Преподобен Давид Солунски

Преподобниот Давид потекнуваше од северна Месопотамија, која беше голем монашки центар, и се роди околу 450 година по Христа. Од непознати причини дојде во Солун заедно со монахот Адолас. Според нивниот биограф, преподобниот дојде најпрво во манастирот на Светите мачениви Теодор и Меркуриј, наречен Кукулиат, чија што локација се определува „на крајниот дел од градот во близина на ѕидините“. Прекарот „Кукулиат“ или „Кукулат“ доаѓа од таму, што монасите носеле кукул (качулка), можеби според посебниот начин, ако суди некој според сочуваните претстави на преподобниот, значи, раширено на рамењата. Местото на манастирот треба да се бара североисточно од Акропол, таму каде што се препознава топонимот „Градината на овците“.

Примерите од светите мажи од Стариот Завет, особено на пророкот и цар Давид, којшто „побара време од три години, за да му даде непорочност и воспитување и разум“, го натераа преподобниот Давид да одлучи да седне на бадемово дрво сѐ додека Господ не му ја открие волјата Негова, и да му даде разум и смирение. При крајот на третата година му се јави на преподобниот ангел Господов, којшто го увери дека е услишана неговата молба и дека заврши неговото испитување како монах дендрит (кој се подвизува на дрво). Ангелот му рече да се симне од дрвото и да го продолжи подвижничкиот живот во ќелија фалејќи и благословувајќи Го Бога. Преподобниот им го соопшти ова видение на неговите ученици, барајќи помош од нив за изградба на ќелијата. Веста брзо стигна до архиепископот на Солун Доротеј и во целиот град.

Кога императорот Јустинијан со 11 новела од 535 по Христа, ги оддели од црковна јурисдикција на архиепископот Солунски северните епархии на Илирик и ја издигна неговата татковина во Архиепископија, со име Нова Јустинијана. Архиепископ Солунски беше Аристид, којшто иако ја прифати промената, сепак се обиде да го сочува политичкото значење на градот, со обнова на катедрата на епархот на Илирик од Првата Јустинијана во Солун. Иако разделувањето на црковната дијацеза не ја намалуваше вредноста на Солун, пренесувањето на седиштето на областа (епархијата) сочинуваше сериозен пад на градот. Барањето на Солуњаните, и желбата на епархот Домник, беше возвраќање на седиштето во Солун, идеја која со воодушевување ја прифати архиепископот Аристид.

За овој проблем побараа помош од преподобниот Давид, за да му го пренесе ова барање на Јустинијан, бидејќи архиепископот, како што раскажува житието, не можеше „да го напушти градот од своја власт“ за да отиде во Константиниопол. Но покрај другото, предлогот на преподобниот Давид ја покажува тежината, но и тешкотиите кои се предвидуваше дека ќе ги сретне едно такво барање кај Јустинијан, којшто неодамна ја почести сопствената татковина, Јустинијана Прима (Првата Јустинијана), со седишта на новата Архиепископија и област. По толку години затворништво преподобниот се појави за прв пат на светлината на сонцето. Неговиот изглед беше изменет. Неговите коси беа пораснати до неговите слабини и брадата до стапалата негови, така што неговото свето лице блескаше како зраците на сонцето. Придружуван од неговите двајца ученици, Теодор и Димитриј, замина кон престолнината. Но гласот за неговото доаѓање беше стасал пред него, па така, кога стигна таму, цел град го пречека.

Неговиот пречек од страна наТеодора, сопругата на Јустинијан, како и почестите и почитта нејзина кон личноста на преподобниот, предизвикаа восхит кај сите присутни. Теодора се растрчуваше активно кога дојде Јустинијан, којшто отсуствуваше поради службени обврски, се обидуваше да го направи позитивно неговото мислење за преподобниот Давид, со цел, императорот да го покани преподобниот пред Сенатот. Преподобниот се претстави пред Сенатот на спектакуларен начин, држејќи во рацете оган со темјан кој не го гореше неговото тело. Држењето на преподобниот како и очигледното чудо им влеа страв и умиление на присутните, така што царот претпочиташе итно да ја задоволи неговата молба.

Носејќи богати новости преподобниот отплови кон Солун, којшто само оддалеку го виде повторно, бидејќи тукушто бродот го одмина ртот, тој го предаде својот дух на Бога. Овој настан се случи помеѓу 535 и 541 година по Христа.

Веста за доаѓањето на светите мошти на преподобниот под овие услови го трогна целиот град Солун. Одарот на преподобниот Давид најпрво беше поставен на местото каде што порано беа сместени моштите на мачениците Теодул и Агатопод, на запад од пристаништето. Архиепископот Аристид со голема тага заповеда сенародно погребение. Моштите на преподобниот беа погребани во неговиот манастир (Апроитон), согласно неговата желба.

Сто и пеесет години по неговото упокојување, околу 685-690 година[1], имаше еден обид за отворање на гробот, кога игуменот на манастирот Апроитон – Димитриј, „посака од голема побожност да земе парче од неговите свети мошти“. Но тукушто започнаа, плочата која го покриваше гробот се скрши и тоа беше сметано како откривање на волјата на преподобниот да излезе. Светите мошти останаа на првичното место сѐ до епохата на крстоносците. Во текот на латинското владеење на монфератот во Солун (1204-1222), светите мошти беа пренесени во Италија и во 1236 се најдоа во Павија, од каде што беа пренесени во Милано, во 1967 година.

Конечно, со заложби на митрополитот Пантелејмон, чесните мошти на преподобниот Давид беа пренесени во Солун и сместени во базиликата на Свети Димитриј на 16 септември 1978 година. (Денес се наоѓаат во свештениот манастир на Света Теодора на Хермес). Во таа прилика, од страна на Солунската митрополија беше издадена служба на нашиот богоносен отец Давид Солунски, напишана од блажениот старец Герасим од Мала Света Ана, во Солун 1978 година.

Да спомнеме две од многуте чуда на преподобниот[2].

Во една прилика довеле кај него едно демонизирано момче. Ѓаволот од момчето страшно викал, дека го гори оган кој излегува од ќелијата на преподобниот. На ова, преподобниот ја пружил раката од прозорецот на својата ќелија, и откако го благословил момчето, демонот излегол од него. Така и една слепа жена, која ја довеле кај преподобниот, тој, откако се помолил на Бога, ја благословил со знакот на крстот, и таа веднаш прогледала.

Превод од грчки јазик: Свештеник Јани Мулев

Извор: Επισκόπου Φαναρίου Αγαθαγγέλου, “Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας – Ιούνιος”, εκδ. Αποστ. Διακονίας, σ. 403-407

[1] Според житијата на свети Јустин, преподобен Давид се упокоил во 548 година, пред да влезе во Солун. Бил погребан во манастирот на светите маченици Теодор и Меркуриј.

[2] Според житијата на свети Јустин.