекот и ништо повеќе. Таа се карактеризира со своите убави церемонии, а го пренебрегнува целокупното подвижничко и терапевтско богатство што го поседува Црквата. Понатаму, Црквата е секуларизирана кога се набљудува како идеолошко поле и идеолошки систем неповрзан со животот. Идеолошките системи се инспирирани од апстрактни идеи И задоени со идеализам кој ги има карактеристиките на сите човекоцентрични системи засновани на философија и спротивни на материјализмот. Идеите немаат многу врска со животот, со преобразбата на човекот. Идеализмот е создаден од човековиот разум и е презентиран во облик на аргументи и идеи.

Црквата не функционира како идеолошко поле. Не може да се рече дека таа просто има некои идеи, макар да се тие најдобрите И најсовршените идеи кои ги користи за да им се спротистави на други идеи. Црквата го има животот, навистина вистинскиот живот, кој е плод од човековото заедничарење со Бога. Св. Григориј Палама вели: „на секој исказ му се спротиставува некој друг исказ”. На секој аргумент му се спротиставува контрааргумент. Тоа може да се види јасно кај многу философски идеи што се развиени. Но кој може да му се спротистави на вистинскиот живот, а посебно на живот кој ја поразува смртта? Црквата нема идеи. Таа има живот кој е надминување на смртта.Погрешно е, светски е Црквата да се става спроти старите или модерните идеологии и модерните идеолошки социо-политички системи. Црквата не ги копира едноставно методите и стиловите на другите социјални и философски системи. Наместо тоа, таа поседува живот кој не е истоветен со целта на идеалистичките системи. Се разбира, кога Црквата ќе го излечи човекот, тоа има важни
социјални последици, но ова е продукт, резултат, а никогаш причина, принцип.
Секуларизираната Црква се окупира со човечки мисли и апстрактни идеи, додека реалната и вистинска Црква е како вистинската медицина, особено како хирургијата. Хирургот никогаш не може да се внесе во философијата и културата, никогаш не може да медитира додека вршИ хируршка операција. Тој пред себе има пациент кого што сака да го излечи, целосно да му го поврати здравјето. Слично на тоа и Црквата, имајќи пред неа пациент, никогаш не може да медитира или да философира. Самата Црква ја искусува тајната на Христовиот крст и му помага на човекот да го искуси истото тоа во неговиот личен живот. Искуството на тајната на Крстот е најдлабокото покајание преку кое се преобразува умот. Од противприродно движење тој стекнува движење во согласност со природата и над природата.

И не само тоа, Црквата станува светска кога е деградирана до една социјална организација, како и многу други организации во општеството. Често се тврди дека Црквата е највисоката институција на Нацијата. Но Црквата не може да се смета за институција на Нацијата, па дури ни за највисока институција. Таа може да биде суштината на Нацијата, бидејќИ националната традиција е нераскинливо поврзана со црковната традиција и членовите на Нацијата истовремено се и членови на Црквата. Сепак, Црквата никогаш не може да стане институција. Кога револуцијата ќе заврши во бирократија, таа ја губи својата вредност и ова го донесува нејзиниот пад. Истото важи и за Црквата. Црквата е духовна Болница којашто го лекува човекот и не може да се смета за институција што го крепи општеството, погодна за припитомување на граѓаните.
За жал, денеска некои ја гледаат Црквата како неопходна организација, корисна за општеството, чијашто улога се вреднува во зависност од нејзината општествена корисност. Многумина Црквата ја гледаат како Прометеј, додека на полицијата и’ ја доделуваат улогата на Епиметеј, односно Црквата е доволно добра како општествен помошник со цел да се одбегне полициска интервенција. Кога Црквата нема да успее, настапува полицијата. Секако, не можеме да го отфрлиме доброчинството на Црквата во тие работи. Еден излечен христијанин не и’предизвикува проблеми на полицијата. Но не треба да го гледаме присуството на Црквата само на ова поле, бидејќи во тој случај ние зборуваме за секуларизирана Црква.

Постојат и други, за жал, кои не ја гледаат пророчката и осветувачката улога на Црквата, којашто се состои од осветување на човекот и на целиот свет. Тие најчесто ја прифаќаат Црквата како чисто декоративен елемент. Таа им е потребна за да украси разни церемонии и да ги осветли истите со своето присуство. Или, тие ожеби веруваат дека присуството на Црквата е потребно за да се демонстрира широк општествен консензус. Но, во согласност со едно проникливо согледување, дури ниту атеистите не отфрлаат една таква Црква. Би можел да додадам дека една таква секуларизирана Црква предизвикува очај И кај атеистите. Тие може да имаат потреба од неа екое време, бидејќи таа добро им служи, но тие ќе се соочат со сериозно разочарување кога и ним, исто така, им е потребно вистинското присуство на Црквата.

Денеска постои општа тенденција на секуларната Црква да се гледа како на нешто особено корисно за модерните општествени потреби. Можам да додадам дека постои растечка тенденција беседите и црковното учење да се прилагодуваат на тие општествени потреби, потребите на едно општество кое што функционира на човекоцентрични начини, зашто се плашиме од отфрлање од страна на општеството. Протестантите и, општо, западните „Цркви” веќе потклекнале на ова искушение И токму затоа имаат посеано големо очајание во оние кои бараат лечење, во оние кои ја бараат вистинската Црква за да се излечат.
Воопшто, Црква којашто распнува наместо што бива распнувана, којашто доживува светска слава наместо славата на Крстот, Црква којашто паѓа на трите Христови искушенија во пустињата наместо да ги победува, е секуларизирана Црква. Една таква Црква е осудена да му помага на едно паднато општество да остане во неговата падната состојба; шири разочарување и очај кај оние кои бараат нешто подлабоко и посуштинско.

б) Светскост во богословието

Од фактот што богословието е гласот И верата на Црквата следува дека она што беше кажано досега за Црквата се однесува и на богословието. Ќе се обидеме да ја продискутираме оваа посебна тема малку повеќе за да го видиме поподробно начинот на кој православното богословие се секуларизира.

Богословието е слово од Бога. Прифатено е да се мисли дека ако некој зборува за Бога, тој мора да Го познава Бога. Ние во Православната Црква велиме дека познанието на Бога не е интелектуално, туку духовно, односно дека тоа е поврзано со човековото општење со Бога. Во учењето на свети Григориј Палама видението на нестворената Светлина е тесно поврзано со човековото обожување, со човековото општење со Бога и познавање (=познание) на Бога. Од таа причина богословието е истоветно со виѓавањето (=видението) на Бога и богословот е истоветен со боговидецот. Некој кој зборува за Бога, дури и врз основа на размислување, може да се нарече богослов, па затоа Отците им го припишуваат терминот богослов и на философите. Конечно, сепак, од православна гледна точка, богослов е екој кој бил сведок на Божјата слава (може затоа да зборува од лично искуство – заб. на прев.), или барем го прифаќа искуството на оние кои стигнале до обожување.

Во оваа смисла, богослови се боговидците, луѓето кои постигнале обожување и го примиле Откровението од Бога. Свети Павле е еден таков богослов. Тој се издигнал до третото небо и во неколку пригоди ги опишува и открива неговите откровенски (=апокалиптички) искуства. И ова се случува до таа мера, што свети Јован Златоуст, кога зборува за свети Павле и за фактот дека во неговите Посланија има поголеми тајни отколку во Евангелијата, тврди дека „Христос објавил важни и неизречени нешта преку свети Павле повеќе отколку преку Себе си”.

Свети Павле, како што самиот кажува за себе во трето лице, бил грабнат „до третото небо”(2. Кор. 12,2). На ова место би сакал да се потсетиме на толкувањето на свети Максим Исповедник, според кого трите неба се, всушност, трите степени на духовниот живот. Првото небо е крајот на практичната философија, којашто е очистувањето на срцето, истерувањето на сите помисли од срцето. Второто небо е природното созерцание (согледување; грч. теори(ј)а – заб. На прев.), односно познанието на внатрешните суштини на битијата; кога човекот преку Божјата благодат се удостојува за познавање на внатрешните суштини на битијата; да се има непрекината внатрешна молитва. Третото небо е созерцанието, богословието, низ кое, а преку божествената благодат и по пат на заробување на умот, човек го достигнува, колку што е можно, познанието на Божјите тајни и ги дознава сите тајни на царството небесно. Ова е „незнаењето повисоко од (секое) знаење”, според карактеристичниот израз на свети Исак Сирин. Ова незнаење, сродно на човечкото знаење, е вистинското познание на Бога. Според тоа,
богословието е третото небо кое е плод, продуцт на очистувањето на срцето и просветувањето на умот.

          Сите овие работи се поврзани со една друга поука од свети Максим Исповедник. Според неа, сè што се гледа треба да биде распнато И сите мисли да бидат закопани, и тогаш логосот се појавува внатре во нас, човекот се издигнува до созерцание и станува вистински богослов. Ова значи дека православното богословие е тесно поврзано со православното подвижништво (=аскеза), не може да се замисли надвор од православното подвижништво.

Кога дискутираме за вистинското богословие, мислам дека е вредно да се потсетиме на излагањето на свети Никита Ститат околу интерпретацијата на рајот. Како целосен член на Православната Црква, преподобен Никита анализира темелно како рајот создаден од Бога во
Едем е „големото поле на практичната философија”. Дрвото на познанието на доброто и злото е природното созерцание, додека дрвото на животот е мистичното богословие. Кога човековиот ум е исчистен, тој може да му пристапи на дрвото на познанието на доброто и злото и од таму да го добие дарот на богословието. Ова е патот што го следат сите свети отци и ова е причината поради која тие се докажале како непогрешливи богослови во Црквата и вистински пастири на народот Божји. Спротивно на тоа, еретиците се обидувале и сè уште се обидуваат да прават богословие на други начини, со нечисто срце и мисла, не преку практична философија, природно созерцание и мистично богословие. Од таа причина и не успеале и биле истерани од Христовата Црква.

Кога богословието не е дел од оваа рамка, претставена од страна на сите свети отци, тогаш тоа не е православно, туку светско. Ова светско богословие се среќава на Западот, бидејќи тие таму го анализираат и толкуваат Светото Писмо низ нивниот сопствен човечки и нечист интелект, надвор од правилните претпоставки претставени од страна на светите отци. За жал, во некои случаи ова има извршено влијание и врз нашиве простори.

Типичен пример на светско богословие кое функционира надвор од традиционалната светоотечка рамка е така нареченото схоластичко (школско) богословие, кое беше развиено на Западот помеѓу ЏИ и ЏВ век. Беше наречено схоластичко поради тоа што го негуваа овеќе школи. Неговата главна карактеристика беше тоа што во голема мера се потпираше на философија, особено на Аристотеловата, и беше насочено кон тоа рационално да објасни сè што е поврзано со Бога.Схоластичкото богословие се обиде рационално да го сфати Божјото откровение и да ги усогласи богословието и философијата.Карактеристично е што Анселм Кентербериски обично вели: „Верувам за да сфатам”. Схоластиците започнале со прифаќање на Бога а приори, а потоа се обиделе да го докажат Неговото постоење преку рационални аргументи и логички категории. Ние во Православната Црква, како што се изразиле светите отци, велиме дека верата е Божјо откровение (=откривање) на човекот. Ние прифаќаме вера од слушање, не за да ја сфатиме подоцна, туку за да го исчистиме срцето, да дојдеме до вера преку созерцание и да го искусиме Откровението.

Схоластичкото богословие, од друга страна, прифатила нешто а приори, а потоа се трудела тоа да го сфати преку рационални аргументи. Схоластичкото богословие го достигнало својот врв со Тома Аквински, кој се смета за светител од трана на Латинската црква. Тој тврдел дека христијанските вистини се поделени на природни и натприродни. Природните вистини, како вистината за Божјото постоење, можат да се докажат философски; натприродните вистини, како троичноста на Бога, воплотувањето на Словото (=Логосот), воскресението на телата, не можат да се докажат философски, но може да се покаже дека не се ирационални. Схоластицизмот тесно го поврзал богословието со философијата, особено со метафизиката; како резултат од тоа, верата била расипана, а самото схоластичко богословие било комплетно дискредитирано кога се срушил моделот на метафизиката што преовладувал на Западот. Схоластицизмот не треба да се ослободува од обвинението за трагедијата на Западот во поглед на верата во нашево време. Светите отци поучуваат дека нема разграничување меѓу природно и метафизичко – туку само меѓу створено и нестворено. Светите отци никогаш не ја прифатија метафизиката на Аристотел. Но ова е надвор од нашава тема и јас нема да го развивам ова прашање понатаму.
Схоластичките богослови од Средниот век сметаа дека схоластичкото богословие е натамошно развивање и надминување на светоотечкото богословие. Франачкото учење за супериорноста на схоластичкото во однос на светоотечкото богословие произлегува од овде.Така, схоластиците, кои се занимаваат со разумот, се сметаат себе си супериорни во однос на Отците
на Црквата, а исто така го сметаат човечкото знаење, кое е продукт на разумот, повисоко од Откровението и искуството. Од тој агол треба да го гледаме конфликтот меѓу свети Григориј Палама И Варлаам. Варлаам во суштина бил схоластички богослов кој имал намера да го донесе схоластичкото богословие на православниот Исток. Неговите погледи биле погледи на схоластичкото богословие, кое, всушност, претставува едно светско богословие. Варлаам верувал дека ние не можеме да знаеме точно што е Светиот Дух, па затоа завршил во агностицизам; дека старогрчките философи биле над пророците И апостолите, бидејќи разумот е нешто повисоко од созерцанието на апостолите; дека Светлината на Преображението е нешто што е создадено И несоздадено; дека исихастичкиот начин на живот, односно чистењето на срцето и непрестајната умносрдечна молитва не се неопходни, итн. Свети Григориј Палама ја согледал оваа опасност за православието и со силата и дејството на Светиот Дух, како дополнување на искуството што самиот го имал стекнато како носител и следбеник на светите отци, и’ се спротиставил на оваа сериозна опасност и ги сочувал нерасипани православната вера и православната традиција.За жал, варлаамизмот, кој е израз на схоластичкото богословие на Западот И дефинитивно претставува едно светско богословие, продрел на православниот Исток по други патишта. Забележуваме дека схоластицизмот, варлаамизмот, ги проткајува пројавите на модерниот црковен и богословскиживот. Секако, последниве години се прават напори нашето богословие да се исчисти од неговото вавилонско ропство под западниот схоластицизам; се прават големи напори да се скрши опколеноста на православното богословие од затворот на схоластичкото богословие. Но ние истовремено треба да преминеме и на искусувањена православното богословие. Православното богословие не е интелектуално познание, туку пред сè искуство, живот, и е тесно поврзано со така наречениот исихазам.

Светското богословие, кое што е функција на схоластицизмот, се манифестира, исто така, и денеска на неколку начини. Би сакал да укажам на некои од нив.
Еден е начинот на кој ние го засновуваме целокупниот стил на богословието на разумот и мислата. Размислуваме за православната вера, резонираме за вистините на верата или просто оформуваме една историја на богословието. Ние безмалку сме стигнале до точката богословието да го гледаме како философија за Бога, игнорирајќИ го во целост терапевтскиот метод на нашата Црква.

Друг начин преку кој го искусуваме варлаамизмот и схоластицизмот е фактот што богословието сме го ограничиле на естетика. Сме го направиле естетика. Можеме да напишеме дузина книги и да се зафатиме со долги анализи за православната уметност, да ги проучуваме иконописните школи, да ја прифатиме големата вредност на византиската уметност, а истовремено да го презираме и да не обрнуваме внимание на подвижништвото, исихастичкиот метод кој е темелот на секоја православна уметност.Очистувањето, просветувањето и обожувањето се основата на сите православни црковни уметности и дела и тајни.

Друг начин е тоа што бараме преродба на црковниот литургиски живот без истовремено откривање и живеење на подвижничкиот живот на Црквата. Расправаме за постојано причестување со Светите Тајни без истовремено поврзување на овој напор со степените на духовно усовршување, кои се очистување, просветување и обожување.Вложуваме големи напори луѓето да ја сфатат смислата на Божествената Литургија, без напоредно да се трудиме да го искусиме духот на православната богослужба. Бараме да го отстраниме иконостасот за да можат лаиците да видат што се случува, без да прашаме за причината поради која Црквата го востановила иконостасот и тајното читање на молитвите. Овие работи не се независни од секуларизацијата на црковното богословие. Учењето на свети Максим Исповедник и историското истражување се мошне корисни по овие прашања. Огласените не можат да се молат со истите молитви како и крстените И обратно. И ако го проучиме учењето на свети Симеон Нов Богослов за тоа кои се, всушност, огласените, ќе можеме да разбереме зошто Црквата го востановила иконостасот и тајното читање на молитвите.

Општо земено, кога нашето богословие не е поврзано со така наречениот исихастички живот, кога тоа не е подвижничко, тогаш е светско богословие, тогаш е варлаамистичко богословие – дури и ако изгледа дека се бориме против западното богословие и се трудиме да бидеме
православни.

(продолжува)

Посети:{moshits}

СЕКУЛАРИЗАМ ВО ЦРКВАТА, БОГОСЛОВИЕТО И ПАСТИРСКАТА ГРИЖА(Iдел)

Главната новост на последните денови од летото и почетокот на есента 1997 година беа две смрти – на принцезата Дајана и на монахињата Тереза од Калкута. Тие два настани буквално го потресоа целиот свет. Двете покојни жени беа најголеми хероини, идоли на нашето
време, пример за подражавање. Оттука оваа навистина сеопшта тага (и сеопшта хистерија) поради губитокот на истите.

 Секое време има свои јунаци. Самиот факт дека за таа улога се одбираат овие или оние луѓе многу говори за духот на времето. Кого сака да го подражава современиот свет? Христијанскиотморал сега речиси станал навреда. На современиот човек синоним за тој морал му е – лицемерноста,
досадата и принудата. Неодамна во крупен план ни покажаа како на погребот на еден од прославените јунаци од нашето време, светски познатиот моден креатор Џани Версаче, изопаченик и развратник кого го уби неговиот љубовник, принцезата Дајана го гушка и трогателно го теши другиот изопаченик, светски познатиот поп-пејач Елтон Џон. Токму тој, по неколку месеци, беше удостоен под сводовите на древната Вестминстерска опатија да отпее песна на опелото на самата Дајана.А уште на почетокот од овој век, во Англија, човек подложен на гревот што го прави пријателот на Дајана, ако не се покаел, не би го пуштиле ни на прагот на некој селски храм, а да не зборуваме за
една од главните светињи во земјата.

На почетокот од овој век други биле јунаците и примерите за подражавање. Великата руска кнегиња Елисавета Фјодоровна, која искрено, од длабочината на душата, целиот живот правела добро, била пример уште тогаш на секогаш популарниот христијански морал и добродетел. Колку е таа, на прв поглед, блиска на современите хероини, а колку е, всушност, далеку од нив! Како и Дајана, и света Елисавета била позната убавица. Како и принцезата од Велс, и таа страдала од ладнотијата на царскиот двор, не доживеала среќа во семејниот живот, рано останала без маж и трагично предвремено погинала (ја убиле болшевиците во 1918 год.). Како и мајка Тереза, основала монашко сестринство чија главна задача била помош на сиромашните И сакатите.

Но тоа е само надворешна сличност. Зад неа постојат длабоки, принципиелни разлики.

Политички коректен хуманитарен апартхејд

 Принцезата Дајана, која сега ја нарекуваат најдобра и најсветла современа жена, била припадник на кралската куќа на сè уште (макар формално) христијанска земја. Колку таа во себе ги воплотила христијанските добродетели? Неверна жена, несреќна жена, која очајно настојувала да го добие својот дел на земни сласти и, трчајќи по нив, се фрлала од авантура во авантура и, на крајот од сè лошо, трагично погинала, после добар ручек, во прегратката на уште еден плејбој, кој заедно со неа седнал во автомобилот зад чиј волан се наоѓал пијан возач. Тоа е жена која плетела интриги против кралската куќа што ја примила ладно и која поради таа цел ја користела целата моќ на печатот. Тоа е жена на која повеќе од било кој друг и’ успеало да ја компромитира кралската куќа и самата идеја на монархијата во Велика Британија. Тоа е жена чии љубовни авантури жедно ги следеле во целиот свет, и која свесно ги чинела достапни на јавноста преку печатот кој и’ бил наклонет. Тоа е жена која целиот живот позирала и играла улога „за масите”, бидејќи тоа било неопходно за да се наоѓа во прв  план. Играта траела до последен час, до часот на гибелта.
Хуманитаризмот бил составен дел од таа улога. Колку е тоа убаво: висока, убаво градена долгонога русокоса, запрепастувачки убава принцеза долетала во далечната Африка и држи  во рацете црно момче (обрнете внимание на нејзината беспрекорна фризура). Таа не се уплашила да излезе од својот Хилтон со десет ѕвездички и да прошета – не по ќилимот, туку по нашата грешна земја! Не се гадела да вдишува од селскиот воздух, наместо од еркондишн! Каков подвиг на човекољубие! Погледнете колку одважно таа оди во клиниката за жртви од СИДА!Принцезата се спушта од своите небесни височини во бездната на човечкото страдање и – о, чудо! –таа се осмелува да се ракува со болен човек! (Добро е познато дека СИДАта не се пренесува со секојдневни контакти.)

 Па сепак, позирајќи онолку колку што е потребно пред ТВ камерите и фотоапаратите, со човечката беда и јад во позадината, принцезата се враќала во својот лондонски двор, во својотпариски дом, на својата медитеранска јахта, и сè се враќало во својот колосек: малите Црнци И понатаму страдале од глад, а болните и понатаму умирале од своите болести. Единственото чудо кое навистина се случувало била растечката популарност на онаа која на целиот свет му трубела за своето човекољубие („што да правам – ги сакам луѓето, па тоа ти е!”), т. е. принцезата Дајана. И народот, и покрај стварноста, и покрај фактите, поверувал во тој мит. „Народната принцеза” Дајана станала негов идол и кумир. На некој начин ова светско „обожавање” се споило со светското интересирање за нејзините љубовни авантури. Но нејзината смрт (во извештаите на новинарите сè почесто се сугерира дека станува збор за „искупителна жртва”) покрила сè

.Кога се говори за Дајана како голема хуманитарка, се сеќавам на една епизода. Не толку одамна, на почетокот од летото 1997., таа дојде во Босна, во рамките на хуманитарната акција за помош на децата пострадани во војната.Како што соопшти НТВ, планирајќи го патувањето, Дајана изјавила дека нејзината нога не ќе стапне во српскиот дел на Босна: таа ќе отиде во муслиманско-хрватската федерација и единствено таму ќе им помага на децата. Па што – може да се претпостави дека наивната англиска принцеза и’подлегнала на медиумската манипулација кога се во прашање Србите и Србија. Но каква врска има тоа со децата? Дури и единствено српските власти и армијата да се одговорни за граѓанската војна, зар децата на Република Српска од војната пострадале помалку? Што и’ згрешиле толку српските деца на принцезата, па се покажало дека се недостојни за нејзиното хуманитарно внимание?
Секое време има свои јунаци и свои „светци”. Принцезата Дајана била подигната на врвот на пиедесталот на нашето време. Се стремела да биде секогаш на врвот, на сите пред очи, што на крајот и ја убило. Многу ми е жал за несреќната млада жена која трагично погинала. Но не можам да не ги наведам зборовите на мудрата Русинка од Адигена, изговорени како одговор на прашањето на дописникот од една позната ТВ компанија: „Жал ми е, секако. Но, да си седеше дома со маж и’, никаде да не талкаше и скиташе, и сега ќе беше жива”.
Христијанство кое Го премолчува Христа
Смртта на принцезата до некаде ја засени смртта на една друга светски позната жена, која следниот ден умре на сосема друг крај од светот. За разлика од првата, тоа беше природна и, такаречи, очекувана смрт. Покојничката беше во длабока старост, тивко угаснувајќи се по долгиот И многу плоден живот. Беше христијанска монахиња, основач на прославениот ред кој се посветил на служба на ближниот. Тоа беше вистинска хуманитарност – мајка Тереза и нејзините чесни сестри не го правеа пред ТВ камерите и пред сите тоа што го правеа, туку навистина им помагаа на угнетените, служејќи им со целиот свој живот и не разликувајќи ги по религија и националност. И светот ја оценил таа дејност: мајка Тереза станала носител на Нобеловата награда за мир, а средбата со неа ја чекале најугледни луѓе на нашата планета; да ја примат и да се фотографираат со неа настојувале и најпознатите политички, религиозни и културни пратеници.

Навистина, нејзината самопожртвувана дејност во најголема можна мера била благородна и достојна за најискрен восхит. Па сепак, може ли таа да се нарече специфично христијанска? Хумана? Да! Човекољубива? Да! Самопожртвувана? Да! Но истото тоа го прават и нерелигиознитехуманитарни организации „Лекари без граници”, Црвениот Крст, младите доброволци од „Корпусот на мирот”...

Не настојувам да го намалам подвигот на мајка Тереза или да ја оцрнам неа самата. Како деветнаесетгодишно девојче таа стигнала од родната Македонија во бедната Индија и почнала да го прави тоа што знаела и умеела и што срцето и’ го заповедило. Таа наизглед се раководела од добро начело: прво треба луѓето да се нахранат, а потоа да им се зборува за Христа. Сепак, да замислиме како апостолите, доаѓајќи во Лида или во Филипи, почнуваат таму да организираат јавни кујни и болници за сиромашните пагани, за потоа да почнат да проповедаат. Тогаш, сигурно, и нивните следбеници би се занимавале само со хуманитарни акции, затоа што бројот на гладните во светот не се намалил и луѓето е потребно да се хранат како и некогаш. Што значи, како и некогаш, прерано е да се говори за Христа. Светот, на радост на кнезот на овој свет, така никогаш не би ја слушнал Радосната Вест, а христијанството би се претворило во филантропско хуманитарно движење, чии членови би извршувале некои езотерични обреди.
Но сите ние знаеме дека апостолите на друг начин ја сфатиле последната заповед која им ја дал Спасителот: Одете и научете ги сите народи, крштевајќи ги во името на Отецот и Синот и Светиот Дух... (Мат. 28, 16).

Меѓутоа, токму таквата, хуманитарна верзија на христијанството светот е подготвен да ја прими со радост: тоа е христијанство кое го премолчува Христа, христијанство сведено на своите социјални учења, кое не ги преминува границите на истите.
Светот е подготвен да оди и понатаму. Сега, во векот на сеопшта толеранција, тотално взаемно сфаќање, уважување спрема сите вредности во исто време, тој е подготвен да го прими И христијанството со магловити граници. Илустрација на таквото христијанство е – о, леле! – заедницата на мајка Тереза. Римокатоличката црква од понеодамна се раководи, заради успешна мисија, од принципот дека е неопходно човек да се маскира со локални обележја, па дури тогаш, под житото, луѓето да се обрнуваат во својата вера.

Тој „циркус” не го одбегнале ни сестрите на мајка Тереза. Но Далечниот Исток е префинета работа, и со далекуисточните религии обично се случува обратна појава. Колку повеќе христијанството со нив се маскира, толку повеќе се раслабува со идеи и концепции кои со нив се неспоиви. Тие не облекле само сари, ниту запалиле само индиски миризливи стапчиња, стилизирајќи ја својата богослужба според локалниот обичај, туку усвоиле и многу хиндуистички техники на вежбање и медитација.

И навистина, не е случајно што мајка Тереза беше еден од лидерите на движењето кое  бараше од Римската црква Дева Марија да јапрогласи за соискупителка и соспасителка (заедно со нејзиниот Син) на целото човештво.

 И очигледно, исто така, не е случајно што мајка Тереза го поддржуваше лидерот на една од најдеструктивните секти на нашето време: Шри Чинмој, тој убав на лик на Индус кој толку течно И умилно зборува за мирот, љубовта и хармонијата. И секогаш е подготвен да жртвува убава сума (пари) на хуманитарни активности. И кого го интересира тоа што парите што ги дава Шри Чинмој доаѓаат од ученици кои тој ги „обработил”, претворајќи ги во робови? Кого го интересира тоа што тие проповедаат по улиците на христијанските градови и ги одведуваат луѓето од Христа И спасението? Кого го интересира тоа што зад таа секта се влече долга опашка на човечки солзи, разорени семејства, уништени животи? И кого го интересира тоа што Шри Чинмој, со помош на успешно објавена сопствена фотографија со мајка Тереза, канонизиран уште за време на животот, ќе може да врбува уште илјадници нови жртви?
Да не бидеме тесногради фанатици! Како е можно човек да се одрекне од средба со таков човек, ако тој му служи на успехот на хуманитаризмот? Хуманитарноста станува највисока, самодоволна вредност, и од своите слуги бара сè нови и нови жртви. И затоа е неопходно од нашите животи да се отстрани сè што нè спречува да му служиме на богот на хуманитаризмот. Бидејќи тој е љубоморен бог и не трпи служење на други богови...
Хуманитарно душегубство
Богот на хуманитаризмот завладеал со нашите души и умови. Занимавањето со хуманитаризам сè оправдува и дава индулгенција на сè. За своите хуманитарни дејности трубат на цел глас најзлосторничките секти. Хуманитарна помош делеше сектата АУМ Шинрикјо, помеѓу сесиите на правење на нервен гас сарин, неколку пати давајќи прилози за детските градинки. Хуманитарец е и Мун: на тој начин тој му купува респектабилност на своето движење, кое секој ден во просење по улиците испраќа илјада гладни И смртно уморни момчиња и девојки: тој од тоа што ќе го заработат, а тоа се милиони долари дневно, е подготвен да издвои некои стотина илјади за хуманитарна помош, на пример, на „Московски Новости”, кои потоа засекогаш ќе му бидат благодарни. Секатата „Семејство”, која развратува малолетни деца, позната е по своите хуманитарни концерти за деца. Со хуманитаризам се занимава И сектата најжедна за пари – саентологија, навистина, средства за тоа зема од своите следбеници, не знам ни еден случај кога за тоа се земани пари од касата на сектата.

„Друштвото за ширење на свесност на Кришна” својата хуманитарна дејност максимално ја проширило. Тие никаде не ја делат својата „Храна за живот”, а пред тоа да не се договорат таму да ги чекаат ТВ камери и новинари кои се подготвени да пишуваат за тоа како симпатични вегетаријанци со репчиња на избричени глави нахраниле гладни и бескуќници. И никого не го интересира тоа што на запад „Храна за живот” се финансира често од најкриминалните дејности: преку кришнаистичката трговија со дрога, уцена И грабежи.

Скоро на телевизија беа две соопштенија.Во едното од нив се говореше за тоа дека за јубилејот на Москва кришнаистите подготвиле торта од 850 кг., со која бесплатно ги хранеле сите кои тоа го сакаат. А втората репортажа беше за момчето Саша, кого мајка му – кришнаистка, насилно го одвела во Индија, кого кришнаистите го малтретирале и кој преку чудо успеал да побегне и да стигне кај баба си во Москва.
Дали Московјаните кои со апетит ја јаделе полутечната леплива маса која во топки им ја делеле кришнаистите знаеле дека нивните претци попрво одбирале да умрат, отколку да се осквернат себе си со јадење идолска храна? Дека таа торта била платена со нивните сопствени пари на даночни обврзници, или со бесплатната ропска работа на нивните деца? Говореа дека тоа ќе биде чудо: тортата беше подготвена без ниедно јајце. Јајца навистина немаше – тортата ја замесиле со солзите на момчето Саша и илјада негови врсници над кои ѕверски се изживувале во гуруклиите (ашрамите) по целиот свет.
Но за тоа нам не ни е грижа – ние со испружени раце се туркаме да добиеме парче „храна за смрт”, својата бесмртна душа да ја продадеме за бесплатен, леплив и соблазниво сладок дар. И не сакаме да слушнеме како, од левата страна, злобно се смее богот на хуманитарната помош.

 Великата Кнегиња Елисавета Теодоровна се обидела да го возобнови древниот институт на ѓаконисите, во нејзината обител живееле и работеле жени кои го одбрале апостолскиот пат на служењето на жените мироносици.

 Чудесна е и полна со страдања судбата на Великата Кнегиња Елисавета Теодоровна, која била сметана за една од најубавите жени на своето време. Потекнувала од семејството на Хесен-Драмштатскиотхерцог и принцезата Алиса, ќерка на англиската кралица Викторија. По раѓање протестантка, по мажењето за рускиот Велики Кнез Сергеј Александрович, таа го прима праволсавието.

 Нивниот семеен живот бил краток. Од бомба на терорист загинува нејзиниот маж. Великата Кнегиња Елисавета Теодоровна решава својот живот да го посвети на Бога. „Оставам блескав свет, во кој имав блескава положба, и заедно со сите вас ќе заминам во еден уште поголем свет - во светот на бедните И страдалниците”.

Великата Кнегиња многу се потрудила над создавањето на обителта, над која најпосле таа ќе стане настојничка. Живеела во пост, молитва, многу се трудела, се грижела за болните. Во јули 1918 година болшевиците ја уапсиле Великата Матушка, ја одвеле во Алапаевск, а таму ја фрлиле во јама. Моштите на Великата Кнегиња се покажале нетлени. Сега тие почиваат во храмот на Марија Магдалена во Ерусалим. Великата Кнегиња Елисавета Теодоровна е вброена во хорот на светителите.

Превод од српски:
Катерина Вељановска

Извор: Православен пат

Посети: {moshits}

 Еротеј, Митрополит на Нафлакт

Во размислувањата што следуваат би сакал да погледнеме една круцијална тема со којашто има потреба да се соочиме. Тоа е големото прашање за секуларизмот=светскоста∗во Црквата, богословието и пастирската грижа.Светскост е загубата на вистинскиот живот на Црквата, отуѓувањето на членовите на Црквата од вистинскиот дух на Црквата. Светскост е отфрлањето на црковната нарав и пронижувањето на нашиот живот со така наречениот светски дух. Треба да се нагласи дека светскоста на членовите на Црквата е една сериозна опасност. Црквата има неколку „непријатели”. Најлошиот и најопасен од нив е светскоста, којашто ја јаде срцевината на Црквата. Самата Црква, се разбира, не се наоѓа во вистинска опасност, бидејќи таа е благословеното Христово тело, но постои опасност за членовите на Црквата.

Да бидеме прецизни, би рекле дека светскоста, којашто се состои од фалшификација (кривотворење, изопачување) на начинот на живеење и на вистинската вера, е поврзана со страстите и, нормално, демне во Црквата уште од почетокот на нејзиното постоење. Во рајот Адам се обидел разумски да ги протолкува Божјите заповеди. Дури и по Педесетница имало случаи што го откривале човекоцентричниот начин на мислење и живеење на некои христијани.Гностиците и некои други се очигледните докази за тоа.

Но светскоста главно започнала по прекинот на прогоните. За време на прогоните христијаните верувале и живееле во вистината. Кога христијанството станало официјална државна религија, започнала фалшификација на христијанската вера и христијанскиот начин на живеење. Отшелништвото∗и, подоцна, монаштвото се развиле како реакција на оваа секуларизација. Како што илустрира Светото

Писмо, особено Посланијата на светите апостоли, во древната Црква сите христијани живееле монашки**. А кога кон Црквата почнале да пристапуваат луѓе од целесообразност***, заедно со нив почнала да се појавува и светскоста.Развитокот на монаштвото дошол како одговор на тоа. Монаштвото не е нешто туѓо на Црквата, туку поскоро живот според Евангелието што некои го издигнале овој начин на живеење. Дури може да се докажува дека и најексцентричниот монах е здрава реакција на светскиот дух што ги измачува христијаните од нашево време.Пред да продолжиме и да видиме како ја искусуваме светскоста во Црквата, богословието и пастирската грижа, би сакал да го испитаме повнимателно светскиот дух и значењето на светот во библиско-светоотечката традиција (=предание), бидејќи зборот „свет” го сочинува главниот поим на терминот „светскост”.

1. Двојното значење на зборот „свет”
Зборот свет има две значења во Библијата и делата на светите отци. Првото е дека свет е Божјото создание, целокупното создание; второто е – страстите и сè што го карактеризира духот на телото на кое му недостасува Светиот Дух. Да почнеме со тоа дека свет е созданието.
Тоа е наречено така зашто е украс, накит („козмос” – свет, на грчки, а „козмема”, што е од истиот корен – украс, накит). Ние во православното предание велиме дека светот е позитивно дело на Бога. Тој не е копија на некој друг реален свет, светот на идеите, тој не е остаток од урнатината на вистинскиот свет, ниту создание на некој помалечок бог. Изразот во Символот на верата – „Верувам во единиот Бог, Седржител, Творец на небото и земјата, на сè видливо и невидливо” – била артикулирана за да пресретне едно еретичко учење на извесни древни еретици кои тврделе дека светот е создание (творба) на еден помалечок бог.Значи, светот е Божјо создание, украс, накит. Бог го создал светот со Неговата несоздадена енергија, зашто Бог е создател според енергијата, а не според суштината.

Карактеристично е што на крајот од создавањето, Библијата забележува: „и Бог виде дека беше добро”.Бог не само што го создал светот, Тој исто така го одржува светот со Своите несоздадени промислувачки енергии. Значајно е Христовото искажување коешто ја демонстрира Божјата љубов за светот: „Зашто Бог толку го возљуби светот, што Го даде Својот Единороден Син, та секој што верува во Него да не загине, туку да има вечен живот” (Јован 3,16). Главниот израз на Божјата љубов кон светот беше Христовото воплотување и спасението на човекот. Најпосле, човекот е мал свет (микрокосмос) во големиот свет (макрокосмосот) и сумирање на целото создание.Зборот „свет” во смислата на Божјо создание може да се најде во неколку библиски пасуси. Кога Јован зборува за Христос И воплотувањето на Синот и Слово Божјо, вели: „Во светот беше и светот преку Него постана, но светот не Го позна” (Јован 1,10). Во неколку пасуси е, исто така, кажано дека иако светот е Божјо создание, тој може да стане мамка на злиот, бидејќи злиот го измамил Адама во рајот преку светот, преку созданието. Затоа Господ заклучува:„зашто, каква полза е за човек ако го придобие целиот свет, а на душата своја и’ напакости?”(Матеј 16,26).

Второто значење на зборот „свет” е –грев, страсти на телото (плотта), духот на телото, духот кој е лишен од животот и енергијата на Светиот Дух. Во оваа смисла зборот „свет” го среќаваме во Библијата неколку пати. Јован често го користи зборот „свет” за да означи Божјо создание, целокупното создание. Во други случаи го користи истиот збор за да ги означи страстите на плотта, сè што го држИ човекот настрана од Бога или што го држИ човековиот живот надвор од Бога. Типичен пасус е следниов: “сè што е во светот... од овој свет” (1.Јов. 2,16). Јован не бара од нас да не го сакаме созданието, Божјото создание, туку да не ја сакаме желбата на телото, желбата на очите И гордоста на животот, што всушност го сочинува она што се нарекува свет.Во Посланијата на апостол Павле постои еден карактеристичен пасус што покажува дека светот, од една страна, е желбата на очите И гордоста на животот, сите надворешни нешта кои стануваат мамката на злиот и нè мамат; од друга страна, светот се страстите на душата, т.е.противприродното движење на силите на душата. Свети Павле вели, „а мене, да не ми даде Господ да се фалам со ништо друго, освен со крстот на нашиот Господ Исус Христос, преку Кого за мене светот е распнат, а и јас за светот” (Гал. 6,14).Апостолот не се гордее со неговото потекло, со неговиот статус на римски граѓанин, со фактот дека Го видел Христа во Неговата слава, туку само со крстот Христов преку кој тој го усмртил светот.А тоа се случило на два начини. Прво, светот бил распнат за него, потоа тој бил распнат за светот.

Во првиот случај, ѓаволот повеќе не можел да го мами со надворешна дразба. Во вториот случај, тој целосно се ослободил од светот на страстите И желбите, кој постои во него.Во светоотечките текстови зборот „свет” го среќаваме во овие две значења. Свети Григориј Палама поучува дека светот како Божјо создание не треба ниту да се презира, ниту да се мрази. Во ова значење човекот треба да го користи светот за свое одржување. Но постои опасност, во секој случај, и кога човекот го гледа светот како Божјо создание, да го гледа исто така и како ѓаволска измама; зашто ѓаволот навистина знае како да го искористи светот за да го измами човекот.Во Светото Писмо се вели дека ѓаволот е цар на светот. Толкувајќи го овој термин, свети Григориј Палама укажува на тоа дека Бог, Кој го створил светот, е вистинскиот цар на светот. Ѓаволот е наречен така бидејќи господари со светот на неправдата и гревот. Навистина,злоупотребувањето на битијата, нашето страствено владеење со светот, светот на неправдата, расипаната желба и ароганцијата”, овие нешта го сочинуваат светот чиј цар е ѓаволот. Овде е јасно дека „свет” значи грев И страсти.Свети Василиј Велики, расправајќи за заминувањето на човекот од светот, вели дека тоа не претставува бегство од светот, не е излегување на душата од телото, како што тврделе старите философи. Тоа е попрвин отсуство на приврзаност кај душата за телото. Обично, кога Отците зборуваат за телото, тие не мислат на телото како такво, туку на духот на похотата, страстите на плотта и обожувањето на телото. Отците зборуваат за светот токму во овој контекст. Теолепт Филаделфиски вели, „ја нарекувам ‘свет’ љубовта кон материјалните предмети и кон плотта”. Оној што е ослободен од овие нешта, „станува сличен на Христа и ја стекнува Неговата љубов”. Уште поопшто, да го цитираме свети Исак Сирин, „кога сакаме да ги именуваме сите страсти, ги нарекуваме свет”. Токму оваа смисла на зборот „свет” е употребена во терминот „светскост” и истата смисла ќе ја употребуваме понатаму. Светскост е искривување на човекот од духот на плотта и страстите. Кога нашиот живот е пронижан од страсти, од светот на неправдата, и кога водиме еден таков живот внатре во Црквата, и размислуваме и се обидуваме да бидеме богослови на таков начин, тоа се нарекува светскост. Светскост е отуѓување на животот од Бога, кога не бараме заедница И единство со Него, кога се приврзуваме за земни работи и кога сите работи и сите прашања во нашиот живот ги разгледуваме надвор од Божјата волја. Човек може да тврди дека светскоста е синоним за овекоцентричност.
Понатаму ќе го анализираме терминот светскост во горе дадената рамка, се разбира, проширувајќи ги неговите димензии

.
2. Светскост во црковниот живот
Уште на почеток треба да се нагласи дека кога зборуваме за светскост во Црквата, богословието и пастирската грижа, не подразбираме дека Црквата, богословието И пастирската грижа стануваат светски и се уништуваат. Тоа би значело дека вистинскиот живот и вистинскиот начин на лечење на човекот се загубени. Не, туку членовите на Црквата се тие кои стануваат светски и, затоа, ги гледаат Црквата, богословието и пастирската грижа различно. Сепак, низ сите столетија има членови на Црквата кои ја чуваат вистината во поглед наЦрквата, богословието и православната пастирска грижа.

а) Светскост во Црквата
Во други пригоди сме го анализирале значењето на терминот Црква. Главната поента е дека Црквата е Христово тело. Таа не е човечка организација, туку богочовечкото Христово тело. Исто така, сме рекле дека Црквата е обожување. Тоа значи дека нејзина цел е да ги води нејзините членови до обожување, што е пак основната цел на човековото создавање.Во Посланието на свети Павле кон христијаните од Ефес може да се најде еден важен извадок кој ја илустрира целта на пастирите на Црквата. Апостолот вели: „И Тој постави едни за апостоли, други за пророци, трети за благовестители, четврти за пастири и учители, за усовршување на светиите во делото на служењето, за изградување на Христовото тело, додека сите не го достигнеме единството на верата и познанието на Синот Божји, до состојба на совршен човек, до мера на возраста на Христовата полнота” (Ефес. 4,11-13). Според свети Никодим Светогорец, со изразот „познанието на Синот Божји” свети Павле не подразбира „познание на Бога до кое се стигнува преку набљудување на создадените нешта и преку божествените Писма; и нечистите исто така можат да имаат такво знаење; но тој мисли на натприродното познание на Синот Божји, до кое се дошло преку божествено осветлување (=осветување) и прославување, што се дарува само на совршените, односно исчистените од страстите на плотта и на душата. Тој посакува сите христијани да стигнат токму до тоа познание”.Исто така, изразот „до состојба на совршен (зрел) човек, до мера на возраста на Христовата полнота” го предава поимот на обожувањето. Вистинското постоење на Црквата се покажува преку нејзиниот успех во лечење на човекот. Од учењата на светите отци знаеме дека Црквата е духовен здравствен центар, духовна болница што го лечи човекот. Кога зборуваме за олеста и лечењето, мислиме дека умот е болен И се лечи. Лечењето на умот не е независно од очистувањето, просветлувањето (=просветување, просвештение) и обожувањето.

Целта на Црквата е да го излечи овој спознателен центар, така што човек да може да го стекнува познанието на Бога коешто го сочинува неговото спасение. Оттаму, постоењето на вистинската Црква може да се види во степенот на успехот, во резултатите од лечењето. Ако го лечи човекот, ако дава точна дијагноза на болеста и ако го знае патот и методот на лечењето, тогаш таа е вистинска а не секуларна (=светска) Црква.Постојат неколку знаци кои откриваат дека дадена Црква го чува знаењето на терапијата И успехот во истата. Еден од нив се правилните социјални односи на човекот. Навистина, нарушувањето на социјалните, меѓучовечките односи е производ, резултат на болеста на умот.Лечењето на умот, коешто се состои од негово очистување и негово просветлување, исто така, има и социолошки консеквенци. Затоа она што е важно во лечењето на умот треба да го проучува денешната таканаречена социолошка наука. Ние, православните, гледаме на преобразбата на општеството од таа перспектива. Токму затоа сме реалисти. Утопија е да сакаш да го преобразиш општеството обидувајќи се да најдеш погоден општествен систем. Тоа што е важно не е системот, туку начинот на живот. Ова не значИ дека не го поздравуваме секој напор за подобрување на одредени лоши услови во болните општества после падот, кои во најголем дел не го прифаќаат Божјото слово. Но најделотворниот И најреалистичен начин е преку лечењето на умот.

Друг пример што го открива степенот на успешноста на Црквата во лечењето е присуството и постоењето на свети мошти. Светите мошти се доказ за човековата излеченост. Кога умот е очистен и просветен и кога човек ќе достигне обожување, тогаш тој е целосно обожен, бидејќи Божјата благодат е пренесена од душата на телото. Моштите на светителите, кои се нетрулежни, благомирисни и чудотворни, се доказ дека методот и начинот на лекување се сочувани,дека Црквата го води човекот до обожување.Оттаму карактеристичното тврдење дека целта на Црквата е да прави свети мошти, во смисла дека гледа да го води човекот до обожување. Црква која не произведува мошти покажува дека не го води човекот до обожување и, значи, не го поседува вистинскиот метод на лекување на човекот. Значи, постоењето на вистинската Црква се покажува со степенот на успех. Во медицината се вели дека една точна медицинска теорија се разликува од погрешна според степенот на успехот. Слично на тоа, еден доктор е добар зависно од степенот на успехот во лекувањето.Слично е и со Црквата. Организирана Црква е онаа која го лекува човекот.

** Под „монашко живеење” овде не се подразбира безбрачноста (којашто прва се врзува денеска со претставата за монаштвото: „тоа се луѓе што не се
женат/мажат”), туку целосната предаденост на Бога во Откровението на Исуса Христа. Имено, првите христијани претежно биле конвертити, станувале христијани крштевајќи се како возрасни и главно со одговорност на возрасен човек го живееле христијанскиот живот. (заб. на прев.)

*** Особено во времето кога државата престанала да ја гони Црквата, па дури и овде-онде високо ја почитувала. Оттогаш во Црквата почнале да влегуваат (преку крштевањето) и луѓе кои не биле сосема уверени во вистинитоста на Откровението;на пример, сметале дека да се биде член на Црквата е корисно од разни причини - културни, економски итн. (заб. на прев.)

(продолжува)

Извор:Православен пат

Посети:{moshits}

Протопрезвитер Д-р. Томас Хопко

Многу геј мажи и лезбејки тврдат дека христијанската вера е правилото по коешто се раководат во нивните животи. Некои од нив тврдат дека нивната сексуална ориентација им е дадена од Бога, дека е добра, и дека нема ништо лошо или грешно во нивните хомосексуални активности. Овие луѓе велат дека Библијата и црковното Предание не го осудуваат хомосексуалното однесување, туку дека биле погрешно протолкувани и користени, понекогаш без знаење, но некогаш прилично своеволно, од пристрасни и непријателски настроени луѓе кои ги мразат хомосексуалците. Оние кои веруваат на овој начин очигледно сакаат другите да се сложат со нив, и многумина сега се трудат нивните гледишта да бидат прифатени, особено меѓу останатите христијани и црковни водачи.

Останатите хомосексуални христијани тврдат дека нивната сексуална ориентација не е од Бога – освен како провидение, бидејќи планот на Господа неизбежно ја вклучува човековата слобода и гревот, но потекнува од човечка грешка. Додека некои од овие луѓе не сакаат или не се способни да ги идентификуваат специфичните причини за нивните сексуални чувства, иако сеуште тврдат дека не се добри и не треба да му се предаваат на задоволството; другите со помошта на она што веруваат дека е здрава библиска интерпретација и прецизна психолошка анализа, го идентификуваат изворот на нивната сексуална ориентација во грешките и неуспесите на нивните семејни искуства, особено од раното детство, а можеби дури и пред тоа, кои што придонеле за нивната сексуална формација. Овие луѓе тврдат дека се повикани од Бога да се борат против нивните хомосексуални тенденции како што сите луѓе се повикани да се борат против грешните страсти кои ги наоѓаат внатре во себеси, додека се трудат да ги исцелат причините за нивната дезориентација и болест. Оние кои го застапуваат овој став се потпираат врз останатите христијани, особено црковните водачи, за поддршка и помош во нивната духовна борба.

Православната позиција

Знаејќи го традиционалното православно разбирање на Старозаветното и Новозаветното Свето Писмо, како што е искажано во црковната литургиска служба, светотаинските обреди, канонските регулации и житијата и учењата на светителите, јасно е дека православната Црква цврсто се идентификува со оние христијани, хомосексуални и хетеросексуални, кои на хомосексуалната ориентација гледаат како на пореметување и болест, и кои заради тоа ги сметаат нивните хомосексуални дејства за грешни и деструктивни.

Според православното христијанско сведочење во текот на вековите, изводите од Библијата како што е следниот не дозволуваат никакво друго толкување освен она кое што е очигледно:

Ако некој легне со маж како со жена, и обајцата извршиле гнасно дело... (3. Мој. 20:13)

Заради оваа причина (т.е. нивното одбивање да Го признаат, да Му благодарат, и да Го слават Бога), Бог ги остави на бесрамните страсти. Жените нивни природните потреби ги заменија со противприродни, и мажите исто така; оставајќи го природното зближување со женскиот пол, се распалија со желби еден кон друг, и вршеа срамни работи мажи со мажи, добивајќи отплата каква што одговараше на нивната заблуда. (Рим. 1:26-27).

Не лажете се, ни блудниците, ни идолопоклониците, ни прељубодејците, ни ракоблудците, ни мажеложниците, ниту крадците, ни користољупците, ни пијаниците, ниту хулниците, ни грабачите нема да го наследат Царството Божјо. А такви беа и некои од вас. Но се измивте, се осветивте, се оправдавте во името на нашиот Господ Исус Христос преку Духот на нашиот Бог (1. Кор. 6:9-11).

Неволни гревови

Според православната Црква не сите гревови се намерни и доброволни; и не сите грешни дела се свесна грешка на оние кои ги прават; барем не од почетокот. Накратко, гревот не е секогаш нешто за кое грешникот е самиот неопходно виновен на целосен и свесен начин. Постојат гревови настанати од незнаење и страст, гревови кои „работат во нашите членови“ како што вели св. Павле, дури и против нашата рационална и свесна волја. (Спореди Рим. 6-8). Ова се гревовите кои се споменуваат во црковните молитви кога верните Го молат Бога за простување и помилување од гревовите кои се не само свесни, туку и несвесни; не само доброволни, туку и неволни.

Постојат гревови кои се принудни, неволни, неумислени; гревови кои ги превземаат луѓето и ги принудуваат со неразумни импулси и пориви, со слабости на телото, емоционални поттици и заведени копнежи во дела кои тие самите не ги сакаат, и честопати ги презираат и се згрозуваат од нив – дури и кога самите ги прават. Тие, според преданието, се познати како гревови на страста. Фактот дека овие гревови не се слободно избрани не ги прават помалку грешни. Да сториш грев значи да ја промашиш целта, да не си на вистинскиот пат, да застрануваш, да осквернуваш, да пречекоруваш... без разлика дали чинот е свесно одлучен и намерно извршен; и дали престапникот лично и слободно е целосно виновен.

Избавени грешници

Според православното црковно Предание, христијаните се избавени грешници. Тие се човечки суштества кои се спасени од болести и гревови, избавени од ѓаволот и смртта со Божјата благодат преку верата во Исус преку моќта на Светиот Дух: „а такви беа и некои од вас“ (1. Кор. 6:10). Тие се крстени во Христа и запечатени со Духот за да го живеат животот на Бога во Црквата. Тие ја сведочат нивната вера со редовно учество во литургиските служби и евхаристиската Причест, пропратени со постојана исповед, покајание и непоколеблива борба против секаква форма на грев, намерна или неволна, која се обидува да ги уништи нивните животи во идниот век.

Хомосексуалниот христијанин е повикан на особено немилосрдна битка. Неговиот подвиг е посебно жесток. Воопшто не е олеснет од безумната, вистински демонска омраза од оние кои ги презираат и исмеваат оние  кои го носат овој болен и тежок крст; ниту пак од безумната, подеднакво демонска афирмација на хомосексуалната активност на нејзините заведени адвокати.

Како и сите искушенија, страсти и гревови, вклучувајќи ги и оние длабоко, и честопати навидум постојано вкоренети во нашата природа од нашето несреќно наследство, и хомосексуалната ориентација може да биде излечена и хомосексуалните дејствија може да престанат. Со Бога сите нешта се возможни. Кога хомосексуалните христијани имаат волја да се подвизуваат, и кога примаат трпелива, внимателна и вистинска љубовна помош од нивните семејства и пријатели – од кои секој се бори со сопствените искушенија и гревови; оти никој не е без подвиг во еден или друг облик, и никој не е безгрешен освен Бог – Господ гарантира победа на начини Нему познати. Победата, сепак, им припаѓа само на храбрите души кои стануваат свесни за  нивната состојба, се соочуваат со својата огорченост, ја искажуваат својата лутина, ги исповедаат нивните гревови, им простуваат на оние што ги навредиле (тука секогаш се вклучени родителите и членовите на нивното домаќинство), и кои посегнуваат по помош со вистинска желба да бидат исцелени. Самиот Христос ветува дека светите херои кои „претрпуваат до крајот“ на овој „тесен пат што води кон животот“ сигурно „ќе бидат спасени“. (Мат. 7:13, 24:13).

„...Господ гарантира победа на начини Нему познати...“

Подготвил: Б.Ѓ