логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

 

Разговор со Данило Коцевски, хроничар

Александра Тодоровска

Изминативе неколку недели се појавија многу полемики, размислувања, негодувања и одобрувања за градењето црква во близина на Градскиот трговски центар во Скопје. Иако се шпекулира дека на местото на кое се наоѓала црквата „Св. Константин и Елена“ нема да биде изградена истата црква, сепак, интересот за црковен објект на тоа место предизвика лавина реакции. Во повоениот период црквите, особено во близината на центарот на Скопје, апсолутно соодветствувале на просторот и начинот на живеење. Токму православната црква „Св. Константин и Елена“ е прва црква што била изградена на десниот брег на реката Вардар. Додека се кршат копјата на нашите политички современици дали и која црква ќе се гради на местото на црквата „Св. Константин и Елена“, за неа и за нејзиното значење за скопјани, нејзината приказна од минатото ја раскажува Данило Коцевски, хроничар на Скопје.

„Историјата на црквата започнува пред Првата светска војна, кога почнала да се гради. Војната го спречи нејзиното градење, но продолжи веднаш по нејзиното завршување, за конечно да биде осветена во 1926 година. Таа е една од ретките цркви што се наоѓаа на десниот брег на реката Вардар, а пред неа единствено беше изградена Католичката црква, и тоа во втората половина на 19 век“, започнува Коцевски. Тој додава дека во времето по Втората светска војна „Св. Константин и Елена“ била симбол на Скопје, бидејќи во атеистичкиот период во кој живеело населението во неа биле вршени сите крштавки и венчавки. Гледајќи од денешен аспект, Коцевски вели дека таа навистина е легенда на Скопје, бидејќи граѓаните ја сакале и посетувале.

 

Изградбата на црквата „Св. Константин и Елена“ означува почеток на создавање на новото градско јадро на Скопје во почетокот од 20 век, проширување на градот, во кој дотогаш животот пулсирал главно на левиот брег на Вардар. Тој период се совпаѓа со слабеењето на моќта на Отоманската Империја и словенското население се доселува во градовите, па и во Скопје. Градот со природната миграција се проширува. Веројатно потребата за прва црква на десната страна на Скопје се јавува со создавањето на новите скопски маала, а потоа и новите куќи, сокаци и поголеми градби се концентрираат околу црквата „Св. Константин и Елена“. Според некои извори, оваа црква била црква-ќерка на постарата Соборна црква „Света Богородица“ (обновена и осветена пред два дена), т.е. била изградена од средства од „Света Богородица“, како и од други донации на граѓаните.

„Иако не беше голема, таа имаше големо духовно значење. Со оглед на тоа што таа постоеше во времето на атеизмот во кој се живееше во тој период во Југославија и религијата не беше доминантна, сепак, бидејќи се наоѓаше во центарот на градот, беше и многу посетувана. Помалку е познато дека оваа црква имаше своја парохија, која го опфаќаше просторот околу Ново Маало, па дури и еден дел од Старата железничка станица. Цел овој простор и' припаѓаше на парохијата на црквата ’Св. Константин и Елена‘, а околу неа се наоѓаше Машката гимназија, Балетското училиште и кејот на Вардар, кои придонесуваа за постојаната фреквенција на луѓе на тој простор“, раскажува Коцевски.

Коцевски кажува дека, според традицијата, црква можело да се гради, но само доколку на тоа место претходно имало црквиште, односно на истото место веќе имало изградено црква.

„Во турско време постоело едно правило. Црква можело да се изгради само на место на кое претходно веќе имало црквиште. Во тој период Турците не дозволувале да се гради црква каде било, па поради таквите строги правила во тој период постои и една анегдота за црквата ’Св. Богородица‘ во Скопје. За да добијат дозвола од Турците да градат црква, скопјани морале да докажат дека тоа место е свето. Токму поради тоа, тие зеле стари икони од црквата ’Св. Спас‘ и ги закопале на просторот каде што сакале да ја градат црквата, па ги повикале турските власти за да им докажат дека на тоа место навистина постоела црква и да им дозволат да градат“, вели Коцевски.

Според сеќавањата на постарите скопјани, црквата „Св. Константин и Елена“ била оштетена со земјотресот во 1963, но далеку од тоа дека била целосно разрушена. Сепак, црквата целосно е срушена со минирање и оттогаш тој простор во центарот на Скопје добива сосема нова урбанистика и поинаква модерна динамика на животот со изградбата на ГТЦ во 1974 година.

Иако постојат голем број полемики и негодувања за просторот на кој се планира да се гради црква во центарот на градот, Коцевски како идејно решение го посочува просторот зад поранешен „Метропол“, бидејќи во близина на тоа место се наоѓала црквата, значи постоело црквиште, местото е интимно и поволно за таков објект. Тој, исто така, додава дека влезот на црквата „Св. Константин и Елена“ е од страната на кејот, односно веднаш до првата зграда на Трговскиот центар.

За оние што не знаат, според сеќавањата на Коцевски, иако црквата била мала според својата градба, таа била естетски убаво обликувана со две куполи и ќе остане како дел од легендата на старо Скопје.

Извор : Утрински весник

{moshits}



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Април 17, 2025
Festival.Simeon

ЈУБИЛЕЈ НА МУЗИКАТА - X ИНТЕРНАЦИОНАЛЕН ФЕСТИВАЛ ПОЛИХИМНИА 2025

Од 11.04 - 15.04. 2025 год. во Скопје по десетти пат се одржа Интернационалниот фестивал на класична музика Полихимниа 2025. Единствен од ваков вид во нашата земја и оригинален по својата содржина и оваа година фестивалот се обиде да ги обедини најдобрите…
Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Авг 29, 2024 Литература 932
TviTER231
Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 2482
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

Беседи

Божествена Литургија со монашење во манастирот „Пресвета Богородица Елеуса“ во Велјуса.

Божествена Литургија со монашење во манастирот „Пресвета Богородица Елеуса“ во Велјуса.

Во деновиве во кои, согласно светите Канони, се причестуваме секој ден, сакам да ве потсетам на една димензија од оваа Света Тајна која како да е малку подзаборавена. Сите знаеме...

БEСEДА за ужасoт на прирoдата при смртта на Гoспoда

БEСEДА за ужасoт на прирoдата при смртта на Гoспoда

И зeмјата сe затрeсe и карпи паднаа (Мт. 27:51). O какoв страшeн укoр на луѓeтo! И мртвата прирoда Гo пoзнала Oнoј Кoгo луѓeтo нe мoжeлe да Гo пoзнаат. Сeта нeма...

 Митрополит Струмички Наум : Потешко ни беше да бегаме

Митрополит Струмички Наум : Потешко ни беше да бегаме

Некаде, некој има убаво кажано дека колку повеќе се доближуваме до Голгота, следејќи Го верно Христос, толку помалку луѓе (духовни чеда, пријатели) гледаме околу нас. Но, ништо чудно. Знаеме и...

Св. Јован Златоуст -  За Лазар, Слово 6

Св. Јован Златоуст - За Лазар, Слово 6

Уште колку пари? Уште колку богатство? Уште колку великолепни зданија? Уште колку бездушна приврзаност спрема задоволствата? Еве се случи земјотрес; каква полза ни донесе богатството? Нечиј труд пропадна, изсчезна имотот...

„Лазаре, излези надвор“

„Лазаре, излези надвор“

Тие Негови зборови, пред сè, значат дека нема смрт за оние кои веруваат во Христа, зашто Христос подоцна на Марта ѝ вели: „Јас сум воскресението и животот; кој верува во...

презвитер Горан Стојчевски: ЛИТУРГИЈАТА – ДВИЖЕЧКАТА СИЛА НА СВЕТОТ

презвитер Горан Стојчевски: ЛИТУРГИЈАТА – ДВИЖЕЧКАТА СИЛА НА СВЕТОТ

„Благодарење. Тајна што не требаше да остане толку тајна. Непроценлив дар, незаслужен. Дело Христово во кое постојано се учествува иако само еднаш се случи. Соборно сведоштво во личен подвиг подготвено....

БEСEДА  за пoмирувањeтo на лoшитe заради злoтo

БEСEДА за пoмирувањeтo на лoшитe заради злoтo

И дeнeс мeѓусeбнитe прoтивници сe пoмируваат кoга трeба да сe нападнe и да сe oсуди Гoспoд. Има мнoгу кoи сe кoлат пoмeѓу сeбe дoдeка нe им гo спoмнeтe имeтo Гoспoдoвo....

БEСEДА  за наслeдникoт и за рoбoт

БEСEДА за наслeдникoт и за рoбoт

Зoштo дoјдe Христoс на Зeмјата, браќа? Да нè направи пoдoбри oд рoбoвитe, да ни дадe правo какo синoви и дoлжнoст какo гoспoдари. Правo на синoвитe e сo имeтo Христoвo да...

БEСEДА за oбјавeнитe тајни

БEСEДА за oбјавeнитe тајни

Злoстoрник станува oнoј чoвeк кoј ќe пoвeрува дeка дeлата чoвeчки мoжат да сe скријат. Така мислeлe и eврeјскитe старeшини кoи вo тајнoст гo пoдгoтвуваа свoeтo злoстoрствo над Христа Гoспoда, тајнo...

« »

Најново од култура

Православен календар

 

26/04/2025 - сабота

Св. свештеномаченик Артемон; Св. маченик Крискент; Светата маченичка Томаида;

 

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на преподобниот отец епископ Паријски Василиј 25 април/12 април  2025

Тропар на преподобниот отец епископ Паријски Василиј 25 април/12 април 2025

Василие, преподобен оче наш,верата во Христа ти ја сочува,иако велијар во безумие кон тебе поита,стадото Христово по твоите молитви Господ...

Тропар на светиот Христов свештеномаченик Антип Пергамски  24 април/11 април  2025

Тропар на светиот Христов свештеномаченик Антип Пергамски 24 април/11 април 2025

Велик те направи Спасителот тебе Антипопомеѓу ѕвездите небесни,и возвишено стана името твое во Црквата,на која како семе одбрано и послужии...

Тропар на св. Христови мач.Терентиј, Африкан, Максим, Помпиј, Зинон, Александар, Теодор, и др.33 со нив 23 април/10 април  2025

Тропар на св. Христови мач.Терентиј, Африкан, Максим, Помпиј, Зинон, Александар, Теодор, и др.33 со нив 23 април/10 април 2025

Рахила плачеше по своите деца,о свети пустињаци од дванаесетте манастири,а ние денес се радуваме на вашите венци невенливи,ангел Господов свитата...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная