Денеска во Манастирот „Свети Јован Претеча“ во село Слепче се одржа предавање на тема „Ракописното книжевно наследство на Слепченскиот Манастир“. Циклусот на предавања продолжува секоја наредна недела во Манастирскиот комплекс, а следната тема за излагање на овие предавања ќе биде од областа на Иконата и нејзиниот пат. Денеска од страна на отец Серафим беше направен и мал вовед кон темите на сите следни предавања.
сестра Екатерина
На денешното предавање во манастирот беше накратко изложено значењето на Слепченскиот книжевен центар и неговата ракописна ризница како континуитет на Светоклиментовата литургиска и писмена традиција која овде на најавтентичен начин се негувала низ вековите, а која продолжува и до ден денес во новите духовни творби преточени во двата тома Слепченски Пролог со химнографија и Циклусот книги духовна поезија под наслов Манастирски Води и сл.
Тој во минатото располагал со богата ракописна збирка на оригинални словенски и византиски ракописи, и според зборовите на академик Ѓеорѓи поп Атанасов, Слепченскиот манастир бил еден од најбогатите книжевни центри не само во Македонија туку и пошироко на Балканот, кој по бројот на помениците и триптизите ги надминувал најголемите балкански манастари, каков што бил на пример Зографскиот.
слепченски манастир
Во текот на предавањето, беше истакнато дека Слепченскиот манастир бил најзначајниот книжевен Центар и активен скрипториум на Охридската Архиепископија низ вековите, каде се преведувале, препишувале и твореле ракописни книги како за потребите на манастирот, така и за потребите на целата Охридска Диецеза, кој опфаќала поголема територија на Европа. Тој бил ставропигијален манастир и како таков бил под директна управа и покровителство на охридските архиепископи кои биле бирани од редот на најмудрите и најдуховните личности во тоа време, и биле најголеми бранители на чистотата на православието, и во тој контекст била и блиската соработка со слепченските монаси – книжевници кои поседувале исклучително високо богословско духовно образование, пратено со посебни калиграфски и писарски способности. Овде се преведувале книги со философско-богословска содржина, сложените полемички богословски тркатати на светиот Григориј Палама со антилатинска содржина, богословието на св. Јован Дамаскин… богословски теми кои своевремено биле тешки и за разбирање, а дотолку повеќе за преведување.
Од овој скрипториум произлегува познатиот Слепченски Апостол (praxapostolos slepcensis) од 11 век, кое е најдобро зачуваниот препис на Кирилометодиевиот превод на Апостолот.
Слепченски Апостол 11 век
Радиновото Евангелие во кој е содржан Прогласот на св. Кирил Солунски кон евангелието, познатото Слепченско евангелие кое во науката се смета за најдоброукрасениот ракопис за време на турското владеење, Слепченскиот Патерик од 14 век, Слепченската Лествица која освен поуките на свети Јован Лествичник содржи и толкувања на лествицата.
Слепченска Лествица 14 век
Слепченскиот Писмовник, кој исто така е најстар ракопис со епистоларна содржина и во кој има обрзци за пишување на писма до одредени црковни и световни лица, потоа Номоканонот на Матеја Властар, Познатите Стиховни Пролози и Слепченски Зборници кои биле иновација во црковната писменост воопшто….. Всушност, сите тие писмени споменици претставувале исповедање на верата, Богословење, и Славословење на Бога, што всусшност и претсатвува животот на монахот.
Овде во овој манастир во 16 век речиси три децении творел најистакнатиот средновековен книжевник Висарион Слепченски, во схима наречен Варлаам и неговте собраќа и соработници во книжевното дело Пахомиј Слепченски, Матеј Слепченски, Сисој Слепченски и др……. Вековите минувале, времето течело, но сите тие монаси се надоврзувале еден со друг, се накалемувале, на плодната свето-Климентова и Кирилометодиева лоза….
Како увод во предавањето отец Серафим најпрвин направи духовен осврт на тоа која била крајната цел на сите тие ракописи, а тоа е спасението на луѓето и нивната духовна просвета , изведувајќи ги од темнината на незнаењето кон духовната светлина на богопознанието.
17ти јули 2022лето Господово