Соговорник: Панајотис Сотирхос, новинар и писател
К.Ј.: Господин Сотирхос веќе во една прилика беше толку љубезен и добар да ни прераскаже некои поединости од своето богато искуство за старците, на кои им посвети и неколку свои книги.
Како прво, господине Сотирхос, ајде да кажеме неколку реченици за тоа што се тоа старци, таа единствена појава во нашата православна црква?
Панајотис Сотирхос: Зборот "старец" нема, се разбира, никаква врска со животното време: тоа е духовен термин и се однесува на духовната одговорност, бидејќи старецот е оној кој ги следи душите, раководител до спасението, он е раководител во Христа. Затоа треба да се сетиме дека првиот Старец, раководителот на сите нас, е самиот Господ.
Институцијата старец се наоѓа во самата основа на нашето Православно Предание. Секогаш нашата Црква имала и има светители и старци како духовни водачи.
К.Ј.: Да кажеме сега нешто за светогорскиот старец Паисиј. Би биле посебно допрени да слушнеме и некои ваши сеќавања.
П.С.: Кога некој ќе го запрашаше како во светот да живее духовен живот, старец Паисиј одговараше:
- Растргнетоста на умот на животните проблеми и на празните работи, ја прави и душата растргната. Сврти се кон внатре, кон необработениот виноград на својата душа, како би ја откорнал од корен целата трнлива коров на злото од неа и како би посадил на нејзино место добродетели. И пази, тоа делание воопшто не е лесно. Макотрпно е и бара многу трпение. Ќе наидеш на многу тешкотии. Многу би ти користеле разни светоотечки книги, кои, за среќа, во овие денови не е тешко да ги најдеш. Во нив ќе најдеш се што сакаш, се што ќе ти биде потребно. Безбедно ќе те изведат на духовниот пат. Само треба да ги читаш со смирение и со молитва.
К.Ј.: Тоа, со други зборови, значи дека човек треба да го преобрази својот живот во таков за да во неговото средиште се наоѓа Богочовекот, значи, својот живот да го преобрази во богоцентричен живот.
П.С.: Токму така.
К.Ј.: И да прекине со тој безумен антропоцентризам кој владее.
П.С.: Некој побарал од старецот Паисиј да каже нешто за молитвата. И он кажал неколку воведни зборови:
- Беседата за молитвата никогаш не завршува, затоа што ни молитвата никогаш не завршува.
Оваа старчева мисла се наоѓа во основата на нашето постоење, а сака да каже дека, се додека живееме и постоиме, се наоѓаме во непрекидна врска со Бога Отецот. Таа дијалошка врска постои, дури и да молчиме, дури и само да ја доживуваме, таа претставува состојба на молитва. Доволно е да постои сеќавање, доволно е да постои свест - тоа е она што го нарекуваме лично доживување - т.е.да ја чувствуваме во себе својата слабост, своите гревови, своите потреби и да имаме свој однос кон Бога. Тоа е неисцрпен говор на молитвата кој никогаш не се завршува.
Старецот уште рече:
- Молитвата е разговор со Бога. Не можам да кажам што чувствува човекот додека се моли. Единствено што треба да знаете е дека душата на христијанинот пишти непрестано да се молите.
К.Ј.: И Апостолот Павле на едно место не повика непрестајно да се молиме.
П.С.: Би сакал уште нешто да кажам, бидејќи тоа е феномен на нашето време, а се однесува на човечките права, за кои се развиле толкави теории. Старецот за тоа ни кажа неколку многу значајни слова:
- Колку е човекот подуховен, толку помалку права има во овој живот. Духовниот човек нема никакво право во овој живот. Обврзан е да биде трпелив и да ја прифаќа неправдата. Неговите права ги чува Бог за оној живот.
Но, меѓутоа, објаснува старецот, ние често, поради својата глупост, бараме да ги добиеме правата тука. Меѓутоа, човечката правда нема никакво значение за духовниот човек.
(повеќе)
подготви Сузана Стефановска
Св.Андреј Критски;преп.Андреј Рубљов;преп.Марта
