Скопје, Декември 2017 лето Господово - Православен богословски факултет
Под раководство на Проф. д-р о. Милан Ѓорѓевиќ, продекан за наука и меѓународна соработка, Православниот богословски факултет „Свети Климент Охридски“ - Скопје беше организатор на Научниот собир по повод јубилеите - 40 години од основањето на Факултетот и 50 години од возобновувањето на Макеоднската православна црква – Охридска архиепископија.
Темата на собирот „Предание и мисија“, инспирираше истакнати професори од Универзитет „Свети Кирил и Методиј“, од Институт за национална историја, Скопје, како и професори и асс. докторанди од Богословскиот факултет, во своите трудови да образлагаат за Кирилометодиевско лексичко наследство, Житијата на св.Климент Охридски,св.Гаврил Светогорец епископ Велички,Охридската архиепископија,за логосот на црковната музика, за христијанството во Македонија и просветителската дејност на значајни црковни личности. По секоја работна сесија се отвараше кратка дискусија со оглед на временската рамка за презенатација на мноштвото научни трудови. Во секој случај се покажа голем интересот за одбраната тема, а на крајот од еднодневниот собир, професорот Петко Златески во името на Библиското друштво на Македонија, на присутните им подели џепно издание на НОВИОТ ЗАВЕT.
Асс. докторанд м-р Виктор Недески
Охридската архиепископија во времето на Лионската унија
(1274-1280)
Иако обединувањето на православната Црква со Папскиот престол било торжествено објавено на четвртата седница на Лионскиот собор на 6 јули 1274 г., соборните одлуки никогаш не биле прифатени од православните, со исклучок на една мала група на императорски соработиници и ерарси на чело со патријархот Јован Век. Во ваквата новонастаната црковно-политичка ситуација во веќе обединетата Византиска империја, се отвора прашањето за тоа каква била позицијата на Охридската архиепископија во однос на унијата со западното христијанство. Фактот што точната година на упокојувањето на свети Константин Кавасила останува непозната, го отвора прашањето за тоа дали тој сè уште бил на Охридскиот престол во времето на унијата, односно во 1274 г. или, пак, на него седел некој негов наследник. Што се однесува, пак, на прашањето кој е наследникот на Кавасила, традиционалното мислење, кое се провлекува од Голубински преку Гелцер и Снегаров сè до некои современи автори, е дека по свети Константин на Охридскиот трон доаѓа архиепископот Јаков Проархиј, по потекло од Пелопонез. Меѓутоа оваа теза низ призмата на современите сознанија е доста проблематична, особено по истражувањето на животот и делата на Јаков Проархиј од страна на италијанскиот византолог S. G. Mercati. Поместувањето на Јаков од традиционалното место во каталог на архиепископите од наследник во претходник на Кавасила, го отвора прашањето: кој е наледникот на свети Константин Кавасила на архиепископскиот трон?
Прашањето за наследникот на Кавасила делумно го расветлува Георгиј Пахимер кој во 1273 г. го споменува архиепископот Керамеас Охридски. Станува збор за солуњанецот Теодор Керамеас кој отсуствува од традиционалните каталози на Охридските архиепископи. Теодор Керамеас е познат по својот завет од 1284 г. кога се јавува како поранешен архиепископ. Овој податок укажува на тоа дека во 1273 г., а следствено и наредната кога е склучена Лионската унија, Теодор Керамеас со сигурност веќе бил на Охридскиот престол.
Блискоста на семејството на Теодор Керамеас со императорот Михаил VIII Палеолог се гледа и од тоа што во времето на овој император, Николај Керамеас – братот на Теодор се среќава како апографеас во регионот на Солун и доместик на западните теми. Блискоста со императорот Михаил VIII, секако наведува на тоа дека Теодор бил приврзаник на идејата за унијата.
Наведените факти укажуваат на тоа дека Охридската архиепископија возглавувана од архиепископот Теодор Керамеас во 1274 г. ја прифатила Лионската унија, а официјален црковен Охрид останал верен на унијата сè до нејзината пропаст. Доаѓањето на антилатинот Генадиј на Охридскиот престол по Теодор Керамеас е сосема логичен историски факт, со што се дава историски издржана разврска на настаните во Охрид кои вака поставени се во склад и со глобалното црковно расположение во Византиската империја во втората половина на XIII век.
Д-р Марија Гиревска
Вредности во наследство од возобновувањето на
Македонската православна црква – Охридска архиепископија
Неправедно згасната во 1767 година, таа духовна светилка на македонскиот православен народ, пред педесетина години (1967), преку одлуките на нашите предци, повторно го враќа сјајот и топлината на вистинска Мајка закрилница на својот народ во лицето на Македонската православна црква - Охридска архиепископија. Со овој историски чин македонскиот народ си ја повраќа библиската и литургиската традиција што ја имал со векови, а ја беше добил со апостолско преемство, рамноапостолско просветителство, втемелено од патронот свети Климент Охридски, со свои домородни пастири кои ќе го раководат народот доверен од Бога.
МПЦ-ОА, како автентична црковно-национална институција на македонскиот народ, на тој начин придонесе да се зачувува православната вера, македонската традиција и обичаите, како и да се создаде можност за афирмација на националниот идентитет во новите средини, станувајќи силен чувар на самобитноста и на духовниот интегритет на македонскиот народ. Духовната ерархија на МПЦ-ОА, архиереите, монаштвото и свештенството, се охрабрува во својата духовна мисија, па чекорејќи по вистинскиот Христов пат, во согласност со Божјите заповеди и светите канони на Православната црква, добива силна поддршка од народот, а потврда за тоа е манифестирањето единство на верниот народ на МПЦ-ОА, како во Републиката така и надвор од неа, во дијаспората.
Во трудот натаму ги бележеме плодовите од возобновната Охридска архиепископија во лицето на МПЦ-ОА за својот народ, но и за сите христијани во Република Македонија и пошироко.
Во изминативе неколку децении, како плод на самостојниот црковен живот е организирањето и уредувањето на МПЦ-ОА според принципите и во духот на православното црковно устројство. Таа се здобива со достоинство на ранг на архиепископија, со поглавар со достоинство архиепископ и со титула архиепископ охридски и македонски. Така, во овој период на самостојно црковно живеење беа основани најпрво Средното богословско училиште во истата 1967 година, а потоа и Богословскиот факултет во 1977 година.
Во 1990 година излезе од печат Светото писмо, наречено уште и Библија, на современ македонски литературен јазик, прво целосно издание во превод на архиепископот Гаврил (Милошев). Редактори на целосниот библиски текст беа истакнатите професори од Богословскиот факултет во Скопје, Методи Гогов, Трајан Митревски и Борис Бошкоски. Познато е дека првиот словенски превод на Светото писмо бил направен од светите браќа Кирил и Методиј во деветтиот век. Познато е, исто така, дека оваа света книга за христијаните претставува непресушен извор на богати сознанија и потенцијал за духовно и црковно будење. Замислете си, во таа смила, што сè направија веќе 7-те изданија на Библијата на современ македонски литературен јазик. Со сигурност може да се каже дека Библијата во Македонија стана настолна книга за верниците, но и за секој љубител на книгата.
Ако се знае дека Библијата, со својот апсолутен авторитет, не ја дели својата позицја со никоја друга книга, тогаш со право можеме да констатираме дека печатењето на преводот на Библијата на современ литературен јазик ја осмисли програмата за доближување на библиските вистини на разбирлив јазик на секој кој ветува нејзино сеофатно истражување и применување во живот.
Преведувањето на Библијата на современ македонски јазик ја поттикна дејноста на МПЦ-ОА за преведување и на богослужбените книги од црковнословенски на македонски јазик, како и на светоотечка литература. Дотолку повеќе што преводот на библиските книги од богослужбен и литургиски карактер, се од суштенствен предуслов за современата мисија и духовната обнова на Македонската православна црква. Бидејќи богослужението, а посебно на светата Литургија, не е ништо друго, туку Библија препеана во молитва.
