Се разбира, тоа гледање на лицето Христово, искуството од Бога, взаемното искуство, минува преку врската со нашите браќа, односно, не можеме да го одминеме нашиот брат и да појдеме директно кај Христа. Зависи како се разбираш со другите – ако се разбираш добро со нив и си љубезен, пријателски, смирен, снисходлив, без да се гневиш, без да се јадосуваш, без да зборуваш остро, тогаш навистина го отвораш патот за Христос да се јави во твојот живот. Затоа во своите соборни посланија Свети Јован Богослов вели дека не може да Го сакаш Бога, а да не го сакаш својот брат, кого го гледаш до себеси и да не го чувствуваш како близок човек. Бог е нешто подалечно, не Го гледаш и како тогаш велиш дека имаш жива вера и Го сакаш Бога, Кого не си Го видел, а го огорчуваш својот брат кого го гледаш? Господ ни вели дека не ја сака дури ни нашата молитва, ако меѓу нас нема мир. Ќе појдеш да се смириш, не можеш да ми носиш дарови во Црквата, не можеш да носиш петолебија, свеќи, масло, а да не си спријателен со другиот и да сакаш да Го почувствуваш Христос. Ништо нема да почувствуваш. Ништо! Бог не се откупува, искуството со Христос не се откупува, Господ претпочита да се сакаме прво ние, луѓето, а потоа ја прифаќа нашата служба и се јавува во нашата душа. Затоа многупати Господ се открива во лица на обични луѓе. Односно неколку пати луѓето го гледале својот ближен и во него Го почувствувале Христос, преку својот ближен го гледале одговорот, кој Христос го дава, каде што се крие самото присуство на Христос. Се сеќавате на примерот, кога една жена рекла: „Господе, ела да ме најдеш!“ Отишле тројца гости – сиромаси и таа им ја затворила вратата. И Господ вели: „Таму бев Јас. Во тој сиромав човек се криев Јас. И ти ја затвори вратата“. Вечерта таа жена рекла: „Христос не дојде, а ми вети дека ќе дојде да ме најде!“
Господ влегува во лицата кои се до тебе. Не можеш да го засакаш твојот човек, а сакаш да Го почувствуваш Христос? Многу е тешко. Затоа Свети Силуан, врвен светец, омилен на многу Христијани, вели дека најголемиот критериум за да Го почувствуваш Христос е љубовта кон непријателите. Ако го сакаш својот непријател, крај! Ако го сакаш својот непријател, со сигурност ќе Го видиш Христос! Најсовршено е да немаш непријатели. Ние реално немаме непријатели – ако размислиме добро што значи непријател, ќе видиме дека не постои непријател – единствениот непријател е ѓаволот и нашето лошо јас. Никој не ни е непријател. Бог дозволува сите луѓе да влезат во нашиот живот, да нѐ загрижат, за да ни помогнат, тие не се виновни, ние сме виновни што сме зли и влегуваме во тој процес на злоба, одмазда, омраза, завист. Никој не е лош. И така, кога ќе се научиш да го сакаш брата си, полесно ќе Го почувствуваш Христос.
