Тукушто вратен од овогодинешното поклоничко патување на црковната делегација во Рим и се уште под импресии на беседата изговорена на гробот на Св. Кирил Солунски, дознав за жестоката официјална реакција на нашиот јужен сосед кој си дозволи да инструментализира и политизира чисто лексичка тема. Немав ниту желба, ниту сила да се впуштам во замката на дневнополитичките баналности и коментари и сакав, час поскоро, наспроти сите бури и фортуни, бродот да го вкотвам во моето тивко зрзеско пристаниште.
Изморен од патувањето имав потреба да стивнам во келијата над бигорната карпа и најмалку што очекував беше посетата на повеќечлена екипа на грчки новинари од телевизијата Алфа, за кои ниту оддалеченоста на манастирот, ниту правливиот земјен пат не беа пречка од Солун да се упатат до Зрзе. Со оглед на големиот интерес за темата со која грчката јавност веќе три дена беше преокупирана, мотивот за нивната прва посета на манастирот беше да добијат изјава за нашата перцепција за беседата на Архиепископот во Рим.
Иако по пречекорувањето на манастирскиот праг, последното нешто што сакав да ми се случи е да бидам интервјуиран, сепак веднаш го надминав чувството. Јазикот и менталитетот на Грците го научив за време на мојот неколкугодишен престој на Света Гора, па токму затоа интервјуто се одвиваше на грчки. Онолку колку што ме служи сеќавањето ќе пренесам фрагменти од разговорот.
„2008-та година УНЕСКО ја посвети на јазиците што се зборуваат во светот, меѓу кои е и македонскиот“. Нашиот Архиепископ по повод светската година на јазиците одбра во својата овогодинешна беседа молитвено да ја сподели својата болка за јазикот на светителот родум од Солун, кој за жал е девастиран токму во пределите на неговата татковина. Беседата на Неговото Блаженство на гробот на Свети Кирил ја доживеав како молитва до борецот со ереста на тројазичниците и молба неговата борба на тој план да продолжи секогаш кога некому се одзема правото на јазик.
„Таму стана збор за јазикот од кој по зборовите на Вашиот Архиепископ не останало камен на камен во Солун и солунско?“, ме прашаа. „Ние во Република Македонија говориме македонски јазик на кој говорат и Вашите државјани кои имаат македонско потекло, сконцентрирани најмногу во леринската, костурската и воденската област во Република Грција. Додека живеев во Грција многумина од нив среќавав на Света Гора и со нив зборував на нашиот мајчин македонски јазик кој не е србизиран бугарски дијалект како што злонамерно тврдат некои грчки лингвисти туку е древен и происходи од основата на јазикот на свети Кирил Солунски“ - одговорив.
„Каде го научивте грчкиот јазик?“ - следеше прашање. „Вашиот јазик го научив на Света Гора. Го учев не од книги бидејќи немаше време за тоа, туку по слух, од уво....“. Помнам дека иако на почетокот бев привлечен од благородните звуци на за мене непознатиот јазик на Елада, не само што не се удавив во неговата длабочина од која бев постојано потопуван, туку по неколку месеци совладувајќи лепеза на зборови се осмелив да прозборам на јазикот на којшто зборуваа отците во Григоријатскиот манастир. Оттогаш за мене грчкиот јазик беше и остана јазикот на Отците.
Како сега се сеќавам, еден ден минувајќи низ градината на манастирот сакајќи да укажам на убавината на цвеќињата за кои се грижеше отецот кој беше градинар, ги пропелтечив следниве грчки зборови: „Ти ореа та лулудија!“(понашено: „што убави цвеќиња“). Очекував одговорот да биде на грчки, но светогорецот ми одговори на архаичен македонски со типично егејски нагласок: „Убави ни се китките“. Моето изненадување беше големо. На прашањето од каде знае да го зборува мојот јазик, тој ми одговори дека тоа е и негов мајчин јазик на кој говореле неговите предци. Со текот на времето ваквите ситуации зачестија, а се менуваа само личностите.
Можеби не им се допаднаа изјавите, но сепак, моето лично доживување за Македонците во Грција грчките новинари го забележаа електронски, со видео и аудио запис, снимајќи разговор од речиси половина час. Пред да заминат влегоа во црквата, запалија свеќи пред Богородица Пелагонитиса која е прекрасен пример на културолошката симбиоза меѓу византискиот образец и изразноста на словенскиот менталитет. Испраќајќи ги се понадевав дека можеби снимениот прилог ќе придонесе во топењето на мразот наталожен и натоварен како глечер помеѓу двата соседни народи, кои како да изумеле дека меѓу другото се и браќа по вера.
За жал, многу скоро бев демантиран. Утредента, отворајќи ја интернет страницата на овој грчки телевизиски канал го прочитав следново: „... Во меѓувреме, непосредно после провокацијата на Архиепископ Стефан, кој тврдеше дека Солун припаѓа на територијата на Скопје, неговата десна рака, владиката Климент даде изјава за АЛФА во која зборувајќи за словенскиот јазик, истакна дека тој насилно исчезнал кај Грците во Лерин...“. Прилогот не содржеше никаква изјава, туку само коментар од редакцијата која оценила дека доволно е толку за текстот насловен како „Националистички делириум во Скопје и Австралија“.
Покрај горчината во преживеаното со уредниците на грчката телевизија во мене останува светлата надеж за градење на демократски амбиент кој на македонското малцинство во северниот дел на Грција ќе им овозможи право на јазик. Тогаш нашите сонародници во Беломорието лулудјата не само во домовите, туку и во црквите и во училиштата ќе ги викаат онака како што од памтивек ги викале: китки и цвеќиња.
Посети:{moshits}