логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

 3.angeli.so.truba

Кон романот „Излегов“

Ветувањето   дека   брат   ми   Љупчо   Тозија   ќе   напише предговор за оваа книга, за ова новороденче на  oтец  Пимен,  така  ненамерно  се  прелеа  на  мене.  Велам, не сум пишувал досега за книга, далеку сум од оној хабитус што го имаше брат ми, и уште подалеку од пишување за нови нешта; вообичаено пишував за оние што следат на крајот. Ама, додека го снемуваше на  масата  одлично  подготвениот  преспански  крап,  реков  да  се  обидам,  па  и  речиси  по  половина  век  пишување  за  емоции  кои  следат  кога  ќе  загубиме,  зошто  да  не  се  обидам  да  пишувам  за  оние  што  почнуваат? А тука некаде се допира и темата на овој, за мене важен, роман.

Љубовта  и  смртта,  нераскинливо  поврзани,  дека со едното се стигнува до другото и со заемната смисла  што  си  ја  даваат.  Дали  може  да  се  оболи,  да  се умре заради љубов? Тоа исконско прашање сосема ненаметливо го раскажува отец Пимен во една мала приказна, сместена во една мала земја. 

Што е градот Ресен и една љубовна приказна во 21 век? Може да се пребара на „Гугл“, да се лоцира со „Навигаторс“, на „Википедија“ да се прочита за оваа именка  од  женски  род,  и  основните  информации  веќе ги имаш. Навидум знаеш сè што е потребно, но за  оние  поупорните  постои  можност  и  малку  да  се  
задлабочат  во  периодот  кон  крајот  на  80-те  и  90-те  години  од  минатиот  век,  чисто  онака,  да  се  најде  некој контекст во животот на луѓето од една малечка земја  на  Балканот,  близу  до  едно  не  толку  малечко  езеро,  место  каде  што  јаболката  се  со  извонреден  вкус. Сепак, микрокосмосот и перцепцијата на еден автор   што   искрено   преточил   длабоки   впечатоци   од  својот  град,  интимни  чувства,  ранети  емоции  од  Амор од раните младешки години, во лирски роман, едноставно  насловен  „Излегов“,  е  мала  капка  во  универзумот  што  може  да  разбранува  мисли  и  да  смени емоција на нашите смрзнати лица, вперени во екраните на паметните телефони.

Ако Габриел Гарсија Маркес во „Љубов во време на  колера“  така  мајсторски  нè  убедува  во  првата  и  единствена  љубов,  и  страста  на  која  годините  не  ѝ  можат  ништо,  на  изборот  и  традиционалните  матрици,  човечкиот  инает,  во  „Излегов“,  со  слична  поетика,    која    некому    можеби    ќе    му    прозвучи    премногу романтично, па и неверојатно, ни се отвора еден  свет  многу  близок,  заборавен,  заталкан  низ  брзиот  информатички  свет  на  новото  време.  Така,  зашуткан  и  поткопан,  денес,  дури  и  во  песокот  на  преспанските плажи и во цветовите на јаболкниците во  Ресен,  овој  лирски  свет  излегува  како  штотуку  проодено  дете,  растрчано,  полно  со  љубопитство  и  сензации за сè околу себе.

Таква   е   оваа   љубовна   приказна,   случајна,   ненамерна, како и моето произнесување за неа. Без никаква пресметливост, со секоја нова реченица ни излегува приказната, снимена како со документарна камера,   која   била   вклучена   неколку   децении,   со   надеж  дека  ќе  посведочи  и  ќе  ги  зароби  засекогаш  длабоките   чувства,   да   не   исчезнат   долго   и   по   физичката смрт, навидум да ја воскреснат невината љубов,   секогаш   кога   тоа   ќе   биде   потребно:  „И   конечно беше сам со себе вечерта кога легна во својот кревет. Долго зјапаше во слабо осветленото парче од ѕидот  од  месечевата  светлина,  која  се  пробиваше  низ  прозорецот.  Обидувајќи  се  во  некоја  шара  од  градско-старински    украсениот    светлосин    ѕид    и    преку  мајсторството  на  старите  молери  нанесени  шаблонски  орнаменти  од  тегет,  бела  и  златна  боја,  кои  се  испреплетуваа  една  со  друга,  да  пронајде  нешто што ќе го потсети на некоја конкретна форма, и тонејќи во тишината на ноќта, беше искрен барем пред самиот себе“.

Речиси  нема  боја,  звук,  ниту  мирис,  што  не  е  запишан за да ни ја пренесе пораката, да ни го одржи вниманието, фокусот кон страдањето предизвикано од  вонвременската  човечка  мака  –  неостварената  љубов.   Раскош   од   пејсажи,   кои   потоа   нежно   се   стеснуваат    кон    описот    на    нејзиното,    неговото    лице,   потоа   јазичното   богатство   што   умешно   ги   спојува   традиционалниот   јазик   и   колоквијалниот   говор,  трепетот  и  неизвесноста  што  те  вовлекува  во приказната, па онака скришум навиваш да успее желбата,  судбината  да  не  си  поигра  овојпат  води  кон  успешна  катарза.  А  таму  каде  што  повеќе  не  успева  со  романсиерски  израз,  на  веќе  проверен  шекспировски  и  драмски  начин  ни  ги  предава  со  стихови:

Искрен да бидам и в срце ми влезе,нека биде тоа само нејзина одаја.

А како ли името ѝ беше?

Не прашав, замисли,

но кога човек е заљубен

име не прашува,

оти со милион епитети именува,

а сите ѝ прилегаат

и сите се лепат на неа,

како мувите на медот што се лепат.

Од слатка што е, верувам,

ќе ја викам медена.

Не, не е сладок колку неа.

Слатка да ја викам?

Ни тоа.

Та медот посладок е од слаткото.

Или агрокремче мое, можеби,

ем ресенски производ е,

како и таа што ересенска и слатка....“

Кога Џејмс Џојс во „Писмата до Нора“ бесрамно, дури и вулгарно ѝ пишува на љубената, не може да се остане  рамнодушен  или  да  се  прекорува,  затоа  што  во  тоа  страдање  и  во  тој  копнеж  се  поместени  сите  правила,  а  литературната  гравитација  оди  спроти  законите.  Со  поинаков  израз,  но  како  во  себе  да  ја  собрал сета референтна литература и сите писателски „страдалници“, овој автор во „Излегов“ ни го предава своето  лично  нематеријално  богатство,  како  срцето  на  дланка.  Нема  калкулација,  нема  кокетност,  само  чистина  на  формата,  која  пак,  тешко  може  да  се  оформи, да се артикулира интимната сага, за некого да  биде  предупредување,  за  некого,  пак,  мотив.  Тоа  што навистина плени е отсуството на калкулација со читателот,  едноставно  распослани  чувства,  а  токму  
тоа, знаеме, не е воопшто едноставно.

„Си зборувам ли сама за себе,

јас, луда будалица?

Одам, нозеве ме носат,

по чекорите што заедно ги одевме.

Еве, овде на оградата на Мите Богоевски,

тука на уво ми шепотеше,

навечер, на пазарот коса ми милуваше.

Ене онде, на клупана спроти јаболконо

со другари седеше,

во Зимското си шепотевме

во ќошето темно,

очите ми ги бакнуваше.“

И велат, надежта последна умира, и тогаш кога очајот и болката ќе го обземат, ќе го легнат во постела, таа мала светулка нема да згасне. Што би била оваа приказна  ако  има  среќен  крај?  Сатисфакција  дека  животот,  сепак,  не  е  ништожен,  дека  трагичарите  биле  во  заблуда?  На  овие  прашања  нема  одговор  во  ова  четиво,  ниту  пак,  има  амбиција  да  ги  одговори  –  едноставно  постоење  во  едноставна  литературна  форма. Тоа е „Излегов“, стотина страници кои ќе се врежат секако, како што не може лесно да се заборави секоја  природен  привид:  сликата  на  изгрејсонцето,  мирисот  на  пролетта,  звукот  на  штурците  во  лето,  ѕвезденото небо; обидот да се опираш е залуден.

А  времето  и  просторот  се  јасно  лоцирани,  и  навистина се значајни, бидејќи многу за ова време и не е пишувано; важно е дека тие не се детерминатори на приказната.

Кога    Брем    Стокер    во    маестралното    дело    „Дракула“,  најпотресната  приказна  за  вербата  во  вечната   љубов,   ќе   напише   „поминав   океани   од   
време   за   да   те   најдам“,   секако   е   истомисленик   во    релативноста    на    сите    околности    наспроти    есенцијалниот човечки порив –љубовта, и веројатно единствената   енигма   за   која,   додека   планетата   се   тркала,   ќе   нема   одговор.   „Излегов“   е   уште   една   драматична   приказна   на   темата   на   која   и   филозофите и селаните, и богатите и сиромашните, и  во  либералните  и  во  конзервативните  општeства  се  говори  на  ист  јазик.  Кому  Бог  му  дарува  љубов?  Веројатно  на  сите  оние  што  нема  да  се  откажат  во  секоја есенцијална смисла, ќе ја препознаваат секаде, без   страв,   без   предумисла,   тоа   ни   го   раскажува   „Излегов“.

 

Горјан Тозијa

(Продолжува)

3ти октомври 2020 лето Господово

 (Посветено)

 

Друго:

 

 3.angeli.so.truba

 3.angeli.so.truba

 П.П



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…
Август 29, 2024
TviTER231

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга на годината, напишана на македонски јазик, ‘Браќа Миладиновци’. Тоа беше мојата книга ‘Жедби’, со поднаслов ‘Престапни песни’. Во неа, во шест циклуси, опеав неколку…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 1870
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

„ПОЕЗИЈА ОД МАКЕДОНИЈА“ и „Версвил“

Авг 19, 2023 Литература 2375
TVIT762
Реномираното меѓународно списание за поезија „Версвил“, својот најнов број во целост го…

Беседи

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Жарко Ѓорѓиевски: Беседа,13. октомври 2024 година

Како што постојат места на земјата на кои успева само еден вид растение и нема такви други места на кои истото растение би растело, така и во Црквата Христова постои...

 Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Aрхим. Георги Капсанис: ВО ЗНАК НА НАШАТА ЉУБОВ

Незамисливо е да се биде христијанин без подвиг и крст. Оној што води лесен живот не може да се нарече христијанин. Некои луѓе отсекогаш верувале дека христијанин е оној кој...

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Отец Александар Шмеман: Воздвижение на Чесниот Крст

Тоа бил празникот на христијанското царство, кое се родило под закрилата на Крстот, во денот кога царот Константин го видел Крстот над кој пишувало:: „Со ова ќе победиш…” Тоа е...

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Митрополит Софрониј - ПРОПОВЕД ЗА РОЖДЕСТВО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Во Ветената земја - Палестина, дадена на израилскиот народ од Бога, во планините на Галилеја се наоѓа градот Назарет. Во тоа време тој бил толку непознат и малку важен, што...

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Свети Јован Крстител беше испратен од Бог да ги повика луѓето на покајание

Самиот тој, со својот начин на живот, е олицетворение на покајанието. И нормално, не би ни можел да биде повикан од Бог да проповеда покајание ако целата негова сила не...

БОГОРОДИЦА

БОГОРОДИЦА

„Испитувајќи што му е најпотребно на молитвеникот за да беседи со Бог, по кој пат доаѓа молитвата, Богородица го пронаоѓа свештеното тихување..., оддалеченост од светот, заборав на сè земно и...

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

Св. Јован Кронштатски - Слово на денот на Успение на Пресвета Богородица

И колку славно било Нејзиното успение! Со каква светлина сјаело Нејзиното пречисто лице. Колку прекрасно, неописливо, неспоресливо благоухание извирало од нејзиното пречисто, приснодевствено тело, како што пишува св. Дионисиј Ареопагит,...

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Свети Лука (Војно - Јасеницки): СЛОВО ЗА УСПЕНИЕТО НА ПРЕСВЕТА БОГОРОДИЦА

Многу е важно правилно да разбереме и да ги запомниме зборовите на тропарот на великиот празник на Успението на Пресвета Богородица: „... По Успението не си го оставила светот, Богородице...’’.Нејзината...

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

Архива: Беседа на Преображението на Господ и Бог и Спасителот наш, Исус Христос – Свети Григориј Палама

А и зошто Господ, пред почетокот на Преображението ги избира најглавните од апостолскиот лик и ги возведува со Себе на гората? Секако, за да им покаже нешто големо и таинствено....

« »

Најново од култура

Православен календар

 

04/11/2024 - понеделник

Свети Аверкиј Рамноапостолен; Преподобен Лот; Спомен на чудотворното избавување на Москва од Литванците со помош на Пресвета Богородица;

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на светиот апостол Јаков брат Господов 23 октомври / 5 ноември 2024

Тропар на светиот апостол Јаков брат Господов 23 октомври / 5 ноември 2024

Како праведен Господов ученик,си го примил Евангелието,како маченик имаш смелост непобедлива,како јерарх се молиш, ти кој си брат Божји.

Тропар на светиот Христов рамноапостолен Епископ Ерополски Аверкиј 22 октомври / 4 ноември 2024

Тропар на светиот Христов рамноапостолен Епископ Ерополски Аверкиј 22 октомври / 4 ноември 2024

Божји угодниче, Аверкие свети милостив, незнаењето човечко го исплака,заблудата кон идолите ја разруши со силата Христова,адот пред тебе глава наведна,

Тропар на светиот Иларион Мегленски 21 октомври / 3 ноември 2024

Тропар на светиот Иларион Мегленски 21 октомври / 3 ноември 2024

 Чудо се јави како сведоштво, со дела на Божјите добродетели си засветлил,си ги пасел монашките заедници,исчистил архиерејските тронови,не поколебувајќи се...

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная