Излезе сејач да сее   

Рече Господ во приказна: „Ете, излезе сејач да сее; и кога сееше, едни зрна паднаа покрај патот; долетаа птици и ги исколваа.

Други паднаа на каменито место, каде што немаше многу земја, и набргу проникнаа, оти земјата не беше длабока. Но, штом изгреа сонцето, тие свенаа, па, како немаа корен, се исушија.

Некои паднаа во трње и израсна трњето и ги задуши.

Други паднаа на добра земја и дадоа добар плод: едно сто, друго шеесет, а друго триесет. Кој има уши да слуша, нека чуе!“ (Матеј 13, 3-9).

Почвата на којашто Богочовекот Исус Христос го сее своето семе, односно словото, е човечкото срце. Го сее преку оние луѓе коишто вистински Го сведочат. А тие, пак го сеат преку своето изговорено или пишано слово.

Се сеќавате од минатата беседа дека ‘ловец на луѓе’ може да се нарече само човек со омолитвено просветлен ум, човек со слово што извира од неговото очистено срце и кое допира до длабочината на срцето на ближниот и човек со присуство во сила. Во негово присуство страстите се парализираат, демонот бега далеку, а неговото слово внесува светлина, сила и надеж во срцето на другиот човек. Но и кога таквиот ќе се оддалечи од својот ближен и кога страста повторно ќе живне и кога демонот повторно ќе се врати, тој не го остава сам. Тој со молитвата во своето срце ги одржува светлината, силата и надежта, односно семето што го посеал во срцето на својот ближен. Семето кое во содејство со слободната волја на оној во кој е посеано и со помош на благодатта на Светиот Дух може да из’рти, да порасне и да донесе плод – ослободување на срцето од страстите.

Читајќи го денешното евангелие со приказната за сејачот, најповеќе ми привлече внимание делот за семето што паднало во трње, па си помислив: како што трњето е пречка за нивата да донесе добар плод, така и гревовите се пречка за нашето срце да донесе добар плод на добродетелта. Притоа, си велам, боцките од трњето ми личат на грев со сторено дело, листот – на грев со зборови, гранките – на грев со помислите.

Трњето на нивата од нашето срце, односно нашите гревови што ги правиме со дело, со збор и со мисла, сигурно има и корен. Што би бил друго коренот на гревот ако не страстите вгнездени во нашето срце (главната – самољубие, односно трите подгрупи: славољубие, среброљубие и сластољубие). Заробеноста на срцето од страстите не ѝ дава на благодатта на Крштението да се пројави и слободно да делува надвор од нашето срце, низ целото наше битие и надвор од нас. Не му дава простор на словото посеано во нашето срце да порасне и да донесе плод на покајание, или преумување.

Ако сакаме зрното да донесе плод, треба земјата да ја очистиме од трњето. А трњето да го извадиме со корен. Но, за да стигнеме до коренот, трњето треба да почнеме да го уништуваме од врвот. Значи, треба да престанеме да грешиме со дело, потоа со збор и на крај со мисла. Монахот, освен што е должен да не греши со дело и со збор, должен е да не прима и да не се согласува со ниту една лоша помисла, затоа што за него помислата има тежина на сторено дело. Зборувам за оние монаси што се трудат да го достигнат степенот на просветлување на умот, како и за оние што сакаат да преминат во совршенството возможно овде.

Непрестаjното усно повикување на името Христово, соединето со внимание и со плач, неизоставно ќе ги открие и страстите, што се сокриени во нас. Секој пат кога доволно јасно ги гледаме нашите страсти, треба да знаеме дека енергијата на умот е соодветно очистена. Тогаш гледаме и колку многу тие нè оддалечуваат од Бог и како сите други луѓе се подобри од нас. И тогаш уште повеќе сакаме да ги искорениме страстите и уште поревносно ја кажуваме молитвата, сè додека да биде прифатена од умот а тој да се наоѓа во постојано прво гледање на несоздадената светлина. За ова сум ви говорел порано. Во умот се обидуваме да ја кажуваме молитвата постојано, а таа за тоа време невидливо го чисти срцето од страстите. И кога, преку подвигот на молитвата, срцето доволно ќе се очисти, се пројавува благодатта дадена на Крштението и молитвата заедно со умот се симнува во срцето. Тогаш умот во содејство со благодатта може слободно да делува внатре во срцето, чистејќи ги страстите (корењата) до крај.

Отвореното срце е плодна земја, за вториот степен од духовниот раст, а зрното паднато на неа веќе слободно може да даде добар плод. За првиот степен од духовниот раст, тоа е послушанието. За оние, пак, што живеат во светот, тоа е конкретно помагање на оние што страдаат.

Не значи сето ова дека во нашето срце, во процесот на очистување од страстите, нема еден дел кој е добра земја, друг дел кој претставува место покрај пат, трет дел кој претставува каменито земјиште, и дел кој претставува трње. Трњето се појавува кога немаме истрајност во подвигот. Или сме во подвиг или грешиме, трето нема. Делот покрај пат, значи дека немаме опит во подвигот. Јас ви кажувам, но демонот доаѓа и ви го брише кажаното затоа што тоа активно се памти само ако се спроведува во дело. Каменито место е просторот каде што сè уште владеат страстите, самољубието. Добра земја е верата во Богочовекот Исус Христос преточена во послушание.

Сакам само да ви кажам дека секоја од ситуациите со семето може посебно да се толкува за секој од степените на духовниот развој. Како и секоја посебно за самата себе. На пример, семето паднато на каменито место, кое брзо расте и брзо се суши, се однесува на луѓето кои понесени од првата благодат преземаат дури и прекумерни подвизи, но при првиот посериозен испит на скривање на благодатта се случува да отпаднат дури и од заедницата на Црквата. За семето паднато покрај патот не сакам јас да зборувам, тоа ви го оставам на вас.

Лошо е што заеднички крај на првите три ситуации со семето е немањето плод. За монасите тој плод е умносрдечната молитва. Да не речам, за сите. И воопшто, не може да стане збор за духовен живот, во права смисла на зборот, без дарот на молитвата во срцето. Можеме да збориме за етика, за bon ton, но не и за православен духовен живот. За тоа, во потенцијал, можеме да збориме и на првиот степен, но само ако го восогласиме начинот на нашиот живот со степенот на очистување на срцето од страстите.

Кој има уши да слуша, нека чуе! Што значи: кој верува, нека спроведе во дело! Што мислите сега, што значи семето паднато покрај пат?

Митрополит Струмички Наум

Посети: {moshits}