логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

 

Доц.. д-р Марјан Ѓуровски од Факултетот за безбедност-Скопје на Светската Конференција за меѓурелигиски и меѓуцивилизациски дијалог:

ВЕРСКИТЕ ЛИДЕРИ СЕ ОД КЛУЧНО ЗНАЧЕЊЕ ЗА СПРАВУВАЊЕ СО НАСИЛНИОТ ЕКСТРЕМИЗАМ

 

Денес без сомнение, верата игра релативна улога во современите политички, економски, воени и геостратешки светски процеси, религијата како значаен општествен и политички фактор е услов sine qua non скоро за сите сериозни општествени кругови во светот. Модерното општество во своето битие е секуларно, тоа го манифестира своето организирање како институција/држава врз основа на принципите на секуларизмот и лаицизмот, но од друга страна се појавува религијата, која исто така го манифестира своето влијание.

Во согласно со концептот и моделот на граѓанската демократска државна конституција, религијата го надминува своето инфериорно позиционирање во полето на приватната сфера и преминува во позиција на влијание во рамки на државната континуираност и структуираност. Односно, таа го аргументира својот тренд на ревитализација и зголемување на влијанието во државата како соодветен модел и конкуретски концепт на оној секуларниот. Значи, религиско верската парадигма на уредувањето и регулирањето на општествените односи не треба да се разбира како цел која води кон тоталното контролирање на државата и регулирање на севкупните општествени односи, туку таа своите потенцијали може да ги реализира парцијално во одредените општествени сегменти.

Политичарите мора да го водат и да го промовираат овој процес. Тоа мора да биде еден од императивите на Балканот. Ако не успеат политичарите, се јавува опасност воинствените елементи во општеството да манипулираат со традицијата, културата и религијата и да ги искористат како алатки во обид да се нападнат "другите", мислејќи на другите етнички групи или малцинствата. Кога се проценува опасност од идни конфликти, сигурно е важно сериозно да се земе идејата дека конфликтите може да се случат точно меѓу групи и нации од различни култури. Затоа е многу важно да се има предвид основната премиса: "Нема мир меѓу нациите ако нема мир меѓу религиите".

Како што кажал Мирча Елијаде „Без религија историјата на човековото општество е само пепел„.
Зошто Дијалогот меѓу цивилизациите е корисен пристап за разгледување на мирот и безбедноста во Југоисточна Европа мора да се осврнеме на четири причини: Прво, дијалогот е соодветен и неопходен одговор на идејата за неизбежен судир на цивилизациите. Како таков, тој обезбедува корисен контекст за унапредување на соработката наместо конфликтите. Второ, тој помага да се навратиме на подлабоките, древните корени на културите и цивилизациите за да откриеме што ги обединувало луѓето од овој регион преку нивните граници и да ни покаже дека минатото може да ни го одбележи патот кон единството еднакво како и кон непријателството. Трето, Дијалогот може да им помогне на луѓето од сите етнички групи да ја забележат улогата на културата и цивилизацијата во современите конфликти и така да ги разликуваат пропагандата и лажната историја од вистинските причини за војна. Тоа е лесен пат кон мир и безбедност. Четврто, сфаќањето на различноста како закана беше суштина на судирите меѓу етничките групи на Балканот, кои беа засновани врз претпоставката дека различноста е закана!

Исламски фундаментализам


Научните знаења кои ги имаме за односот на религијата со политика треба критички да се анализираат, како и да се разберат можните последици на религијата кон политиката, во светот и кај нас. Затоа треба да се потенцира дека во политичките процеси може да дојде до злоупотреба на религијата од разни општествени субјекти за остварување на нивните политички цели.
Исламот како религиски систем и неговите аспекти се центрaлно место на овој осврт, а посебно ќе се нагласи неговата улога во меѓународните односи и интеграции.
Кога во исламот се говори за темата фундаментализам, потребно е нужно проучување на современиот ислам, посебно набљудување на „поострите„ општествени и политички рефлексии.
Како главни причини за појавата на фундаментализмот се oдредуваат економските и политичките фактори. Во економските фактори влегува големата економска разлика помеѓу богатите и сиромашните, општествената неправда, лошата социјална политика и слично. Дел од овие економски фактори се причина многу лесно да се индоктринираат младите генерации за превземање на активности како што е исламскиот фундаментализам. Зад користењето на поимот исламски фундаментализам денес се прекриваат конкретни цели кои главно се од материјална природа (природните ресурси и енергенси). Тука се мисли и на политичката моќ, односно инструментализација на верата за остварување на политички цели.

Точката во која се случува манипулирање со изворниот концепт на џихадот е неговото поврзување со организации и движења кои користат милитантни, насилни и воени средства, односно манипулативното користење на изворниот концепт на џихадот со намера да се оформи некаква исламска политичка основа на тактивите активности.
Интересирањето на јавноста за прашањето на односот на исламот и теророт е резултат на хантингтонската теза за нужниот судир на цивилизациите. Денес мора јасно да се определи дали тероризмот и неговите извршители се резултат на исламот, или се само една екстремна појава, штета дури и за самиот ислам.
    Во денешното излагање ќе спомена одредени резултати од истражувањето на тинк тенк организацијата Аналитика која ја истражуваше појавата на насилен екстремизам во Република Македонија.
Со вжестувањето на војната во Сирија дојде до зголемување на бројот на странски борци од Европа во периодот ОД 2012 год. До денес па и теоретичарите и практичарите започнаа да предупредуваат на можни реперкусии врз општествениот поредок кога странските борци ќе се вратат дома.

Верските лидери се од клучно значење за справување со насилен екстремизам бидејќи честопати тие се луѓе на кои им се верува и имаат прифатлив статус во заедниците, како во правец на односите во заедницата, така и во однос на нивното физичко присуство, и можат да советуваат и да го поддржуваат развојот на соодветни иницијативи за справување со насилен екстремизам. Тие, исто така, можат да препорачаат веродостојни соговорници кои можат да учествуваат во нив. Поради тоа е важно за верските водачи да бидат активно вклучени во нивните заедници и да шират контранарации. Верските лидери исто така треба да работат со институциите на развојот на соодветни стратегии за контра-радикализација. Во оваа фаза, важно е да државните институции ја признаат важноста на соработката со верските водачи во соодветните заедници.
Денес нужна е потребата од стратешки пристап кон зајакнување на умерените ставови преку кревање на јавната свест и досегање до муслиманската заедница во Македонија, а во исто време да се работи на ресоцијализација на поранешните странски борци.

Еден од најголемите предизвици со појавата на странските борци е што да се прави со овие лица кога тие ќе одлучат да се вратат дома. Стравувањата дека овие лица претставуваат закана за општеството пораснаа по нападите спроведени од страна на поранешни странски борци, како што беше нападот врз еврејскиот музеј во Брисел на 24-ти мај 2014 година, спроведен од страна на Французин кој мина една година борејќи се во Сирија.  

Процесот на ресоцијализација и реинтеграциоја нуди алтернативна опција за оние лица кои не можат да бидат кривично гонети, но сеуште се сметаат за опасност да бидат насилни екстремисти. Покрај тоа овој процес е важен не само за луѓето кои не можат да бидат кривично гонети, туку и за луѓето кои се осудени на затворска казна. Овие лица може да се обидат да ги шират своите насилни идеи во затворот, и сеуште можат да претставуваат закана кога тие на крајот го напуштаат затворот. Во овој момент во Македонија не постои активна програма за ресоцијализација и реинтеграција на странските борци кои се вратија или ќе се вратат во иднина.

Каде завршува исламот, а од каде почнува исламизацијата?


Во изминатиот период се виде дека на територијата на Балканот многу групи од  верскиот радикализам и од криминалното поднебје интензивно комуницираат и имаат интеракција меѓу себе. Тоа претставува еден вид, ризик и опасност за Република Македонија и за регионот. Најнова појава на ризик се каналите на илегална миграција кои што од кризните региони доагаат по територијален коридор низ Балканот. Меѓу тие мигранти имаме луѓе кои се верско радикални и екстремно криминални. Република Македонија само е транзитен коридор со што се изразува одреден ризик по стабилноста на земјата.


Денес најголем проблем на Балканот е регионалната стабилност и соработка која соодветно не се следи. Секоја држава самостојно си ги регулира своите ризици. Отсуствува заедничко идентификување на регионалните опасности.

