Јас ја љубам Марија Египетска. Ја љубам и крај. Од моментот кога го прочитав нејзиното житие, не поминува недела без да помислам на неа. Кога го читав нејзиното житие во петтата седмица од постот во полутемнина, на свеќи, подзастанував неколку пати и подголтнувајќи си ги бришев солзите.

Илјадници мисли ме совладуваат во врска со оваа жена. Една или две од нив ми се чинат важни. Прво, ме боли тоа што, луѓе каква што била Марија до покајанието има и ќе има навистина многу. Јасно е дека, покрај покајаните митари и блудници, кои се опишани во Евангелието, имало и уште илјадници други што не се поправиле. Ваквите луѓе живеат во опасност. Тие висат над бездна, секојдневно – а уште и секојноќно – потопувајќи се во адската реалност.

Она што на обичниот човек треба да му се докажува, на тврдоглавиот грешник му е јасно и без дополнителни аргументи. Наркоманите, на пример, знаат дека адот постои: тие во него живеат. И проститутките знаат дека постои ад. Тие го знаат тоа, но не со умот. Со умот се убедени во спротивното. Тоа го знае нивната душа. Невозможно е душата да се измами, таа страда од неприродно живеење, од стотици партнери, кои се менуваат како чорапи. Со умот си измислиле некакво оправдување, и го носат со себе како беџ. Но душата е над логиката, таа знае повеќе. Тоа сознание ги гризе блудниците одвнатре, и затоа тие или пијат или се боцкаат. Низ текот на сето ова време Марија им го покажува патот кон излезот на милион такви луѓе. Зошто не одат по тој пат? Мене тоа ме мачи.

Знаете што е тоа што ме фасцинира кај нив, кај оние непокајаните? Чесноста. Воопшто, блудниците се чесни. Тие немаат потреба да се преправаат, сите за нив и онака сè знаат. Според авва Доротеј, може да се лаже со зборови и со живот. Да се лаже со зборови – тоа е јасно. Да се лаже со живот – тоа е измама. Тоа е ситуација во која развратникот глуми целомудреност, сржавецот и крвопиецот – добротвори. Од вториот начин на лажење, проститутките се ослободени. Кога „обичните“ луѓе биваат вклучени во многу гревови, но се трудат да изгледаат како пристојни луѓе, блудниците воопшто не се преправаат. Подолу не можат да паднат, и наоѓајќи се на дното, можат да бидат крајно искрени.

Пазете се од разговор со нив за моралот. Тие, како одводни канали на општеството, знаат сè за она што се случува во него. Ја знаат вистината за „високопочитуваните мажи“ и за „жените со беспрекорна репутација“. Вознемирената проститутка може секого да издаде. Таа е на дното, и цврсто потпирајќи се на него, може да ја каже целата вистина.

Марија не земала пари за блудничењето. Помислата на тоа многу ме потресува. Во тоа е коренот на нејзиното спасение. Таа чесно мислела дека смисолот на животот се телесните насладувања. Нејзиниот незамислив блуд е искрена самореализација. Како што градинар-аматер не зема пари за одгледување на цвеќиња, или уметник-аматер црта но не за заработка, туку за своја душа, така Марија пропаднала во блудот поради самиот блуд, а не поради заработка. Ако кон целта за развратот, ја додала целта за среброљубие, тогаш не би се извлекла од тоа мочуриште никогаш.

Мноштво жени кои напразно си го трошат животот, го прават тоа затоа што „им се допаѓа“. Тоа што „немаат време за себе“ и тоа што „мора да се хранат децата“ се измислени изговори кои доаѓаат од умот. Многумина од нив не го напуштаат нивниот проклет начин на живот, затоа што ништо друго не знаат да прават, не сакаат и не можат да живеат поинаку, се навикнале на празнината и евтиниот раскош на својата професија.

Случајот не бил таков со Марија. Ова голема жена знаела да преде и да ткае, можела да се прехрани себеси во периодот на нејзиниот блуден живот. Таа успеала да не заработува од она, за коешто го сметала за цел и суштина. Кога Бог ѝ ја открил вистинската цел на животот и вистинската суштина на нејзиното минато, таа храбро тргнала напред, не свртувајќи се назад, и денес може да се моли за нас.

Патем, таков бил и Павле. Тој чесно ги мразел христијаните, со целата душа го возљубил законот, и сè што правел правел до крај. Мислам дека таквата одлучна и пламена природа втренчено ја гледа Христос. Христос бара такви луѓе – искрено заблудени, ревносни во своите грешки, но одлучни, целовити, и не лажливи. Сезнајниот Христос од нив подготвува светилници за целиот свет.

Многумина од нас се гнасни и гнили, не затоа што грешат, туку затоа што грешат и се каат со половина душа, со половина сили, едвај некако. Лермонтов рекол:

И ненавидим мы, и любим мы случайно,
Ничем не жертвуя ни злобе, ни любви.
И царствует в душе какой-то холод тайный,
Когда огонь кипит в крови.

Во овие стихови на Лермонтов одекнува Апокалипсата. Господ обвинува некои луѓе за тоа што не се ниту жешки, ниту ладни. Ги знам делата твои: ти не си ни студен, ни жежок; о, да беше студен или жежок! Така, бидејќи си млак, и не жежок, ниту студен, ќе те изблуам од устата Своја (Откр. 3, 15-16). Марија цел живот била жешка, и тоа е точката, во којашто таа и Бог се сретнале.

Одењето по вода и познавањето на демони, прозорливоста (она што го читaме во нејзиното житие) се нешта за кои не сум најмногу заинтересиран. Сето тоа се надворешни знаци за внатрешната победа. Таа себе се победила. Таа го направила тоа што, во очите на сите мудреци, па каде и да живееле, вреди повеќе од добиена војна.

Ликот на оваа голема жена влезе во крвта на нашиот народ. Можеби, таа со светлината на нејзината светост го озарила Фјодор Михајлович, кога пишувал за Соња Мармеладова. Можеби на неа мислел Пастерњак, кога пишувал за Магдалина:

Чуть ночь, мой демон тут как тут,
За прошлое моя расплата.
Придут и сердце мне сосут
Воспоминания разврата,
Когда, раба мужских причуд,
Была я дурой бесноватой,
И улицей был мой приют.

Во нашиот говор, постојат гупави, лигави прашања. Едно од нив: Кого љубиш? Дрдорливите баби им го поставуваат на нивните галени внуки. А тие, вљубените, со светнати очи, постојанот го имаат тоа на уста. Мене ме плаши ова прашање. Но, ако ноќе ме разбудат и ме прашаат „кого љубиш?“, веројатно ќе им речам „ја љубам Марија Египетска“. Ја љубам и крај.

Oтец Андреј Ткајчов

Извор: Агапи