И конечно, тоа што е најважно, МПЦ-ОА ја има благодатта Божја, која се покажува преку животворноста во Црквата; МПЦ го има Бога, Кој е дивен во Неговите светии. Во 2012 година, за првпат во поновата историја, во манастирот Света Пречиста – Кичевска МПЦ ќе изврши канонизација, односно вбројување меѓу светиите на преподобните маченици пострадани во 1558 година во овој манастир. Истата година МПЦ изврши канонизација и на светите 40 битолски преподобномаченици, а трае постапката за канонизација уште на други тројца свети личности од поновата историја на МПЦ: Свети Кипријан Слепченски, Светиот Епископ Велички Гаврил Светогорец и Свети Јоаникиј Ракотински. Благодарение на соборјаните, благочестивиот и верен македонски народ, од пред педесетина години Македонците ја втемелија својата една света, соборна и апостолска Црква на цврсти и благодатни основи.
(Продолжува)
Скопје, Декември 2017 лето Господово
(к.т.)
ПРЕДАНИЕ И МИСИЈА
Свечена сала на Факултетот, 07.12.2017, 10:00 часот
П Р О Г Р А М А
10:00
Отворање на научниот собир
Прв блок
10:15
Прва работна сесија
Витомир Митевски
„Кирилометодиевското лексичко наследство“
Ѓоко Ѓорѓевски
„Свети Гаврил Светогорец епископ
Велички и Мagnum Iubilaeum“
Ристо Солунчев
„За логосот на црковната музика“Виктор Недески
„Охридската архиепископија во времето на Лионската унија (1274-1280)“
10:55
Дискусија
11:10
Втора работна сесија
Дејан Борисов
„Охридската архиепископија како наднационална Црква“
Александар Трајановски
„Односите на Охридската архиепископија со Русија и Руската православна црква“
Бобан Петровски
„Јурисдикцијата на Охридската Архиепископија во средновековековен Полог“
Борче Илиевски
„Односите меѓу Македонската и Српската православна црква во седумдесетите
11:50
Дискусија
12:05
Пауза
Втор блок
12:30
Трета работна сесија
Ацо Гиревски, Марија Гиревска
„Вредности во наследство од возобновувањето на Македонската православна црква – Охридска
архиепископија“
Драган Зајковски
„Житијата на свети Климент како историски извори: нов поглед кон еден стар проблем“
Анета Јовковска
„Посакувани особини и компетенции на наставниците по духовно образование и воспитание според
примерот на свети Климент Охридски и современите сознанија на православната христијанска педагогија
и психологија“
Борче Грамбозов
„Критериумите за толкувањето на Светото Писмо според Свети Григориј Богослов и Свети Григориј
Палама како пример за современа егзегеза“13:10
Дискусија
13:25
Четврта работна сесија
Цане Мојаноски
„Црквата меѓу власта и цивилното општество“
Ненад Марковиќ
„Улогата на религијата во современото демократско општество - делиберација, партиципација и
дијалог“
Кире Трајанов
„Мисиолошка егзегеза на секуларизираната религиозност“
Милан Ѓорѓевиќ
„Православната мисија во секуларното општество“14:05
Дискусија14:20
Затворање на научниот собир
5-декември 2017 год.
Друго:
ПБФ „Свети Климент Охридски“ – Скопје организира : НАУЧЕН СОБИР на тема „Предание и мисија“
По повод 50 годишнината од прогласувањето на автокефалностана Македонска православна црква- Охридска архиепископија, неодамна беше претставено изданието на Православниот богословски факултет „Свети Климент Охридски“ - Скопје - Јубилеен зборник
Промотори на изданието беа:
1. Негово Преосвештенство, епископ Хераклејски г. Климент
2. Проф. д-р Пол Мојзес, главен уредник
Друго: