50 Б Е С Е Д И
ЗА СОВРШЕНСТВОТО
БЕСЕДА 3
За тоа дека браќата меѓу себе треба да се однесуваат искрено, едноставно, со љубов, со мир, а да се борат и војуваат со внатрешните помисли.
1. Браќата треба меѓу себе да бидат во голема љубов. Во основата на сè што прават - дали се молат или ги читаат Писмата, или се занимаваат со некаква работа - треба да ја положуваат меѓусебната љубов; во таков случај, Бог може да благоволи да им го даде она што го сакаат. И тој што се моли, и тој што чита, и тој што работи, сè можат да прават со полза, ако сите меѓу себе живеат со добра волја и едноставност. Зашто, што е напишано? „Да биде волјата Твоја, како на небото, така и на земјата” (Мат. 6, 10), па како што ангелите на небата се наоѓаат меѓу себе во големо едномислие, живеејќи во мир, љубов и искреност, без гордеење и завист, така да живеат заедно и браќата.
2. Значи, браќата, ако прават нешто, треба да бидат во меѓусебна љубов и радост. Кој работи, за тој што се моли нека зборува вака: Богатството, што го има мојот брат, е заедничко; значи, и мое е. И кој се моли, за тој што чита нека зборува вака: Ползата што ќе ја има тој од читањето и мене ќе ми користи. И кој работи, исто така, нека го кажува следново: Услугата што ја правам јас е за општа полза. Како што има многу телесни членови, сите тие сочинуваат едно тело, си помагаат еден на друг и секој член си ја врши својата работа, освен тоа, очите гледаат за целото тело, рацете работат за сите членови, нозете одат носејќи ги на себе сите делови од телото, а еден член сострадува со другиот, такви нека бидат и браќата меѓу себе. Тој што се моли да не го осудува тој што работи зашто не се моли. И кој работи да не го осудува тој што се моли, велејќи: Тој си продолжува со молитвата, а јас работам. Тој што прислужува да не го осудува другиот. Напротив, секој, што и да прави, нека прави во слава Божја. Тој што чита со љубов и радост нека гледа на тој што се моли, и нека расудува вака: Тој и за мене се моли. А тој што се моли, вака нека расудува за тој што работи: Тоа што го прави тој, го прави за општа полза.
3. На тој начин, големата едногласност, мирот и еднодушноста можат сите нив да ги држат во сојуз на мирот, и тие ќе можат меѓу себе да живеат со добра волја и едноставност, привлекувајќи го на себе Божјото благоволение. Најважно од сè, очигледно, е благовременото престојување во молитвата. Освен тоа, предмет на сакањето нека биде само едно - во душата да се има ризница и живот, т. е. да се има Господ во умот. Работи ли некој, се моли или чита, да ја има онаа неминлива добивка, т. е. да го има Духот Свет. Некои, пак, велат дека од луѓето Господ бара само видливи плодови, а тоа што не се гледа го прави Бог Самиот. Но во реалноста не бива така. Напротив, колку што некој се чува себе си според надворешниот човек, толку треба да се бори и да води битка со помислите, зашто Господ од тебе бара да се гневиш самиот на себе, да водиш борба со својот ум, да не се согласуваш со порочните помисли и да не се насладуваш со нив.
4. Но да се искорени гревот и злото што живее во нас - ова може да се заврши само со Божјата сила. Зашто на човекот не му е дадено и за него е невозможно гревот да го искорени со својата сопствена сила. Да се бориш со гревот, да се противиш, да рануваш и да бидеш рануван, тоа е во рамките на твоите сили, а неговото искоренување - тоа е Божјо дело. Кога ти самиот би бил во состојба да го направиш ова, тогаш каква потреба би имало Господ да дојде? Како што е невозможно окото да гледа без светлина, или да се зборува без јазик, или да се слуша без уши, или да се оди без нозе, или да се работи без раце, исто така невозможно е човек да се спаси или да влезе во небесното царство без Исуса. Ако велиш: Се гледа дека не сум блудник, прељубник, среброљубец, според тоа, праведен сум - се мамиш со тоа што мислиш дека сè си извршил. Човекот не треба да се чува само од три делови на гревот, туку од илјадници. Од каде се надуеноста, немањето страв, неверието, омразата, зависта, неискреноста, лицемерието? Зар не треба да водиш битка и борба со нив на невидлив начин и во помислите? Ако кај тебе дома е некој разбојник, веќе самото тоа те вознемирува и не ти дава да бидеш безгрижен, па дури ти самиот почнуваш да го напаѓаш, го повредуваш, а и тој тебе те повредува: така и душата треба да се спротиставува, да се бори и да ги одбива нападите.
5. Твојата слободна волја, борејќи се, трудејќи се и мачејќи се, најпосле почнува да победува. Таа паѓа и станува, гревот повторно ја соборува, во десет и во дваесет борби ја победува и соборува душата, но со време и душата во нешто почнува да го победува гревот. И повторно, ако душата стои цврсто и во ништо не ослабнува, почнува да добива предност, да ја решава работата и да го победува гревот. Но ако и при тоа погледнеш внимателно: гревот сè уште го совладува човекот, додека човекот „не стигне до состојба на совршен маж, до мера на полната возраст” (Ефес. 4, 13) и не ја победи целосно смртта. Зашто, напишано е: „Последниот враг (непријател) за уништување е смртта” (1. Кор. 15, 26). Така луѓето го надминуваат гревот и стануваат негови победници. А ако, како што кажавме погоре, некој вели: Не сум блудник, прељубник, ниту среброљубец, за мене ова е доволно - во тој случај, тој се борел со три дела, а со другите дваесет, преку кои гревот исто така војува со душата, не се борел, па тој е, всушност, победен од нив. Затоа, треба да се бориме и подвизуваме во сè; затоа што умот, како што не еднаш рековме, е борец и има еднакво моќна сила да спори со гревот и да им се спротиставува на помислите.
6. Ако велиш дека спротиставената сила е поголема и порокот целосно царува над човекот, тогаш Го обвинуваш за неправедност Бога, Кој го осудува човештвото што го послушало сатаната. Штом сатаната е силен и покорува преку некаква принудувачка сила, тогаш, според тебе, тој е поголем и посилен од душата. Слушни ме, конечно. Ако момче се бори со дете и детето биде победено, и ако детето го осудуваат затоа што е победено, тогаш овде има голема неправедност. Затоа, тврдиме дека умот е борец, и тоа рамносилен борец. И душата што се бори, кога ќе побара помош и заштита, ги добива и се удостојува за избавување; бидејќи борбата и подвигот се можни кога силите се еднакви. Да го прославиме Отецот и Синот и Светиот Дух во вековите. Амин.
Издавач: ЃаконијАПревод: о. Игор Калпаковски
Друго:
Св. великомаченик Мина; Св. маченик Стефан Дечански, крал српски; Св. маченици Виктор и Стефанида; Св. маченик Викентиј ѓакон; Преп. Теодор Студит; 