Многу луѓе ќе Го почувствуваат Христос, но најмногу оние кои се соочуваат со болка. Силата и обемот на болката е многу голема. Болка е да те боли заб, да те боли главата, да имаш вртоглавица, да страдаш од несоница, да не можеш да спиеш, да имаш некаква болест, да страдаш од бубрези, да ти ставаат редовно инјекции, да одиш често во болница, болка се хемотерапијата, зрачењето, тешката бременост, кога жената треба да остане прикована во кревет неколку месеци и воопшто да не се движи. Болка е парализата, секое нешто што предизвикува надворешна болка, нѐ уништува и нѐ загрижува – ако тоа го примиме на смирен начин, сите се соочуваат со болка, не постои човек, кој не се соочил со болка, но не сите Го гледаат Христос, затоа што болката не дава плод, ако не го примиш овој Божји дар со смирение. Ако чувствуваш болка, но ропташ, хулиш, велиш: „Зошто да го трпам ова?“ и се нервираш, невозможно е, исклучено е да Го видиш Христос меѓу болката. Не е речено дека сите кои чувствуваат болка ќе се спасат, туку оние кои трпат болка смирено, побожно, како што е соодветно да одговориш на Бога. Овие луѓе преку болката ќе Го видат Бога. Болката дава знаење, божествено просветление и божествено искуство. Многу пати Сам Господ, Пресвета Богородица и Ангели им се јавувале на луѓе кои трпеле болка, затоа што биле наклеветени, на луѓе во болници, во интензивно одделение, на такви луѓе им се јавиле светци и Самиот Господ во болката. Затоа што Он те гледа дека си беспомошен, безутешен, односно неутешен и доаѓа да те утеши Оној, Кој е Утешител. Утешител не е само Светиот Дух, Утешител е и Господ, и Бог Отецот, целата Света Троица е Утешител и нѐ утешува.
Некој во својата голема агонија и болка го видел својот духовник како се преобразува и станува како Христос, пишува Свети Силуан, ова се случило на Света Гора – тој го видел својот духовник како станува Христос. Друг видел свештеник на Светата Литургија веќе да не изгледа како отец, туку станува Христос.
Сепак ова што сега го кажав – овие два примери се малку природни, т.е. меѓу тајната да го гледаш чудото, но да Го гледаш Христос во својата лична болка, тоа е впечатливо чудо, тоа е парадоксот што не го очекуваш. Да Го видиш Христос во Светата Литургија е поразбирливо. Но да Го видиш Христос во интензивното одделение, во болницата, каде сите те оставиле и си сам, во болничката соба, оваа глетка на Христос таму е неверојатна и многу утешителна. Една монахиња Го гледала Христос во живо во Светата Причест, односно Го чувствувала Христос и Старец Пајсиј рекол за неа: „Таа со сигурност крие некаква болка“. Тој ја викнал и ја прашал директно: „Кажи ми за себе!“ Таа кажала некои свои проблеми кои ги имала дома, со своите родители, кои ја повредиле, но не им се спротивставувала, не обвинувала никого, покажала огромно трпение, ден и ноќ додека минат годините и тие починале. Старец Пајсиј рекол дека сега сѐ си има објаснување. Затоа таа Го чувствува Христос, затоа оваа монахиња Го чувствува Господа, затоа што прифатила да трпи болка. Таа чувствувала болка без да протестира. Болката дава божествено знаење, дава Божјо знаење. Ние сега сме по теоријата – од ова што слушаш едно предавање, не си Го познал Христос. Да, може да се случи некаков невидлив премин, Господ и од зборовите на луѓето, или на некое предавање може да направи непречен премин кај нас, но тоа само те тера да се посомневаш дека се случува нешто, постои нешто и да побараш да го најдеш „големото“. Јас ти го давам „малото“, лек потсетник за чудата и присуството на Христос, но ти барај да видиш, да земеш, да се наситиш, да го јадеш не тоа малку што го дава едно предавање, што го даваат зборовите, туку изобилното, бескрајното, што Христос го дава. Сето ова, сите овие дарови на Христос, доближувањето до Христос се случува одеднаш, таму каде не го очекуваш, не можеш да поставиш некаква граница и ограничување на Бога и да кажеш: „Сега сакам да го правам тоа и ќе Те почувствувам, сега сакам да дојдеш, сега сакам да ми се јавиш!“ Не. Господ се јавува неочекувано, не постои метод, тактика, техника, со која ќе направиш пет движења, како што кажуваат филозофските и парарелигиозните движења – јога, будизам, каде што има разни нивоа – прво, второ, на петтото се просветлуваш, си стигнал до просветление. Во Црквата не постои нешто слично, Божјата благодат не влегува во шеми, не влегува во границите коишто ти сакаш да ги поставиш, туку доаѓа одеднаш, како што вели Свети Исаак Сирин. Одеднаш, таму каде што не Го очекуваш, не е плод на техника, туку зависи од твојата борба. Ништо не е апсолутно, предодредено, предвидливо, туку Бог е непредвидлив. Таму каде што не си очекувал, доаѓа Христос, таму каде што тргнуваш да очајуваш, Господ се појавува неочекувано и те восхитува.
Се сеќавам, на Света Гора еден подвижник ми рече: „Особено во последните три години го загубив чувството за Бога, не Го чувствувам Христос. Претходно Го чувствував. Одеднаш дојде и така одеднаш Господ посака да ме остави. Зошто? За да се научам да Го сакам без да ми дава чувство за Своето присуство, да Го сакам со вера, едноставно да верувам, макар и да се подвизувам, без да чувствувам многу нешта – со исушена душа, која наликува на пустина, на Сахара, како пустината тука, каде што живеам, на Света Гора, јас се подвизувам, немам ниту една солза, се молам и чувствувам дека Господ не ми го дава тоа што ми го даваше, но Он е Бог, не можам да Го ставам Бога во мојата шема. Ако сака, ќе дојде, кога сака Он тогаш ќе дојде. После некое време одново дојде овој Божји дар и јас ја водев истата борба – Господ го знае тоа, како и зошто во секој човек“. Некој пости строго и не чувствува ништо, друг може да јаде и да Го слави Бога, да пие и да спие и Бог да му дава искрена љубов. Духот дува каде што сака, Светиот Дух, Христовата благодат и присуство оди таму каде што Он Самиот ќе посака.
Кога ќе Го почувствуваме Господа, ќе Го разбереме, ќе престанеме да прашуваме дали Христос постои, затоа што лично ќе го чувствуваме и за нешто кое што постои не прашуваш дали постои. Никој не прашува за мајка си – постои ли мајка ми, таа ли е мајка ми? Тој го чувствува, има внатрешно известување и убеденост во себе си, го чувствува во своите клетки, во своето дишење дека мајка му го допрела, дека таа е негова мајка. Тоа е татко му, тоа се неговите браќа, тоа му е домот… Кога Христос ќе стане наш дом, кога ќе стане нашето пространство, нашиот Човек, нашиот Пријател, Господ и Бог наш, тогаш недоразбирањата ќе исчезнат и на нивно место ќе дојде огромно изненадување. Ќе дојде бескрајно славословие, ќе Го чувствуваме Господа и ќе се радуваме дека во Атина, меѓу раздвиженоста, автомобилите, работите, во нашето секојдневие го живееме вечното, апсолутното, совршеното, велелепното. И тогаш ќе разбереме зошто Бог нѐ довел во светот – имено за да Го познаеме и засакаме. Не постои друга причина да живееме 90 – 100 години на овој свет, сите други причини се помошни скали, помошни начини, за да нѐ доведат до таа крајна цел. Ако сакате да ве убедам во тоа што го кажувам, видете колку трае сето она, коешто ние го сметаме за цел. Во даден момент тоа завршува и нѐ остава. Христос и Неговата љубов, пак, никогаш не запираат, затоа што Он е целта, апсолутното Добро, совршениот Дар.
Се надевам Господ ни го направи овој дар, се надевам дека ќе простираме раце, за да го бараме овој дар, се надевам рацете ни се толку чисти и толку празни за да можат да се преисполнат со овој дар и да го задржат правилно, да го почитуваме и да го дадеме на светот со љубов кон сите. Пресвета Богородица му рекла на Старец Партениј во видение, дека да станеш монах значи да се осветиш себеси заради целиот свет, да станеш свет. Што значи свет? Посветен на Христос, што и да правиш, да Го чувствуваш Христос заради твојата бескрајна среќа и благослов на целиот свет. Кога си свет, кога си човек којшто Го чувствува Христос, помагаш на себе си, но исто така си голем благослов за светот, голем дар на земјата, помагаш на сите на невидлив и видлив начин, преку тоа што Бог те повикува да го правиш во животот.
Христос во нашето секојдневие (прв дел)
Извор: Бигорски манастир