„Дијалог на љубовта или монолог на омразата?”

            Богословскиот  дијалог е основен аспект на православното христијанство. Светите отци на Црквата постојано ја истакнуваат важноста на дијалогот во различни сфери на животот: во религиjата, каде што се формира односот меѓу Бога и човекот; во социјалното милје, каде што се градат меѓучовечките врски; во еклисиолошката сфера, каде што Црквата е во контакт со околниот свет. Според тоа, може да се тврди дека самата Црква, како Тело Христово, има дијалошка природа, бидејќи сведочи за потрагата на човекот по Бога и обратно, за односот помеѓу Создателот и созданието. Така, дијалогот не само што е составен дел од православното христијанско искуство, туку игра важна улога и во мисијата на Црквата да ја донесе радосната вест за спасение на целиот свет.
            Во основата на  богословскиот  дијалог во православното христијанство е верувањето дека Бог им се открива на луѓето станувајќи еден од нас, со што ја покажува својата желба да комуницира со човештвото. Бог не е далечно и некое Божество настрана, Кој не интервенира во настаните што се случуваат во светот, туку Тој е Бог Кој активно бара однос со Своето создание. Со сигурност знаеме дека Бог му се открил на човештвото во Лицето на Исус Христос, како и преку Светото Писмо и Светото Предание. Меѓутоа, Црквата е посебен, така да се каже, медиум преку кој Тој постојано им се открива на луѓето и комуницира со нив.
             Од друга страна, светите отци постојано нагласуваат дека секој човек има од Бога дадена слободна волја, и затоа не е должен да ја прифати Божјата комуникација. Господ не го нарушува дарот на слободата што ни го дал. Напротив, Тој не повикува на дијалог, почитувајќи ја нашата индивидуалност и слобода. Така, Црквата учи дека еден од условите за дијалог е отсуството на принуда. Плоден разговор, во кој страните ќе можат да се слушнат, може да се одржи само под услов на меѓусебно прифаќање.
            Затоа, во православната христијанска традиција, главното средство за дијалог со Бога е молитвата. Преку молитвата, човекот се отвора себеси, своето срце и душа, да комуницира со Бога и одговара на Неговата покана да влезе во личен однос заснован на клучните концепти на љубов и слобода. Значи, молитвата не е само средство да бараш нешто, туку повеќе начин да го продлабочиш својот однос со Бог.

               Покрај дијалогот со Создателот, православната христијанска традиција ја нагласува и важноста на дијалогот меѓу луѓето. На Црквата се гледа како на заедница на верни кои се собираат заедно да му се поклонат на Бога и да учествуваат во Светите Тајни. Но, Црквата е и заедница на луѓе кои се повикани да се сакаат и да си служат еден на друг. Затоа дијалогот меѓу луѓето се смета за суштински аспект на оваа заедница, односно Црквата.
Нашиот Господ Исус Христос особено ја нагласува важноста на правилната комуникација меѓу христијаните. „По тоа сите ќе знаат дека сте Мои ученици, ако имате љубов меѓу себе“ (Јован 13:35). Како што можеме да видиме од овие зборови, неопходен услов за дијалог е љубовта. Освен тоа, љубовта е знакот со кој ние, христијаните, можеме да сведочиме за нашата вера во Бога. Тоа значи дека таму каде што нема љубов, нема вера или христијанство. Не постои Бог.
            Во исто време, вреди да се напомене дека дијалогот меѓу луѓето не е само размена на идеи и мисли, туку начин на градење односи. Секој човек е создаден по образ и подобие Божјо, и како таков заслужува почит и љубов. Дијалогот меѓу луѓето е начин да се препознае оваа Божествена слика кај другите, тоа е начин на таква комуникација, кога оваа слика се манифестира најдобро што е можно.

                         Не помалку важен е  богословскиот дијалог во односот меѓу Црквата и светот. Црквата ја носи мисијата да го спаси целото создание, но оваа мисија не може да се исполни без дијалог со светот, кој ја вклучува не само потребата да се објави доаѓањето на Христос Спасителот на земјата, туку и барањето решенија за повеќекратните проблеми во светот.
Црквата е морален авторитет за светот, како и манифестација на Божјата љубов и сочувство. Таа е повикана да биде сведок на Божјата љубов и да даде надеж во светот кој „лежи во злото“ (1. Јов. 5, 19).
Денес, кога кај нас има многу разговори за дијалог во општеството, за дијалог меѓу Црквите, треба да се потсетиме дека не треба само да се грижиме за можноста за размена на мислења, туку пред сè да бараме начини на меѓусебно разбирање засновано  врз основа на почитта и слободата. Дијалогот е осуден на пропаст кога овие принципи се прекршуваат. Сè што се заснова на насилство и понижување на другите луѓе е форма на самопотврдување и средство за рушење на односите.

Архиепископ Баришивски Виктор (Коцаба)

Извор: уредник на politica.com.ua
За Преминпортал Симеон Стефковски

 Февруари 2023 лето Господово