логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

 

Продолжувам таму каде што застанав минатиот пат: го поставив прашањето дали може и интелигенцијата да биде разочарана од својот народ, а не само и постојано (како што е состојбата на социјалните мрежи) народот од неа. И ако вистинската интелигенција има постојана обврска да го кажува своето мислење и со тоа да го води својот народ, нема ли и народот барем една обврска – во време кога секој има компјутер (ама ретко кој чита книга), да биде просветен и заинтересиран барем за државотворните моменти од сопствената историја, кога со гласање треба да си ја реши својата судбина? И конечно: можно ли е еден стар турски збор, „сеир“, да биде темел на нашиот менталитет и „духот на македонскиот народ“, романтичарски кажано? Лингвистиката вели: да „сеириш“ значи – со уживање да набљудуваш нешто.

Кажав и минатиот пат: свесен сум дека секој говор за народот е генерализација која говори за просекот, а не за исклучоците. Иако не сакам стереотипи и генерализации за народите и групите, барем едно знам сигурно, од искуство: мојата генерација израсна на СЕИРЏИЗМОТ како доминантна колективна животна филозофија (чест на исклучоците што се држеа до личност и персонализам). Затоа, во оваа колумна, под „народ“ ги подразбирам мојата генерација и нејзините деца. Јасно е дека тој народ е главно „градски“ и е резултат на масовната миграција на релација село – град, од 50-тите до 90-тите години на минатиот век. Нашите татковци дојдоа од село или помали градови; повеќето од нас се родија во Скопје, а некои од мојата генерација дојдоа како „прво колено“ од помали средини. За тој народ пишувам овде. Под „сеирџизам“, пак, со мала модификација на горната лингвистичка дефиниција, подразбирам: колективен конформизам, кога на друг му препушташ да ја заврши твојата работа, а ти седиш отстрана и критикуваш и, уште, СЕ РАДУВАШ АКО НЕ УСПЕЕ. Сеирџизмот во таа моја смисла е троен поим: егоизам, злорадост и склоност кон озборување на оној што не успеал. Три погубни нешта на едно место. Лично знам луѓе од мојата генерација што откако ќе ги испратеа најблиските на аеродром, остануваа да го гледаат полетувањето и на следниот авион, со рацете во џебови. Тоа го правеа особено откако ќе се случеше некоја авионска несреќа во светот. Што сакаа да видат?! Дали и тој авион ќе полета, откако нивните најблиски безбедно полетале?! Така и гласаме: со очекување некој да падне, а не да полета вистинскиот.

На прв поглед, нашите синови и ќерки го отфрлија тој морбиден сеирџизам и наводно израснаа на нови вредности. Но не е така. Компјутерите им всадија еден софистициран, западен модел на сеирџизам: моралната незаинтересираност за другиот. Ако во другата хотелска соба се слушаат женско врескање и шлаканици, тешко дека некој од младиве ќе се замеша да ја одбрани жртвата. „Си има полиција за тоа“, рече синот на еден мој другар, кому му се случило истото тоа при еден престој во Шпанија: некој маж тепал жена во соседната соба. Така, сеирџизмот на татковците, како есенција на егоизмот и злорадоста, нужно доведе до морална анестезија кај децата. Таа морална тапост е всушност мислење дека некој друг, овластен, треба да се справи со злото, а не јас, не – личноста. Така, ни се случи пренос на одговорноста за справување со злото – од личност кон институција. Таа западна „вредност“ идеално се накалеми на нашиот вроден, „источен“ сеирџизам.
Сеирџизмот и денес е жива народна особина, особено во односот недопросветен народ – интелектуалци. Недопросветениот народ сеирџиски гледа гладијаторски борби по колумни и на ТВ-екрани. Интелектуалците што сметаат дека им е јавна должност да кажат што мислат, главно ги смета за будали што викаат „царот е гол“. Има и еден итарпејовски потсмев во тоа народно поимање на интелигенцијата, кое се супсумира во реченицата „Можеби е поучен, ама јас сум поитар“. Еве ви типска слика: еден сосед, службеник што живее од филозофијата „нишај врата, земај плата“, на денот на секое гласање стои потпрен на училишната ограда (училиштето е гласачко место), грицка семки и регистрира кој излегува да гласа. Има синџирче што често знае да го витка на десниот показалец, од досада, прво надесно, а потоа налево (сеедно му е лево или десно): класичен сеирџија. Понекогаш знае и да праша (особено на нишан му се интелектуалците): „Шо бе, ќе гласаш?!“ Има во неговиот тон силен сеирџизам, како да сака да каже – биди сто пати доктор на науки, глупав си како тиква. А таква самоувереност може да дојде само од материјална згриженост: за него знам дека има „линкови“ по целото општество. Плус има „нивчиња“ што „не ги работи“, туку ги издава. Има и бугарски пасош. Нема деца. Што му значи нему – какво и да е гласање?