На територијата на Западен Балкан неопходен е Центар кој ќе се занимава со асиметричните закани. На пример потребен е контратерористички Центар на Балканот кој ќе ги контролира сите активности на милитантните борци кои земаат учество во глобалниот џихад во Сирија, кои потоа се враќаат на Балканот со цел да регрутираат лица и пак се враќаат на боиштето.
Националниот систем на третирање на заканите и ризиците се соочува со еден голем предизвик, односно во третирањето кон лицата кои учествуваат на боишта на туѓа територија. Инаку во делот на идентификување на закани од индивидуален карактер на територијата на Балканот има екстремни групации со радикална реторика, меѓутоа тие немаат капацитет да претставуваат закана за поширокиот регион на Балканот. Додека верско радикални структурални организирани форми постојат кои говорат сроден словенски јазик и албански јазик. Воедно загрижува бројот кој преминуваат во друга религија, прифаќајќи ја исламската вероисповед и тие се најчесто најрадикални. Има недостаток во идентификувањето на ризиците и опасностите не само во Република Македонија, туку отсуствуваат и програми на  дерадикализација и контра радикализација. Иако на територијата на Балканот живее доминанто муслиманско население, отсуствува меѓу институциите на системот, создавање на стратегија за третирање на лицата кои преминале во други религии и се радикализирале и треба да се направат напори да се вратат назад и се социјално третираат.

Инаку сериозен безбедносен проблем во Република Македонија претставува и интеркомуникацијата во затворските установи. Во моментов отсуствува контрола и следење на активностите на лицата кои од различен карактер доаѓат до заедничко поминување на времето во извршување на казната на затвор во КПД Идризово каде имало одредено зајакнување на една структура во одреден период од една до две години  и добро се поставувале и може заради тоа да претставуваат сериозен проблем утре. Во моментов во Република Македонија, според проценките на некои од соговорниците од безбедносната заедница во затворите има  над 30 тина лица со добри криминални профили кои внатре заедно отслужуваат казни затвор кои се синхронизираат и немаат друг избор освен да бидат криминални и радикални во своето натамошно делување. Системот не предвидува  програми за нивна ресоцијализација што претставува проблем за државата и нејзините граѓани.


Република Македонија има 33 проценти муслиманско население со што ја прави ранлива во делот на идентификување на ризикот. Исламската верска заедница нема капацитети да спроведе програма за дерадикализација и контрарадикализација кои може да спроведат само припадници кои се подготвени. За жал во институциите кои следат радикални структури се припадници на спротивна религија (христијанска вероисповед) што ги прави неподготвени за третирање на тие структури. Во наредниот период значајно прашање ќе се отвори каде завршува исламот, а од каде почнува исламизацијата. Дали исламизацијата ќе биде предмет на интерес на националната безбедност? Во наредниот период ќе се постави како значајно прашање за анализа од  официјален Брисел и националниот систем за безбедност оценија соговорниците од извршната власт. Тука кога ќе се земат во предвид формите на интерес од катарски, турски, саудиски и ирански интерес преку отворање на амбасади што претставува сериозен индикатор другите кон нас да гледаат поинаку и да бидеме безбедносно ризични.

 

Заклучок

На крајот ќе завршам со предлог мерки кои произелгоа од граѓанскиот сектор о кои сметам треба да бидет спроведени со цел да се пресретне насилниот екстремизам.
Примената на комплексни образовни, економски и безбедносни мерки и активности со цел кревање на јавната свест и отпор кон мотивирачките фактори и алатки кои поттикнуваат радикализација;
Развој и спроведување на проекти за дерадикализација на веќе радикализирани поединци како и проекти зарехабилитација/реинтеграција на поранешни терористи
Преземање мерки за спречување на радикализација во затворите.


Кревање на свестта на граѓаните и приватниот сектор во борбата против тероризмот и промовирање на толеранција и јавно разбирање на сите видови тероризам;
Насилниот екстремизам е глобален феномен и како таков тоа е закана не само за Македонија, туку и за другите земји од Западен Балкан и Европа. Поради глобалната природа на феноменот, не е возможно за една земја да го реши сама. Затоа од суштинско значење е за да са има цврста соработка за ова прашање, особено меѓу земјите од Западен Балкан. Охрабрувачки е тоа што владите од регионот го сфатија ова и работат на подобрување на соработката, кога станува збор за прашања на справувањето со насилен екстремизам.
На крајот треба да се потенцира мултиетничката средина на Балканот што во блиското минато било повод за одреден конфликти. Од тоа треба да извлечеме цврста лекција и да истакнеме дека регионалната соработка е во интерес на интеграциите, и е најсериозната алтернатива за регионот да биде стабилен и да биде просперитетен. Состојбата во Македонија тесто е поврзана со случувањата во регионот и сите случувања имаат рефлекс врз неа.

 

Битола, 3-ти ноември 2016 год.

Преминпортал



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…
Август 29, 2024
TviTER231

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга на годината, напишана на македонски јазик, ‘Браќа Миладиновци’. Тоа беше мојата книга ‘Жедби’, со поднаслов ‘Престапни песни’. Во неа, во шест циклуси, опеав неколку…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 1910
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

„ПОЕЗИЈА ОД МАКЕДОНИЈА“ и „Версвил“

Авг 19, 2023 Литература 2423
TVIT762
Реномираното меѓународно списание за поезија „Версвил“, својот најнов број во целост го…

Беседи

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Како што постојат места на земјата на кои успева само еден вид растение и нема такви други места на кои истото растение би растело, така и во Црквата Христова постои...

 Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Незамисливо е да се биде христијанин без подвиг и крст. Оној што води лесен живот не може да се нарече христијанин. Некои луѓе отсекогаш верувале дека христијанин е оној кој...

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Тоа бил празникот на христијанското царство, кое се родило под закрилата на Крстот, во денот кога царот Константин го видел Крстот над кој пишувало:: „Со ова ќе победиш…” Тоа е...

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Во Ветената земја - Палестина, дадена на израилскиот народ од Бога, во планините на Галилеја се наоѓа градот Назарет. Во тоа време тој бил толку непознат и малку важен, што...

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Самиот тој, со својот начин на живот, е олицетворение на покајанието. И нормално, не би ни можел да биде повикан од Бог да проповеда покајание ако целата негова сила не...

БОГОРОДИЦА

БОГОРОДИЦА

„Испитувајќи што му е најпотребно на молитвеникот за да беседи со Бог, по кој пат доаѓа молитвата, Богородица го пронаоѓа свештеното тихување..., оддалеченост од светот, заборав на сè земно и...

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

И колку славно било Нејзиното успение! Со каква светлина сјаело Нејзиното пречисто лице. Колку прекрасно, неописливо, неспоресливо благоухание извирало од нејзиното пречисто, приснодевствено тело, како што пишува св. Дионисиј Ареопагит,...

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Многу е важно правилно да разбереме и да ги запомниме зборовите на тропарот на великиот празник на Успението на Пресвета Богородица: „... По Успението не си го оставила светот, Богородице...’’.Нејзината...

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

А и зошто Господ, пред почетокот на Преображението ги избира најглавните од апостолскиот лик и ги возведува со Себе на гората? Секако, за да им покаже нешто големо и таинствено....

« »

Најново од култура

Православен календар

 

24/11/2024 - недела

Св. великомаченик Мина; Св. маченик Стефан Дечански, крал српски; Св. маченици Виктор и Стефанида; Св. маченик Викентиј ѓакон; Преп. Теодор Студит;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на светите Кварт, Родион, Сосипатар и Терциј 10 ноември / 23 ноември 2024

Тропар на светите Кварт, Родион, Сосипатар и Терциј 10 ноември / 23 ноември 2024

О, свети апостоли Христос Спасителотво вас се зацари, душата во убавина се облече и венци за вас Животот исплете.За Олимпа...

Тропар на  свети Нектариј Егински 9 ноември / 22 ноември 2024

Тропар на свети Нектариј Егински 9 ноември / 22 ноември 2024

Изданок од Визант и Егина,заштитниче кој си јавен во последните времиња,миленик на вистинската врлина.Нектарие, те почитуваме,ние верните како богоугоден исцелител...

Тропар на соборот на светиот Архангел Михаил 8 ноември / 21 ноември 2024

Тропар на соборот на светиот Архангел Михаил 8 ноември / 21 ноември 2024

Архистратизи на небесните воинства,ние недостојните постојано ве молиме:со вашите молитви заштитете нѐ,под покровот на крилјата на вашата славаневешествена, пазејќи нѐ...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная