логоFacebook  Twitter  YouTube  eMail

Кожувчанка

 Секогаш со длабоко изнијансирани чувства, пораки или сеќавања, преродбенички настроен,

креативен во насоки кои изненадуваат но и облагородуваат,

во оваа пригода нашиот Тихомир Јанчовски ни

подари исклучително  инспиративен

превод на :

 

Џелалудин Мохамед Руми (1207-1273). Персиски  филозоф, поет, правник, учител и суфист. Еден од најголемите поети и мислители на сите времиња. Ремек-делото на Руми, Месневија, содржи 25 000 стихови. Тој не ја пишувал книгава туку последните 15 години од животот само беседел и рецитирал, а Хусамедин Челеби ги запишувал неговите зборови. Оваа поетска збирка според многумина спаѓа во редот на најголемите авторски и духовни дела во историјата на човештвото.

 

Вовед



Идејата да преведам избор од песните на Руми на македонски во мене се загнезди одамна, пред цели 11 години. Летото 2007, во август, кога се поздравував за збогум со индоамериканската поетеса Уша Акела пред Феријалниот дом во Скопје, таа ми даде една книга и рече: „Прочитај го ова и дај му го на друг. Да не остане книгава кај тебе!“ Реков, важи. Не реков баш „важи“, зборувавме на англиски, ама се согласив да го направам тоа што таа сакаше. Потоа Уша си замина за Тексас. Kнигата што ми ја остави беше црвеникава, со тврди корици, а на предната пишуваше „Тhe Essential, RUMI (Тranslations by Coleman Barks with John Moyne)“. Знаев за Руми и пред тоа, не дека не, но ова беше убаво и богато издание, на 300 страници... книга за мерак. Оттогаш, често ја листав и прелистував, и како што правам со сите книги напишани на друг јазик што донекаде го разбирам, при читањето си ја преведував содржината во себе. На македонски. На единствениот јазик што добро го знам и во кој се чувствувам дома. Така правам уште од студентските денови, нешто ме тера однатре, верувам дека истото им се случува и на други, иако можеби ги нема многу... таквите си знаат и тие ќе ме разберат.

Ова не е првиот превод на Руми на македонски. Првиот беше едно мало жолтеникаво книже преведено од Илхами Емин, пред триесетина години. Знам и за уште два превода, од Михајло Свидерски и Ана Пејчинова. Тие излегоа неодамна. Последниот, на Ана, „Скапоцен камен во водата“ (2014), е далеку пообемен, има сериозен предговор, и според мене, тој е далеку најдобар од наведените. Не велам препев туку превод, оти ни јас, ни другите наши преведувачи не го познаваме персискиот јазик, фарси, изворниот јазик на кој мислел и пишувал Руми. За чудо, мислам дека и покрај тоа неговата поезија при преводот не губи ништо премногу битно, ами напротив, токму со современите преводи во слободен стих таа уште повеќе се доближува до сензибилитетот на современиот читател.

При изборот и преведувањето на песните за „Два света“, освен основната книга на Баркс, користев и други книги со преводи на песните на Руми напишани на јазици што ги познавам: Divani Šemsi Tabrizi (Aхмед Ананда, БиХ), Jedino sve (Ѓусиќ и Љубиша,Србија), The book of love (исто од Баркс)… како и еден куп електронски извори до кои секој може лесно да дојде. Доволно е да внесете Руми, Маснави, Персија... и само ќе ви се каже.

Песните ги преведував по чувство, без напор, онака како што мислев дека треба, на јазик разбирлив за секого; и за ѕидар, и за шофер, и за студент и за академик. Еден од главните чинители при изборот на песните за „Два света“ ми беше тие да звучат добро, лесно и неусилено на нашиот јазик, сакав зборовите да течат и тоа ме ограничуваше, но се надевам дека барем делумно сум успеал во намерата. Песните си ги преведував во умот при секое читање долги години, а интензивно се зафатив со работа есента 2017.  Некако ми појде тогаш, тркалото се сврте како што треба и запчаниците фатија.
Да кажеме нешто и за авторот. За човекот од Рум, Анадолија. Џелалудин Руми е роден на 30 септември 1207 година во  Балк (Авганистан), а животот го завршил на 17 декември 1273 во Коња (Турција). Балк тогаш бил во состав на Персија, а Коња во областа Румелија, некогашното Римско и тогашно Селџучко Царство. Оттаму и името по кое Џелалудин е познат, РУМИ.  Во цртичката помеѓу годините на неговото доаѓање и неговото заминување од овој свет (1207-1273) се содржи една цела поетска вселена. И тоа нека биде доволно. Нема да го обременуваме читателот со податоци и подробности од неговиот живот, неговите познанства, пријателства (со Шемс Табризи и Хусамедин Челеби), патувања,  љубови, верувања, неговиот суфизам... Тоа се познати работи што секој заинтерсиран за Руми може лесно да ги најде и прочита. Неговите песни откриваат за него многу повеќе од биографските записи, и имаат многу што да кажат и денес, речиси 800 години откако се запишани. Зборовите на Руми денес се читани повеќе од кога и да е, а читатели му се луѓе од сите вери и нации. И надвор од нив.
Ѝ ветив на Уша дека ќе ја дадам книгата некому штом ќе ја прочитам, но уште не сум ја отуѓил. Еве ми ја тука, до мене, 11 години подоцна, сѐ уште си ја чувам. Можам да кажам, без да излажам, дека уште не сум ја прочитал. Не како што треба. Не докрај. Од друга страна, со издавањето на „Два света“ на македонски јазик, се надевам дека делумно си го исполнувам ветеното. Сега ја давам книгата на друг, и верувам дека ќе има многумина што ќе ја земат. И ќе ја читаат. Искрено се надевам дека песните на овој „Шекспир на Истокот“ еден ден ќе се најдат не само на полиците на домашните библиотеки ширум Македонија, туку ќе влезат и во програмите на училиштата и факултетите. Не зашто јас сум ги преведувал, туку зашто сакам луѓето од мојот народ да добијат можност од млада возраст да се запознаат со вистинска, непосредна и чиста уметност на зборот,  да ја засакаат поезијата како таква, и никогаш да не помислат дека таа е нешто претенциозно, сложено или неразбирливо.  
Руми бездруго е поетски гениј и еден од најголемите поети на сите времиња и сите простори. Тајната му е едноставна, искрен е и човечен до бескрај.


Тихомир Јанчовски

10-ти јуни 2018 лето Господово

 

Друго:

Дојди

Дојди, дојди кој и да си
било да бегаш, бараш или скиташ,
тоа веќе не е важно

Дојди, овде не ти се бројат гревовите,
дури и ако си клапнал илјада пати,
ела, дојди, дојди што поскоро

 



dobrotoljubie

Поуки од Светите Отци

Видео содржини

dobrotoljubie

Наука и Култура

Април 17, 2025
Festival.Simeon

ЈУБИЛЕЈ НА МУЗИКАТА - X ИНТЕРНАЦИОНАЛЕН ФЕСТИВАЛ ПОЛИХИМНИА 2025

Од 11.04 - 15.04. 2025 год. во Скопје по десетти пат се одржа Интернационалниот фестивал на класична музика Полихимниа 2025. Единствен од ваков вид во нашата земја и оригинален по својата содржина и оваа година фестивалот се обиде да ги обедини најдобрите…
Септември 25, 2024
Zivko.Grozdanoski3

Интервју со Живко Грозданоски: ДПМ може да дејствува гласно, сложно и независно

Ми се чини дека надворешните предизвици, како на пример отсуството на соработка со некои членови (на Управниот одбор) на ДПМ, некои обиди за саботажа итн. (сè се тоа нешта што веројатно секогаш ќе ги има); па сега слабиот рејтинг на ДПМ меѓу членството и во…

„РАДОСТА НЕ ДОАЃА САМА, ТАА МОЖЕ ДА ЈА ЗАСЕНИ ТАГАТА“ Академик Ќулавкова добитничка на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП

Авг 29, 2024 Литература 1061
TviTER231
Пред 35 години, август 1989-та, ми беше доделена првата награда за најдобра поетска книга…

По премиерата на новиот филм „The Walk“ во Њујорк на двојната кандидатка за Оскар - Тамара Котевска

Ное 14, 2023 Филм, Театар 2633
Tamara.Kotevska
Работејќи од нејзините разговори со Асил и другите деца бегалци, режисерката направи…

Беседи

Вознесение во Христос или идолопоклоничко превознесување

Вознесение во Христос или идолопоклоничко превознесување

  Луѓето тежнеат кон правење идоли. Идол е сѐ она што човекот го става на прво место во своето срце, наместо Бог и наместо духовното растење во Бог. Луѓето сакаат...

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Св. Климент Охридски: Поука на вознесение на Господ наш Исус Христос

Поради тоа, браќа, бидејќи нè очекува бесконечна мака, да се потрудиме преку подвиг да ја избегнеме, со милостина да го пречекаме бедниот и да го угостиме, примајќи го туѓинецот, гладниот...

 Митрополит Струмички Наум: Недела на слепородениот

Митрополит Струмички Наум: Недела на слепородениот

Се случија две средби помеѓу слепородениот и Христос: првата додека уште беше слеп; и втората, откако прогледа и откако Го оправда Христос пред фарисеите. И фарисеите двапати се сретнаа со...

Митрополит Струмички Наум: „Литургијата и на почетокот била Тајна Вечера, а не јавен доручек.“

Митрополит Струмички Наум: „Литургијата и на почетокот била Тајна Вечера, а не јавен доручек.“

       Така, како што веќе напишав: ниту почетокот, ниту крајот на начинот на служењето на Светата Литургија се и ќе бидат исти со денешниот – ниту некој Собор ја прогласил за...

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Отец Гаврил-Беседа за Св.Методиј и Св.Кирил

Тогаш сфатил дека не треба да се врзува за ништо световно, и дека треба да живее единствено за Царството Небесно, односно за Бога. И навистина се оддал на богоугоден живот,...

Жарко Ѓорѓиевски: Свети апостоли Јасон и Сосинатар (Недела на раслабениот)

Жарко Ѓорѓиевски: Свети апостоли Јасон и Сосинатар (Недела на раслабениот)

Eвангелската приказна за исцелувањето на болниот човек кој поголемиот дел од својот живот беспомошно лежел покрај бањата која ја опишал светиот апостол и евангелист Јован е пример на чисто милосрдие...

Митрополит Струмички Наум: Христијанин без срце кое гори во молитва...

Митрополит Струмички Наум: Христијанин без срце кое гори во молитва...

Ако Божјите информации што доаѓаат од словото на духовниот отец, од Светото Писмо, од делата на Светите отци ги прифаќаме само на ниво на разум, без да ги прифатиме во...

Митрополит Струмички Наум: Сѐ е информација, на почетокот од сè е информацијата – Ипостасното Слово Божјо

Митрополит Струмички Наум: Сѐ е информација, на почетокот од сè е информацијата – Ипостасното Слово Божјо

Ние самите себе се осудуваме, ако со своите дела отпаднеме од Оној преку кого сме создадени и Кој е смисла на нашето постоење, од Богочовекот Христос. Сѐ е информација, нашиот...

« »

Најново од култура

Православен календар

 

03/06/2025 - вторник


+Св.рамноапостолни цар Константин и царица Елена

Правила и одредби на Православната Црква за постот
Православен календар за овој месец - МПЦ

Кожувчанка

Молитви кон Пресвета Богородица за секој ден во седмицата

 Радувај се, Ти Која од ангелот ја прими радоста на добрата вест дека Бог Слово ќе прими тело од Тебе! Радувај се оти го носеше Создателот во Твојата утроба! Радувај се Ти Која го роди Бога во тело, Спасителот на светот! Повеќе...

Тропар

Тропар на ВОЗНЕСЕНИЕ ХРИСТОВО – СПАСОВДЕН

Тропар на ВОЗНЕСЕНИЕ ХРИСТОВО – СПАСОВДЕН

Си се вознел во слава, Христе Боже наш, и си ги зарадувал учениците со ветувањето на Светиот Дух, а со...

Тропар на светиот слуга Христов Епифаниј Кипарски  25 мај/ 12 мај 2025

Тропар на светиот слуга Христов Епифаниј Кипарски 25 мај/ 12 мај 2025

Ливан ја залеа со мириси, патеката на твојот живот,о голем столбу на православието, ревноста по Христа ја привлече благодатта,и со...

Тропар на светите рамноапостолни Методиј и Кирил словенски  учители 24/11 мај 2025

Тропар на светите рамноапостолни Методиј и Кирил словенски учители 24/11 мај 2025

Рамноапостолни  учители на словенските земји,богомудри Кириле и Методие,Владиката на сите молете Го,да ги утврди сите словенски народи

Духовната убавина на Богородица се пројавува и во моментот на Распнувањето на Нејзиниот Син

Тебе, Богородице поборнице – војвотко, ние слугите Твои, откако се избавивме од зло, Ти пееме победни и благодарствени песни. Ти имаш сила непобедна, од секакви опасности ослободи не за да Ти пееме : Радуј се, Невесто Неневесна! Повеќе...

Болестите според светоотечкото учење

Значи, не се надевај на лекарска вештина без благодат и не ја отфрлај своеволно, туку моли Го Бога да ја спознаеш причината за казната, а потоа моли за избавување од немоќта, трпејќи сечење, горење, горчливи лекови и сите лекарски казни Повеќе...

Свети Лука Симтерополски: Архиепископ и хирург

Едноставно е да се претпостави дека професорот – епископ, соединувајќи го во своите раце крстот и скалпелот, ги порази современиците токму со тоа необично соединување на двете разновидни сфери на активност.  Повеќе...

Духовни поуки: „Помоли се за мене“

Со Бога зборувај многу, а со луѓето малку; ако во Божјиот закон се подучуваш - ќе успееш и во едното и во другото. Повеќе...

Живот без стрес

Ако разбереме што се крие зад стресот, ако ја видиме лагата, која што се крие зад него, на крајот ќе увидиме дека не постои причина за да бидеме во стрес.. Повеќе...

Митрополит Струмички Наум - Да пораснеме барем до Стариот Завет

И не само што немаат туку се и очигледна пречка за влез во Царството Небесно, и пречка да се сфати и пренесе неговата идеја и порака. Повеќе...

Епископ Тихон Шевкунов: „НЕСВЕТИ, А СВЕТИ“

Несвети, а свети. Луѓе, кои навидум живееле во нашето секојдневие, се соочувале со проблемите со кои ние се судираме, боледувале од болести од кои ние боледуваме, често осудувани од околината, а сепак, не биле секојдневни. Луѓе, кои не се на иконите, но го предавале животот од иконите во сите нивни дела, зборови, мисли. Луѓе, за кои тишината прозборила дека се свети.  Повеќе...

ГОЛЕМАТА ТАЈНА НА ДИВЕЕВО - Кој ќе доживее, ќе види

Како дополнување на оваа тајна, еве што слушнав од устата на 84-годишната игуманија на манастирот Дивеево, Марија. Бев кај неа во почетокот на 1903 година веднаш по канонизирањето на преподобниот Серафим и заминувањето на царското семејство од Дивеево. Повеќе...

Арх. Калиник Мавролеон: Монологот БОЖЈИ

 

Те гледав кога се разбуди угрово. Чекав да ми кажеш два-три збора, да се заблагодариш за се што ти се случува, да побараш мое мислење за се што треба да правиш денес. Повеќе...

За Моето име

Поуки на грузискиот Старец Гаврил Ургебадзе за последните времиња

 

„Ѓаволот има 666 мрежи. Во времето на антихристот луѓето ќе очекуваат спасение од космосот. Тоа ќе биде и најголемата замка на ѓаволот: човештвот ќе бара помош од вонземјаните, не знаејќи дека тоа се, всушност. – демони.“ Повеќе...

Взбранной Воеводе победительная