Како се случува одреден грев на дело, за кој до само пред некој момент или на почетокот од неговиот процес сме биле сигурни дека не постои можност да го направиме, ние стварно да го направиме? Најопшто кажано, тоа е заради невосогласеноста на начинот на нашиот живот со степенот на духовниот развој на кој се наоѓаме. Поконкретно кажано, тоа е заради слободата во однесувањето што си ја земаме пред време, пројавена преку мисли, зборови и дела; таа, пак, произлегува од големата идеја за самите себе, од знаењето што мислиме дека го имаме, од судењето и осудувањето, од демонската прелест.

            Ако се потсетиме како сме живееле во периодот на влегувањето во Црквата и на добивањето на првата благодат, кога од многу страсти што дотогаш нѐ држеле во ропство како од шега се ослободивме, ќе заклучиме дека бевме многу повнимателни во контролата на помислите, зборувањето и дејствувањето, отколку сега. Не велам дека таа наша тогашна духовна состојба е некој идеал, но факт е дека бевме многу повнимателни и не си дозволувавме излети со помисла, со збор и на дело; и факт е дека ни изгледа подобра од сегашнава, изземајќи го стекнатиот опит.

            Прашањето е: Ако првата благодат на првиот степен од духовниот раст, кој е очистување на срцето од страстите, ни го покажала веќе патот, односно ни покажала колку треба да сме внимателни во процесот на мислење, говорење и делување, како тоа ние без да го надминеме тој степен и без да се најдеме на степенот на просветлување на умот, ја отфрламе таа внимателност и си дозволуваме слобода на помисла, на збор и на дело? Кој ни го дал тоа право или како, односно врз која основа, сами си го земаме? И најодозгора на сѐ, се чудиме кога ни се случуваат падови. И тоа, малите падови не ни беа доста, како предвесник за големите.

            Мал пад ја нарекувам таа преголема слобода што си ја дозволуваме во однесувањето. Потоа демонот нѐ лаже убедувајќи нѐ дека тоа што сме го направиле не мора да го исповедаме кај нашиот духовен отец оти, нели, ем сме веќе искусни и можеме да си го дозволиме – како божем од некое расудување заради спасение на другите, ем да не го заморуваме со глупости. И тука веќе почнуваат големите падови, чиј прв знак е прекин на редовната исповед кај духовниот отец. Нормално, недозволиви појави за оној што сѐ уште го чисти своето срце од страстите на првиот степен од духовниот живот.

            И сами можете да заклучите колкав голем и небранет простор му оставаме на демонот за делување. Како што рибарот малите риби веднаш ги извлекува со јадицата на суво и ги лови, додека големите откако ќе се фатат на јадицата постепено ги влече накај себе, оставајќи ги прво да се заморат, па потоа ги извлекува на суво и ги лови, така и демонот, оние што живеат во светот заробени од своите страсти веднаш ги фаќа и ги лови, додека на оние што поверувале и на некој начин сакаат да се подвизуваат никогаш не им предлага директно чинење на грев, туку прво ги наведува со поприфатливи предлози за слободно однесување да останат без благодатта што ги чува, за потоа самите тие да посакаат и да го сторат гревот.

            Верувам ја сфаќате војната што се води околу нашите души: ниту е демонот  толку глупав или неопитен, ниту сме ние толку неверни или бесловесни, па да добиеме од него предлог за директно чинење на грев. Он, просто, изнаоѓа разни начини ние да останеме без благодатта Божја, ние самите да се одделиме од Бог, а потоа му е многу лесно да нѐ вовлече во стапицата на гревот. Ова можете да го споредите со оние воени видео игри каде што нашиот играч, или ние, после секој примен удар или здобиена рана остануваме без дел од нашиот живот за на крај, после фазата црвено – како последна опомена, доколку воопшто ја забележиме, да бидеме победени или убиени.

            И гледајте го сега чудото на љубовта Божја кон нас, деца, колку ние, иако уште под дејство на страста, сме заштитени од гревот и во што се претвораме кога самите ќе се откажеме од таа заштита. Колку сме ние всушност различни кога Божјата благодат е со нас и кога ние самите се откажуваме од неа. Во случај да ги искусиме и двете состојби, ќе се доживееме како два различни човека кои како да немаат врска еден со друг освен истиот идентитет на хартија. И запамтете, редовното, или честото причестување, само по себе не може да нѐ извлече од овој духовен лавиринт на падни-стани состојба; дури, ако не се покаеме, може да биде и погубно.

            Излез? Како што во видео играта имаме кутии за брза помош, до кои ако стигнеме, си го возобновуваме животот, исто како и кога му задаваме удар на непријателот, така и Богочовекот Исус Христос ни го оставил Својот голем дар на покајание и простување на гревовите – бесплатно, односно дарувањето на Својата несоздадена благодат, до која ако преку мал подвиг сакаме да стигнеме, си го возобновуваме вечниот, несоздадениот живот во себе. Но, тоа покајание треба да биде лично и конкретно: смирено да го отвориме срцето и да се исповедаме пред духовниот отец и да го восогласиме начинот на нашиот живот со степенот на духовниот развој на кој се наоѓаме преку целосрдечно послушание.

            Ова последново, кое постојано ви го повторувам, овој пат ви го предочувам како конечно отфрлање на судењето и осудувањето на другите – особено на оние за кои и не би смееле да помислиме (кое како што знаеме само покажува дека истиот грев живее во нас), за да не ни се случи првиот знак на последиците што допрва ќе следат, а тој е слободното однесување несоодветно на степенот на духовниот раст на кој се наоѓаме, со кое незабележливо се одрекуваме и ја губиме Божјата благодат, за на крај и на нас да се оствари народната поговорка: видела жабата како го потковуваат коњот, па дигнала и таа нога. Не дај, Боже!

            Малку е нејасно? Кој има уши да чуе, ќе слушне.

            Господи Исусе Христе, помилуј ме грешниот..! 

Митрополит Струмички Наум