логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка


Податоци за литургија откриени во црква од 6 век во Коњух

Во апсидата, како и во Филипи, откриена е база за амвон

 

Црква од времето на Јустинијан I, од 6 век, откриена минатата година на локалитетот Големо Градиште - Коњух, за чија големина и значење говори и зачуваната репрезентативна камена пластика, открива нови моменти од својата историја. Во нејзината внатрешност се наоѓаат и бази од два амвона, што засега се среќаваат само во Филипи, Грција. На ова, но и на други моменти од значењето и вредноста на локалитетот, укажуваат археолозите од македонско-американскиот тим што работат на северното плато, околу кое минува Крива Река. Локалитетот се истражува од 1998 година, од кога се' до 2004 година се истражувал просторот на ридот, акрополата на градиштето каде што е констатирано постоење тврдина од истиот век. Веќе пет години се работи на долниот дел, на откривање на градот кој се смета дека бил подигнат во 5, а постоел до крајот на 6 век. Според сегашните процени, се протегал на површина од 4 до 5 хектари, а освен црквата, се откриени и станбени објекти, улици, како и различен вид мали керамички предмети, но и големи питоси што се чуваат во музејот во Кратово.

Археолозите долго време ја барале црквата, нејзината можна локација била забележана дури во 1938 година, а три години се истражувало околу неа. Раководителот на тековниот проект, археологот виш кустос Горан Санев од Музејот на Македонија, деновиве на самото место, меѓу откриените делови од црквата, со задоволство потенцира дека континуирано се открива вистински урбанизиран, доцноантички град, со многу сложен систем на улици, на патеки, со многу кривини како во своевиден лавиринт. „Мислиме дека во овој рударски крај, на тој начин градот ги заштитувал своите производи од крадци. Се претпоставува врз основа на старите историски извори дека е еден од четирите града, што во овој регион ги подигнал императорот Јустинијан I. Како можен се споменува градот Транупара, но сеуште не е пронајден никаков натпис за да може да се говори со сигурност. Другите три града не се познати, бидејќи овој североисточен крај на Македонија не е ни посебно истражуван. Тоа е проблем во нашата археологија, имаме сознанија за многу од градовите, од градиштата, за населбите, локалитетите кои се евидентирани во регистрите, но малубројни и без континуитет се истражувањата за да се извлечат повеќе податоци. За среќа, овој локалитет континуирано се истражува, а долниот дел каде работиме, бил навистина погоден за живеење, иако не се наоѓа на јужна страна како и што е вообичаено. Претпоставуваме дека целата населба засега зафаќа околу 17 хектари и ги опфаќа двете градишта, но се' уште не знаеме каде се наоѓа некрополата“.

Во откриените објекти во долниот дел од градиштето, особено во црквата се констатирани посебни градежни фази, а се претпоставува дека под неа се крие и друга, постара. Се смета дека животот во градот замрел по некој голем земјотрес.

На просторот на откриената црква, вниманието на прв поглед го привлекува добро изработената камена пластика со резба, но сеуште не се пронајдени мозаични или поплочени подови, што говори за нејзино големо оштетување. Археолозите утврдиле и дека во различни периоди, била прекопувана и од диви копачи.

“Во олтарниот дел, во близина на апсидата најдовме многу животински коски. Оние кои таму прекопувале барајќи најверојатно реликвии, оставиле вистински хаос. Додека таму луѓето нешто јаделе, мислам дека се случил или пожар или некоја друга непогода. Кровот на црквата се срушил, откако материјалот од подот бил однесен, а накрај се срушиле и ѕидовите“, посочи археологот Каролин Снајвли (професор на колеџ во Гетизбург, Пенсилванија, која го истражува локалитетот Коњух од 1998 година), покажувајќи ни ги рабовите на ѕидовите и видливите камења, а под нив и зачуваните ќерамиди. Не' информираше и дека селаните од околината отворено говорат каков материјал од локалитетот е изнесуван. „Видовме вградени два столба во балкон од една куќа во близината, а луѓето овде барале и цигли. Всушност, имавме среќа црквата да биде добро зачувана, бидејќи овде било многу пати копано во потрага по цигли, по столбови... Среќа е што се зачувани и податоци за одржување литургиите. Пронајдовме што е навистина голема реткост, една мала во олтарниот дел, и една надвор од него, две бази за амвон, мали платформи каде што свештеникот или епископот стоел додека пеел, читал или им се обраќал на луѓето. Јас таков пример досега сум сретнала само во Филипи, во Грција. Градов што го истражуваме се наоѓал во римската провинција Дарданија, а досега немавме многу податоци за црквите во неа. Во околината, се наоѓа и познатата чудна, црква, познатата во науката ротонда, која има одредени сличности со црквата која лани ја откривме, слична е и по камената пластика. Баргала е најблискиот град во околината, што датира од тој временски период“. Археолозите досега во долниот дел од градиштето откриле многу работи, ги документираат, и повторно ги затрупуваат со земја. Снајвли смета дека градот кој се открива, повторно бил обновен, во четвртината од 6 век кога на ридот била подигната тврдината. Претпоставува и дека некаде во втората половина на шестиот век, луѓето напуштиле еден негов дел бегајќи во горниот дел од градиштето. „Знаеме дека горе на ридот на крајот на шестиот или почетокот на седмиот век, се случувало нешто драматично, што го означило и крајот на живеењето на луѓето“.


Археологот Каролин Снајвли стои на една од двете бази за амвон, на кои стоеле свештениците

Михаил Стојаноски, кустос во Музејот на Македонија е еден од истражувачите на локалитетот, кој посочува на откриените градби на кои деновиве се работи, но и на цел станбен комплекс кој од под земја излегол при истражувањата што траеле од 2004 до 2006 година. „Се работи за комплекс со многу простории, што се доградувани и преградувани во повеќе фази. Овој град е многу е поразличен, не може да се споредува ниту со Стоби, ниту со било кој посилните доцно антички градови. Но, иако многу поскромен во градбата и во другите елементи, во него е откриен и водоводен систем, детектирани се и улици, станбените комплекси за живеење, црквата, административни згради... Сега за сега, парцијално го фаќаме, но потребно е подолг период и понатаму да се работи, доколку постојат финансиски средства сето тоа и да се конзервира, да се ревалоризира, до него да се направи пат и се разбира да и се презентира на јавноста“.

 

 Катерина Богоева - Утрински весник

 



Поуки од Светите Отци

dobrotoljubie

Наука и Култура

Март 09, 2023
Jovana.matevska

Интервју со Јована Матевска Атанасова – писателско име кое полека оди кон врвот на македонската литература

Најпрво сум радосна што ја имав привилегијата да пораснам емотивно. Некои луѓе трошат цел еден животен век без да ја раздвижат душата и да ја пуштат низ ребрата, кои таму се поставени само физички да ја додржуваат, но не и духовно да ја ограничат. Затоа што…
Ноември 29, 2022
1926.Sava.SHumanovich

Конзерваторска приказна за сликата „Турска бања “

Со стручно-научна поддршка на Институтот за историја на уметноста на Филозофскиот факултет на Универзитетот во Белград, во рамките на дводневната научна конференција во изминатиот викенд, истакнати експерти од Србија, Хрватска, Северна Македонија и Франција…

„Турска бања“ на Националната галерија изложена во Европска престолнина на културата за 2022, Нови Сад

Сеп 26, 2022 Ликовна уметност 866
TViTer448
„Ваквите претставувања отвораат врати за идни билатерални соработки помеѓу нашите земји.…

ТРКАЛЕЗНА МАСА ЗА ПОДАТОЦИТЕ ЗА Е-ТРГОВИЈАТА ВО НАШАТА ЗЕМЈА

Јул 24, 2022 Друго од култура 1308
TViTer319
Од АЕТМ велат дека со оваа тркалезна маса, Асоцијацијата за е-трговија на Македонија и…

Конгресот на САД ќе носи резолуција за славење на македонскиот јазик и наследство

Јан 27, 2022 Друго од култура 1564
Во Конгресот на САД е покрената резолуција за прогласување на септември 2022 за „Месец на…

Беседи

Митрополит Струмички Наум: Недела на Светите отци на Првиот Вселенски собор (12.06.2021)

Митрополит Струмички Наум: Недела на Светите отци на Првиот Вселенски собор (12.06.2021)

Да разбереш, односно да сфатиш – во духовно православна смисла, го означува просветлувањето на умот – со дарот на умно-срдечната молитва. Оти, какво е тоа сфаќање и разбирање без просветленост...

Митрополит Струмички Наум: Светилникот на нашето време (11.01.2021)

Митрополит Струмички Наум: Светилникот на нашето време (11.01.2021)

Се сеќавам, кога понекогаш ќе ми беше многу тешко и кога ќе отидев кај него на исповед, ќе ме сослушаше и без да ми даде никаков совет, само ќе одмавнеше...

Митрополит Струмички Наум: Вознесение или превознесување? (01.06.2022)

Митрополит Струмички Наум: Вознесение или превознесување? (01.06.2022)

Ако Он не се жртвуваше на Крстот за нас и наше спасение, и ние не ќе можевме во Големиот Вход од Светата Литургија да се принесеме самите себе и целиот...

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Поради тоа, браќа, бидејќи нè очекува бесконечна мака, да се потрудиме преку подвиг да ја избегнеме, со милостина да го пречекаме бедниот и да го угостиме, примајќи го туѓинецот, гладниот...

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Тогаш сфатил дека не треба да се врзува за ништо световно, и дека треба да живее единствено за Царството Небесно, односно за Бога. И навистина се оддал на богоугоден живот,...

Патријарх српски Порфирије: Беседа, Загреб, 21.05.2023 г.

Патријарх српски Порфирије: Беседа, Загреб, 21.05.2023 г.

Ми смо створени за вечност. Створени смо да, имајући свако посебан дар, лични, специфичан печат, своју непоновљивост, будемо једно у Господу, будемо једно у Христу, а то јединство се најреалније...

БЕСЕДА за силата штo Бoг им ја дал на прoрoчкитe збoрoви

БЕСЕДА за силата штo Бoг им ја дал на прoрoчкитe збoрoви

Бoг му дал мoќ и на нарoдoт да гo знаe вистинскиoт пат, и прeку сoвeста, и прeку прoпoвeдта на Бoжјoтo слoвo, та нарoдoт нe трeба слeпo да ги слeди свoитe...

Патријарх Порфирије: Сваки човек само је у том избору – да ли је Христов или није Христов

Патријарх Порфирије: Сваки човек само је у том избору – да ли је Христов или није Христов

 Нико ни једампут није се ни сетио да Јеванђеље Христово, да вера Његова, да Христос сам треба да буде на првом месту и да разне невоље и искушења која пролазимо...

Митрополит Тимотеј: “Изменете се!“

Митрополит Тимотеј: “Изменете се!“

 Спасителот, исто така, кажал: Дојдете кај Мене сите изморени и обременети, Јас ќе ве успокојам (Мт. 11, 28). Различни се бремињата што ги оптоваруваат луѓето, многубројни се, било да се...

« »