170 ГОДИНИ ОД ИЗГРАДБАТА НА ХРАМОТ „СВ. КОЗМА И ДАМЈАН“ ВО ПЕШТАНИ (07.09.2014)

На 07.09.2014 година, во 13 Недела по Педесетница и на празникот на Пренос на мошти на св. ап. Вартоломеј и на св. ап. Тит, беше прославен големиот Јубилеј – 170 години од изградбата на храмот „Св. Козма и Дамјан“ во Пештани, Охрид. По тој повод, беше отслужена света архиерејска Литургија, на која чиноначалствуваше Неговото Високопреосвештенство Митрополитот Дебарско-кичевски г. Тимотеј, во сослужение на архимандритот Нектариј, свештениците Никола Христоски, Атанас Казанџиски, Димче Азески и Владо Недески и протоѓаконот Николче Ѓурѓиноски. Пред самиот почеток на Литургијата, беше осветен новиот иконостас, раскошно декориран, со сите особености на познатата македонска мијачка резба. По завршувањето на Литургијата, Митрополитот Тимотеј се обрати кон многубројниот верен народ со пригодна беседа, која подолу во целост ви ја пренесуваме.

Овој ден беше означен и со промоциите на две значајни монографии. Првата, посветена на самиот храм, е дело на д-р Сашо Цветковски, а промотор на делото беше Митрополитот Тимотеј. Втората монографија е дело на м-р Димитар Смилески, а промотор на книгата беше д-р Павле Митрески. На крајот, како благодарност за сите застапништва и духовното водство на Пештани и неговите жители, црковниот одбор од селото, на чело со парохискиот свештеник Атанас Казанџиски, му подарија на Митрополитот Тимотеј прекрасна митра, дело на сестрите од манастирот „Св. вмч. Георгиј“ во Рајчица.

Митрополит Тимотеј

Во името на Отецот, Синот и Св. Дух. Амин!
Драги браќа и сестри.

Од преголема љубов кон човечкиот род, Семилостивиот Бог го испраќа и Својот Единороден Син, да се роди од св. Дева Марија, да постане Човек и да биде во сè сличен на нас, освен во гревот. Кога Христос ќе наполни 30 години, ќе излезе на јавна проповед да го поучува израелскиот народ. Така, во една прилика проповедајќи во храмот, Му пристапиле народните првосвештеници, книжници и фарисеи прашувајќи Го: Со каква власт го правиш тоа? И кој Ти ја дал таа власт? Но, Христос не им одговара туку им вели: И Јас ќе ве прашам нешто и ако Ми дадете одговор и Јас ќе ви одговорам: крштевањето Јованово од каде беше, од небото или од луѓето? Овие лукави луѓе се советувале помеѓу себе и одлучиле да не Му дадат одговор. Тие си мислеле, ако кажеме дека крштевањето Јованово е од небото ќе ги запраша: тогаш зошто не го послушавте. Ако пак кажат дека е од луѓето, се плашеле од народот кој го сметал Јована за пророк Божји (Мат. 21, 23-27). Тогаш Исус не им дава одговор туку им кажува неколку параболи.

Во денешното св. Евангелие, на светата Литургија, ја слушнавме параболата за добриот домаќин кој насадил лозје, го заградил со плот, ископал бунар, направил кула и откако го предал на лозарите си заминал. По одредено време, ги испратил своите слуги да му ги донесат плодовите. Но, лозарите ги фатиле слугите, едните ги претепале, другите ги убиле а третите со камења ги засипале. Така постапиле и со вторите слуги, па на крај господарот го испратил и својот син, сметајќи дека лозарите ќе се засрамат од него. Но, тие и него го убиле, сметајќи дека ќе го присвојат неговото наследство. Христос ги прашал: А кога ќе дојде господарот на лозјето, што ќе направи со тие лозари? Тие му одговориле: Злосторниците ќе ги погуби, а лозјето ќе го даде на други лозари, што ќе му ги даваат плодовите на време (Мат. 21, 34-41).

Под лозје, светата Црква го подразбира богоизбраниот еврејски народ. Господ Бог преку Авраама, кој имал праведен живот, му го ветува Месијата на светот, а еврејскиот народ, како избран народ, го подготвува за неговото дочекување. Бог покажува голема грижа кон тој народ во целокупната негова историја, за истиот тој народ да ја задржи вистинската вера во Бога. Преку Мојсеј го изведува од Мисирското ропство и го воведува во Ветената земја, му ги дава на Синај 10-те Божји заповеди, му испраќа повеќе пророци кои го опоменуваат и го враќаат на правиот пат. Но, и покрај сè, тие остануваат тврди по срце и душа и не го дочекуваат Месијата како што треба. Тие се лошите лозари, оние кои ги убиваат пророците и Божјите пратеници. Еврејскиот народ пророците не сакал да ги слуша, туку истите ги прогонувале, ги убивале, некои со пили ги сечеле, а некои со камења ги засипувале.

Слугите, и едните и другите, ги симболизираат пророците, учителите и апостолите на Црквата, кои се обидувале да го повратат народот на правиот и вистинскиот пат кон спасението. Но, истите, како што веќе кажавме, не биле примани. Синот на господарот, тука го претставува Господ Исус Христос. Но, и Он, како што знаеме, не е примен, туку напротив е осуден, понижен и на крај распнат на крст од страна на еврејските првосвештеници и од првенците на еврејскиот народ. Откако еврејскиот народ нема да го прими Христа Месијата, тогаш Бог, своето учење, својата наука ќе ја прошири кон сите луѓе, односно кон сите народи.

Можеби некој од вас ќе си постави прашање: Ако оваа парабола на Господа Исуса Христа се однесува на јудејските старешини, и таа ги обвинува за нивните постапки и лоши дела, тогаш каква смисла има таа за нас, односно за денешните христијани? Може да се каже дека оваа парабола е изговорена многу одамна и не е за денешната современост. Но, треба да знаеме дека нема ни еден збор од светото Евангелие, кое е старо и неактуелно. Како што Христос е Вечен и Неизменлив, така се вечни и неизменливи Неговите зборови и поуки.

На секој еден од нас, Господ Исус Христос ни дава добрини во нашиот живот, односно ни дава лозје, а од нас се очекува да дадеме плодови. Многумина забораваме на ова. Забораваме дека треба да дадеме одговор пред својата совест, и најпосле пред Господарот на сè, пред Христа Бога. Ние често пати сме спокојни и наивно пристапуваме кон исповедта со зборовите: Јас не сум убил, не сум украл, зошто имам потреба да се каам? Ние, најчесто се угледуваме на лошите лозари. Ние, го забораваме најглавното, дека треба да извлечеме полза од сите благодети коишто Господ ни ги дава, и да возвратиме со плодови на пофалба и благодарност, со плодови на труд и добродетелен живот.

Често пати ќе слушнеме зборови од христијани, дека се добри и ревносни верници и исполнители на православната вера. Но, кога ќе го запрашате колку браќа има, многумина ќе ви одговорат: Имам двајца, но не зборуваме. А кога ќе го прашаме како стоите со комшиите, ќе ви одговорат: Со едниот не разговараме, а со другиот сме на суд уште од дедо и прадедо. Ова не значи дека сите христијани се такви, но, честопати има вакви случаи кои навистина се далеку од животот на вистинските христијани, а уште подалеку од ревносните христијани. Ако сакаме, не само формално, да се нарекуваме православни верници и вистински делотворно да живееме, треба да се одвикнеме од овие лоши и нехристијански навики. Да научиме да проштеваме, да научиме да ги сакаме и блиските но и далечните. Не само оние што ни направиле добро, но, и оние кои ни посакуваат зло. Ние, не можеме да ги натераме да не сакаат, но, тоа е нивен проблем. Ние можеме да го молиме Бога, да ни даде сила, да не ги мразиме нашите блиски, соседи и познаници. Да не им завидуваме на нивните успеси. Да не се гневиме на нивните искажани зборови против нас и да не бидеме ние судии, туку, да ја оставиме правдата и судот во рацете Божји. Во светото Евангелие се вели: „Не судете, за да не бидете судени“ (Мт. 7, 1).

Од сето досега кажано, можеме да заклучиме дека треба да внимаваме на сите наши зборови, на сите наши постапки, бидејќи сè се бележи во вечната книга. И еден ден, ќе мора да дадеме одговор за сè што сме зборувале, мислеле, работеле, а тоа се одговара пред Праведниот Судија.

Денеска сме собрани во овој свет храм, да одбележиме 170 години од неговата изградба од страна на вашите предци. Треба да знаеме дека тие живееле во едно многу потешко време, отколку современото во коешто живееме ние. Но, нивната вера, нивната љубов кон Бога и оданоста кон својата света Црква, ги мотивирала да одделат од своето немање и со здружени сили да го изградат овој прекрасен дом Божји. Во него 170 години пештанци се крштеваат, венчаваат и Го слават Бога. Овој свет храм, во права смисла на зборот. бил брод во кој луѓето што живеат во Пештани, поминувале низ разни овоземни бури. Но, имајќи го Христа за кормилар, ги поминувале сите бранови и сите бури и ветрови, впловувајќи во мирното пристаниште и живеејќи вистински христијански благодетен живот. Затоа сме должни да им искажеме искрена и топла благодарност за подигнувањето на овој Божји храм посветен на светите Козма и Дамјан.

Не помала благодарност би сакал да му искажам и на црковниот одбор при овој свет храм кој вложи труд, време и средства да го направат онака како што му доликува на еден дом Божји. Исто така искажувам благодарност и кон д-р Сашо Цветковски, кој вложи големи напори во својот научен труд, во монографијата за црквата св. Козма и Дамјан, за расветлување на историјата и богатството на овој свет храм.

Да се обратиме со искрена молитва кон Господа, нека ги умножи даровите во сите нас, да можеме да дадеме добри плодови во лозјето Господово, за прослава на Бога и за спасение на нашите души, сега и во сета вечност. Амин!

Честит јубилеј и за многу години!