Големиот хрватски поет Силвие Страхимир Крањчевиќ, во антологиската песна „Мојсеј“, покажа како народот зад грб го исмејува пророкот што го избавува од ропство. Пророкот го моли Господа да го изведе неговиот народ од ропство, Господ го опоменува дека ќе биде разочаран од народот, но овој упорно моли и, конечно, го измолува. И кога ќе се сврти зад себе, да му каже на народот дека го довел во Хананската земја и го избавил од ропство, гледа: народот веќе си изградил златно теле и му се клања на новиот идол, а не на Јахве. И уште добива поруга: „И тргна џагор народен / се слушна од толпа поруга: / Тоа ли е земјата Хананска? / За ова ли нè влечеше низ пустина / да згниеме на згаснати огништа?! / И кој право тебе ти даде / Со сила да нè ослободиш / По своја волја, ко на ортома / од казаните на Земјата мисирска?“
Како гласа таков „народ“? Кога мисли „да“, излегува, ако не се успие и ако нема „метеж“ (градски народ е тоа!). Кога мисли „не“ или е воздржан – не излегува. На таков сеирџиски „народ“, заинтересиран само за партиски мисирски казан, интелигенцијата нема многу што да му даде. Наместо постпостмодерна уметност, треба да му даде просвета, и тоа повеќе воспитание од образование. А тоа не се дава по колумни, туку по семејства и училишта.

Партиите, пак, многу полесно доаѓаат до народот од просветителите. А зошто? Затоа што „народот“ од партиите може и да добие, а од знаењето не добива конкретна корист. Ако може – некое референтско местенце, некое дуќанче под пониска кирија, макар и шоферско местенце во општина, кога бате или вујче ќе дојдат на власт. Ете, тоа бара претпладне од партиите таков „народ“ (или изродот од здравиот народ), а попладне, за истото тоа („лична корист“) по социјални мрежи ги обвинува јавните личности, будно следејќи ја секоја промена во нивната материјална состојба, која е транспарентна, за разлика од онаа на народот. Таков „народ“, уште и опремен со собни медиуми, е подготвен директно да комуницира со политиката: да ѝ се спротивставува, да ѝ се додворува и да се препорачува, да се бие меѓусебно, истребувајќи ги не само оние од непријателската партија туку и конкурентите од истата таа. А интелигенцијата што настапува јавно, убедена дека НАВИСТИНА од неа зависи опстанокот на заедницата, ќе изумре како непотребна. И сè ќе биде онака како што треба да биде.

Каква смисла има тогаш да се гине за идеја, без разлика дали била лева или десна? И онака, вистински „леви“ и вистински „десни“, подготвени да го жртвуваат животот за идеја има многу малку, кои заедно со уметниците подготвени да умрат за една слика или за една песна треба да бидат прогласени за национално богатство. Меѓу нив, вистинските идеалисти, лежи бесконечното море на прагматизмот на народот, кое ни Мојсеј не може да го раздвои. И сè околу тој однос на интелигенцијата со таквиот „народ“, на крајот може да се сведе на две клиширани реплики, познати од секоја сцена на раскин на еднострана љубов: „Не ти требам? Не ми требаш ни ти мене.“ Народот, вистинскиот, необразован ама чесен, секогаш бил голема и трагична книжевна тема. Овој и ваков, полузачевлен, не. Додека не дојдат подобри, морално чисти колена во македонскиот род. А ќе дојдат. Толку од толку.

 

 

Извор:

https://www.novamakedonija.com.mk/mislenja/kolumni/%d1%81%d0%b5%d0%b8%d1%80%d1%9f%d0%b8%d0%b7%d0%b0%d0%bc/

Друго:

 

 

 

 

 



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Духовност

Октомври 20, 2024
TviTER281

Монашки и свештенички семинар во митрополијата на Киншаса (06.09.2024 21:29)

Со Божја благодат и благослов на Неговата Светост Папата и Патријарх Александриски и на цела Африка г. Теодор II, во Митрополијата на Киншаса, во Конго, се одржаа семинари за монасите и свештениците.
Јуни 30, 2024
Avraamovo.GOSTOLJUBIE

Света Троица во Стариот Завет

„Секоја енергија која од Бога се простира на творевината и се именува со многу имиња, од Отецот излегува, низ Синот се протега, а во Духот Свет се совршува“ (Свети Григориј Ниски, „За тоа дека не смее да се говори за три Бога“). Вистината за постоењето на…

За нафората

HRISTOS.nafora
Нафората е осветен леб,кој бил принесен на жртвеникот и чија средина е извадена и…

Проскомидија

TVIT602
·Што е Проскомидија? Еретиците немаат Проскомидија. Проскомидијата е уводниот дел на…

Јован Дебарски Архиепископ Охридски (30 август/12 септември)

Сеп 13, 2021 Житија 3109
Овој свет и богоносен отец наш Јован Дебранин, Архиепископ Охридски и прв ктитор на…

Свети свештеномаченик Харалампиј

Фев 23, 2020 Житија 7567
ih3387
Секој човек со своето раѓање добива лично име по кое го препознаваат во текот на целиот…

Беседи

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Како што постојат места на земјата на кои успева само еден вид растение и нема такви други места на кои истото растение би растело, така и во Црквата Христова постои...

 Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Незамисливо е да се биде христијанин без подвиг и крст. Оној што води лесен живот не може да се нарече христијанин. Некои луѓе отсекогаш верувале дека христијанин е оној кој...

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Тоа бил празникот на христијанското царство, кое се родило под закрилата на Крстот, во денот кога царот Константин го видел Крстот над кој пишувало:: „Со ова ќе победиш…” Тоа е...

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Во Ветената земја - Палестина, дадена на израилскиот народ од Бога, во планините на Галилеја се наоѓа градот Назарет. Во тоа време тој бил толку непознат и малку важен, што...

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Самиот тој, со својот начин на живот, е олицетворение на покајанието. И нормално, не би ни можел да биде повикан од Бог да проповеда покајание ако целата негова сила не...

БОГОРОДИЦА

БОГОРОДИЦА

„Испитувајќи што му е најпотребно на молитвеникот за да беседи со Бог, по кој пат доаѓа молитвата, Богородица го пронаоѓа свештеното тихување..., оддалеченост од светот, заборав на сè земно и...

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

И колку славно било Нејзиното успение! Со каква светлина сјаело Нејзиното пречисто лице. Колку прекрасно, неописливо, неспоресливо благоухание извирало од нејзиното пречисто, приснодевствено тело, како што пишува св. Дионисиј Ареопагит,...

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Многу е важно правилно да разбереме и да ги запомниме зборовите на тропарот на великиот празник на Успението на Пресвета Богородица: „... По Успението не си го оставила светот, Богородице...’’.Нејзината...

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

А и зошто Господ, пред почетокот на Преображението ги избира најглавните од апостолскиот лик и ги возведува со Себе на гората? Секако, за да им покаже нешто големо и таинствено....

« »

Најново од духовност

Православен календар

 

05/11/2024 - вторник

Св.ап.Јаков брат Господов; Игнатиј Цариградски

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на светиот апостол Јаков брат Господов 23 октомври / 5 ноември 2024

Тропар на светиот апостол Јаков брат Господов 23 октомври / 5 ноември 2024

Како праведен Господов ученик,си го примил Евангелието,како маченик имаш смелост непобедлива,како јерарх се молиш, ти кој си брат Божји.

Тропар на светиот Христов рамноапостолен Епископ Ерополски Аверкиј 22 октомври / 4 ноември 2024

Тропар на светиот Христов рамноапостолен Епископ Ерополски Аверкиј 22 октомври / 4 ноември 2024

Божји угодниче, Аверкие свети милостив, незнаењето човечко го исплака,заблудата кон идолите ја разруши со силата Христова,адот пред тебе глава наведна,

Тропар на светиот Иларион Мегленски 21 октомври / 3 ноември 2024

Тропар на светиот Иларион Мегленски 21 октомври / 3 ноември 2024

 Чудо се јави како сведоштво, со дела на Божјите добродетели си засветлил,си ги пасел монашките заедници,исчистил архиерејските тронови,не поколебувајќи се...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная