логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

Обновено-

Од архивата на Преминпортал

Храмот најнапред се воздигнува во срцето на човека

 

Кица Б. Колбе

 

 
   “Многу е тажно кога во црквата врне“, му вели во видение прочуениот иконописец Теофан Грк на ученикот Андреј Рубљов во една сцена од истоимениот филм на рускиот режисер Андреј Тарковски. Обајцата погледнуваат кон разурнатиот покрив. Снег врне врз телата на убиените по крвавата битка на двата руски кнеза, браќа. Теофан Грк е одамна починат. Тој му се јавува на иконописецот, згрозен од глетката на разурнатата црква. Неговото мудро слово го утешува монах Рубљов, занемен од ужасот на битката. Му помага да разбере што е најзначајно за него. Наспроти виорот на братоубиствена борба во историјата: да гради, да живописува цркви. Од тој миг Рубљов се обвива во молк и молитва.

Црквите и како урнатини ги преживуваат распадите на блескавите царства како Источноримското. Тие останаа како чудесни сведоци на живата вера на народот и по долготрајното владеење на Отоманското Царство на Балканот. Со векови потоа ние ги читаме имињата на дарителите, ктиторите на црквите. Црквите го преживеаја теророт на стравотно силните држави како онаа национал-социјалистичката во Германија. Црквите беа засолниште за прогонетите, за противниците на расистичкиот режим. Некои свештеници во знак на солидарност со безимените еврејски жртви одеа доброволно во гасните комори: како католичкиот свештеник Максимилијан Колбе во логорот во Аушвиц, или протестантскиот теолог и свештеник Дитрих Бонхофер. Тие самите тогаш во маченичката смрт стануваа знаци на надеж и солидарност. Црквите остануваа и како урнатини небески белези во опожарените, бомбардирани европски градови по Втората светска војна. Бомбардирањата ги преживеа и Келнската катедрала, иако сиот Келн беше претворен во прав и пепел. Останките од црквите се возобновуваат кога ќе се надмине минатото, кога ќе се најде пат за помирување со него. Така по германското обединување се возобнувуваше Фрауенкирхе во Дрезден, како знак на историското помирување на поделениот народ. Надминувањето на минатото, помирувањето со некогашните непријатели по војните никогаш не може да се случи без покајанието, без потиштеноста пред историските грешки на секој народ. Кога урнатите цркви се возобновуваат, минатото почнува да си заминува сосе мачните траги на раздор и стигма, на раздел и разединетост. Кога урнатите цркви востануваат од своите останки, од нив се креваат гласовите на безимените жртви на минатите крвопролевања. Тогаш се надеваме дека е надмината омразата, оти црквата и како востановено здание, но пред сў, во литургиското значење, никогаш не е возможна без заедницата.
 
Едно царство, она Источноримското, христијанското, ја изгради прочуената "Света Софија" во Цариград во слава на Божјата Премудрост. Она другото, Отоманското, пак, во слава на својата претстава за Бога, но многу повеќе во слава на својот сопствен блесок на земски освојувач, ја преобрази во исламски храм. Не се бореа во тоа преобразување на храмот христијанскиот Бог и Богот на муслиманите. Во тој чин се бореше ситникавоста на земното и световното во нас луѓето, кои во одората на моќни и неустрашливи освојувачи мислат дека на својот Бог ќе му принесат најголема и најдостојна жртва ако христијанскиот храм го претворат во свој. Дури и кога во очите на освојувачите тие храмови личат на слава, тие се само знаци на човечката слабост, на склоноста кон Пировата слава. Во слава на митолошката идеологија на самовљубеноста во сопствената чиста ариевска раса разулавените толпи во Германија 1933 година ги запалија еврејските синагоги. На истиот пламен на омразата беа изложени и некои христијански храмови во Русија по револуцијата. Тажни се жртвите кои на Балканот и ден-денес се приложуваат на идолот на нацијата. Кога заради племенската свест, заради етничката нетрпеливост спрема другите народи се креваат во воздух, се опожаруваат храмовите на "туѓата" религија. Така се разурнуваа христијански цркви и муслимански џамии во сите воени судири по распаѓањето на Југославија во Хрватска, во Босна, во Косово, во Македонија. Затоа не само верниците, туку и оние што не веруваат во Бога, чиновите на уривање, сквернавење и ограбување на црквите беспоговорно ги нарекуваат безбожнички.
Кога црковните места повторно се оградуваат во зданијата на новите цркви, кога се осветуваат, кога повторно го препознаваме во нив небото на земјата, тогаш разбираме колкава е радоста кога во сиот поштук токму црквата останала неразурната.


****



Не само во германските градови синагогите стоеја крај христијански храмови. Еврејската синагога во Скопје се наоѓала во близина на црквата "Св. Димитриј". Кога верниците заради слава на Бога градат храм, посетуваат храм, ним не им пречи близината на храмот на некоја друга религиозна заедница. Таа им пречи само тогаш кога сакаат да го устоличат својот идол на чистото племе, на чистиот етнос. Кога ги обзема самовљубеноста во своето племе, тогаш во луѓето гори пламенот на омразата спрема оние што не се нивни. Пламенот во кој во Германија 1933 гореа синагогите, а потоа и луѓето во логорите, не беше оној на ревносната вера во Бога. Ниту еден верник не би смеел да се осуди да тврди дека верува во Бога, но мрази се туѓо и различно, во религиозна, етничка или политичка смисла. Ревноста во верата најнапред се бори да ја надмине врзаноста на своето срце за земјата, почвата, крвта, природното потекло, племето, родот, народот. Да го надмине сето она што ни го втурнува ликот длабоко во калта на самовљубеноста и не ни дозволува да го здогледаме небото.

Христијанскиот копнеж по небото силно го чувствувам секогаш кога во самрак минувам пред Келнската катедрала. Кога го кревам погледот кон нејзините високи кули. Кога в зима во самрак силно бие камбаната. Кога го забрзувам одот за да влезам во катедралата. Кога стојам пред олтарот на Богородица, заштитничка на Келн. Но и на Скопје. Кога мигновено ме обзема небеска радост. Кога чувствувам колку е убаво да се биде под покровот на дом-црква. Кога пред олтарот во Келн самата од себе во мене почнува да говори пофалната песна на Богородица.

Кога во келнската катедрала ми долетува сликата на металната куќарка на црквата "Св. Богородица Троерачица" крај Вардар. Тогаш ги гледам жените во црнина, кои катадневно служеа и служат во малата капела во Скопје, чекајќи трпеливо еден ден да се востанови црквата "Св. Богородица". Таа малечка капела долго бдееше врз просторот на некогашната голема црква, досега долго обраснат во коров. Никогаш жените во црнина не ги обзеде очај. Никогаш не се поколебаа, оти предолго чекаат. Кога сум во Скопје мојот последен чин пред заминување е посетата на таа капела. На љубопитното прашање за тоа до каде е работата со градбата на црквата, старите жени секогаш ми одговараа со блага насмевка "ќе даде Господ, ќерко". Во минатиот септември тоа ми го кажа една старица, вдовица со лик што ненадејно ме потсети на баба ми. Тоа го почувствува и таа, достоинствено седната зад пултот со свеќи. Посакавме наскоро да се видиме во возобновениот храм на Пресвета Богородица. Знаев јас, знаеше и таа. Срцата во тој миг ни се исполнија со небеска радост. Оти храмот во христијанската теологија најнапред се воздигнува во срцето на човека, онака како што во Псалмот 50 царот Давид повикува "срце чисто подари ми, Боже, и правиот дух, обнови го внатре во мене". Без делувањето на Светиот дух никој не ќе посака да изгради црква.
 

23.08.2007 лето Господово

 

Скопје,2-ри октомври 2018 лето Господово

 

Кица Б. Колбе

Aкварел: Сара Конеска



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…
Август 29, 2024
TviTER231

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга на годината, напишана на македонски јазик, ‘Браќа Миладиновци’. Тоа беше мојата книга ‘Жедби’, со поднаслов ‘Престапни песни’. Во неа, во шест циклуси, опеав неколку…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 1870
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

„ПОЕЗИЈА ОД МАКЕДОНИЈА“ и „Версвил“

Авг 19, 2023 Литература 2375
TVIT762
Реномираното меѓународно списание за поезија „Версвил“, својот најнов број во целост го…

Беседи

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Како што постојат места на земјата на кои успева само еден вид растение и нема такви други места на кои истото растение би растело, така и во Црквата Христова постои...

 Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Незамисливо е да се биде христијанин без подвиг и крст. Оној што води лесен живот не може да се нарече христијанин. Некои луѓе отсекогаш верувале дека христијанин е оној кој...

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Тоа бил празникот на христијанското царство, кое се родило под закрилата на Крстот, во денот кога царот Константин го видел Крстот над кој пишувало:: „Со ова ќе победиш…” Тоа е...

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Во Ветената земја - Палестина, дадена на израилскиот народ од Бога, во планините на Галилеја се наоѓа градот Назарет. Во тоа време тој бил толку непознат и малку важен, што...

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Самиот тој, со својот начин на живот, е олицетворение на покајанието. И нормално, не би ни можел да биде повикан од Бог да проповеда покајание ако целата негова сила не...

БОГОРОДИЦА

БОГОРОДИЦА

„Испитувајќи што му е најпотребно на молитвеникот за да беседи со Бог, по кој пат доаѓа молитвата, Богородица го пронаоѓа свештеното тихување..., оддалеченост од светот, заборав на сè земно и...

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

И колку славно било Нејзиното успение! Со каква светлина сјаело Нејзиното пречисто лице. Колку прекрасно, неописливо, неспоресливо благоухание извирало од нејзиното пречисто, приснодевствено тело, како што пишува св. Дионисиј Ареопагит,...

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Многу е важно правилно да разбереме и да ги запомниме зборовите на тропарот на великиот празник на Успението на Пресвета Богородица: „... По Успението не си го оставила светот, Богородице...’’.Нејзината...

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

А и зошто Господ, пред почетокот на Преображението ги избира најглавните од апостолскиот лик и ги возведува со Себе на гората? Секако, за да им покаже нешто големо и таинствено....

« »

Најново од култура

Православен календар

 

04/11/2024 - понеделник

Свети Аверкиј Рамноапостолен; Преподобен Лот; Спомен на чудотворното избавување на Москва од Литванците со помош на Пресвета Богородица;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на светиот апостол Јаков брат Господов 23 октомври / 5 ноември 2024

Тропар на светиот апостол Јаков брат Господов 23 октомври / 5 ноември 2024

Како праведен Господов ученик,си го примил Евангелието,како маченик имаш смелост непобедлива,како јерарх се молиш, ти кој си брат Божји.

Тропар на светиот Христов рамноапостолен Епископ Ерополски Аверкиј 22 октомври / 4 ноември 2024

Тропар на светиот Христов рамноапостолен Епископ Ерополски Аверкиј 22 октомври / 4 ноември 2024

Божји угодниче, Аверкие свети милостив, незнаењето човечко го исплака,заблудата кон идолите ја разруши со силата Христова,адот пред тебе глава наведна,

Тропар на светиот Иларион Мегленски 21 октомври / 3 ноември 2024

Тропар на светиот Иларион Мегленски 21 октомври / 3 ноември 2024

 Чудо се јави како сведоштво, со дела на Божјите добродетели си засветлил,си ги пасел монашките заедници,исчистил архиерејските тронови,не поколебувајќи се...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная