Во името на Отецот, Синот, и Светиот Дух.
Како да го прославам нашиот духовен отец, и нашиот молитвеник и застапник пред престолот на Бога?
Ваше блаженство,
чесни отци, возљубени во Господа браќа и сестри,
празникот на родителите, секогаш, за нас има своја посебна важност и е исполнет со толку пријатна внатрешна топлина која човек, ако не се смирува, би рекол, можно е и да не ја забележи. Но, се разбира дека, ако со родителите се гледаме секој ден, би можело и да нема ништо чудно и необично во нашите средби по повод нивниот посебен празник. Сепак, тоа е една огромна можност секој човек да покаже почит, и да ја сподели својата љубов со својот најблизок. И, ако тоа е така, драги браќа и сестри, во однос на нашите земни родители, колку поголемо треба да биде истото и во односот кон нашите небесни родители? Затоа, возљубени, да не пропуштаме да им се поклонуваме и да им благодариме на сите кои духовно нè родија од порано – и тоа, ако не сме со нив во своите молитви постојано, барем на нивниот празник никако да не ги забораваме. За истото, возљубени во Бога, нè поучува и свети апостол Павле, обраќајќи ни се со зборовите: помнете ги и вашите наставници, што ви го проповедаа словото Божјо, и, имајќи го пред очи крајот на нивниот живот, подражавајте ја верата нивна. (Евреите13,7)
Возљубени, во Христа Бога Спасителот,
Oвие зборови, нè поучуваат во тоа, секогаш да ги почитуваме наставниците во верата Божја, кои за нас се потрудија да го распространуваат Божјото слово насекаде во светот, и да ги почитуваме наставниците кои го преведоа истото слово Божјо за разбирање на јазикот на секој народ. Да ги помниме и почитуваме тие наставници, кои се трудеа тоа Божјо слово да стаса до срцата на многу луѓе и на тој начин да се распространува и да расте големо како синапово зрно и колку што е можно сè поголемо мноштво народ да го познае Христа Спасителот и да го последува Него здобивајќи го и своето спасение.
Собрани денес, во оваа прекрасна манастирска црква, и ние возљубени, го празнуваме споменот, на еден таков голем учител и наставник, и тоа од нашиот богољубив македонски народ – преподобниот отец Наум Охридскиот Чудотворец. Драги браќа и сестри, светиот владика Серафим Соболев, на своите духовни чеда им се обраќал со зборовите: јас не сум само ваш татко, јас сум и ваша мајка. Овие исти зборови, возљубени, можеме, а и треба да ги кажеме и ние за блажениот отец Наум Охридски – чиј спомен денес го празнуваме, бидејќи и тој за нас не само што е наш татко, но тој е и наша мајка - не само за нас, кои служиме и се црквуваме овде, но и на целиот наш македонски и словенски народ. Овие зборови се правилни, возљубени, бидејќи свети Наум Охридски е еден од оние кои нас нè родија во Христа. И повторно, светиот апостол Павле пишува до Коринтјаните, а истите зборови се однесуваат и за нас: Ако имате и на десетина илјади наставници во Христа, многу татковци немате, бидејќи јас ве родив во Исуса Христа преку Евангелието" (1. Кор. 4,15). Возљубени, денес го празнуваме споменот на еден од оние, кои што подобно на светите апостоли кога го слушнале повикот од Учителот, Спасителот наш Исус Христос веднаш тргнале да го следат, така и свети Наум, тргна да ги следи светите браќа Кирил и Методиј, оставајќи сè, и домот и богатството и спокојниот живот, само за да оди по нив и да го слуша нивното слово и проповед - и не само тоа, но и да се труди еднакво со нив за преведување на таа проповед и тоа слово Божјо и за нивно распространување. Затоа, и пееме во неговиот тропар: Соединувајќи се со Христа, си го оставил светот..., односно, откако го запозна Христа, свети Наум - сиот Му се предаде на Него, а го остави светот, и ги остави сите светски наслади, та живеејќи духовно (со дух), телото го распна, откажувајќи се од благородството на своите родители и прифаќајќи го духовното сиромаштво, смиреноста и скромноста, ја отфрли гордоста, за да може да им се придружи и успешно да ги следи своите учители, рамноапостолните свети браќа Кирил и Методиј.
Возљубени, во Христа Бога,
ако, свети Наум и свети Климент не беа целосно оддадени на своите учители и ако не беа вљубеници во родниот словенски збор и писмо, во родната словенска просвета и култура, тие не ќе можеа да ја разберат ни пораката од посланието на апостолот Павле дека веќе нема ни Јудејци ни Елини, туку дека сите сме еднакви пред Бога (Кол. 3,11) како и тоа дека секој може да го слави Бога на својот јазик, зашто и дождот врне од Бога за сите како што и сонцето грее за сите, правилно одговарајќи им свети Кирил на тужителите во Венеција.
Само богоугодна личност како блаженопреподобниот отец Наум, драги браќа и сестри, можела да го создаде и обогати со бројни чудеса неповторливиот манастирски храм на Белото езеро, посветен од него самиот на светите ангели, а денес носејќи го неговото име. Од овој манастир, возљубени, започнува да се шири и монаштвото во Македонија и на Балканот, и тоа под неговото мудро раководство.
Иако, некој би можел да се осмели и да каже дека житието на свети Наум Охридски е кратко, сепак, драги браќа и сестри, тоа ние не можеме да го прифатиме за точно – бидејќи неговото житие е бескрајно и продолжува во вечното Христово Царство. Но, и покрај тоа во дебелата книга со житијата за светиите, навистина за него е напишано многу малку. И, зошто е тоа така, возљубени? Зарем немало кој да ги опише неговите подвизи? Ете, и во тропарот на преподобниот повторно пееме си се стремел како апостолите да се подвизуваш и безбројното мизијско множество во верата си го вовел. Од овие зборови, веднаш кај нас се појавува прашањето, зарем никој не можел од неговите блиски ученици и од тоа множество народ да ни раскаже за својот учител? Секако, дека тоа било можно возљубени, но, без сомнение има само еден логичен одговор - самиот свети Наум, со своето смирение, успеал да ја покрие тајната на својот живот. Бидејќи љубовта помеѓу душата, која станала Христова невеста и Небесниот Жених, е тајна. И бидејќи она што се случува во срцето, е тајна, и пак уште еднаш бидејќи духовниот, пак, човек испитува сè, а него никој не го испитува. (1. Кор. 2,15).
Но, иако внатрешниот живот на преподобниот е скриен за нас, сепак, за да не се покажеме неблагодарни, можеме и ние драги браќа и сестри, да направиме една пофалба на овој наш блажен отец, по чии молитви и се надеваме да се спасиме... Свети Наум Охридски Чудотворец, возљубени, е сокровиште и образ на христијанските добродетели.
Тој е вистински послушник, драги браќа и сестри, не на еден, туку на двајца духовни старци. И, тоа - не само до нивната смрт, но и по неа се наоѓа во послушание кон нив, бидејќи се јавува како продолжувач на нивното дело.
Свети Наум е и вистински апостол, бидејќи го доведува дивиот народ во трлото на кротките Христови овци.
А, заедно со тоа е и исповедник на верата и затвореник на Исуса Христа (Ефесјаните 3,1), возљубени, бидејќи без страв ја исповеда православната вера и ги разобличува латинските лажни учења. Затоа е прогонуван и фрлен во темница.
Тој е и голем молитвеник и чудотворец. Откако тој и соучениците кога биле затворени во темница, се помолиле на Бога, и по неговите молитви оковите паднале од рацете нивни, а починатиот син на големецот воскреснал од мртвите.
Свети Наум е и прекрасен поет и химнописец, возљубени, бидејќи го воспеал првоповиканиот Христов ученик – светиот апостол Андреј.
Свети Наум е и мудар духовен отец и учител, драги браќа и сестри бидејќи достојно го продолжил делото на свети Климент во Охрид.
И уште, свети Наум е и преподобен, оти посакал последните години од својот живот да ги помине во молитва, покајание и плач, за целосно исчистен да застане пред Оној, Кого го возљуби со сето свое срце и на Кого му го посвети и целиот свој живот.
И сите овие чудесни подвизи на преподобниот отец се прераскажуваат само во неколку реченици... А, тоа значи дека и денес свети Наум и по неговата смрт нè поучува на понизност.
Затоа, секој кој во овој збунет век, драги браќа и сестри, сака да води духовен живот, нека се поклони на големиот Охридски чудотворец и нека побара поука како да Му оддаде сè на Христа. Сè... Без суета... Без самооправдување... За светителот, да го научи како сето тоа може да стане љубов... Сè да стане чудо. А, за чудата? Да, свети Наум врши и до денес многу чуда - лекува болни, ги разврзува јазлите на бркотниците од животот, ги брише солзите од очите на исплашените и им вдахнува сила... Но, и чудата негови се толку тивки, толку ненаметливи, та шумниот современ човек како ништо може да ги добие и без да ги забележи, заедно со најголемото чудо на светот – а тоа е смиреното срце, кое знае да сака.
Возљубени, ние како свештеници имаме света должност да го повикуваме народот да доаѓа во црква и да ги посетува светите богослужби. А, зошто е тоа така важно? Драги браќа и сестри, секако, овде не се мисли само на физичкото пребивање во храмот за времетраењето на некои нејасни молитви искажани на некој чуден и нејасен јазик, но се мисли на враќање кон преданието и кон тој извор на вечниот живот, бидејќи за време на православното богослужење тече чиста и апсолутна виситна чиј што извор не е од нас себе и од нашата природа, но тече вистина која ни е откриена од Синот, со силата на Светиот Дух. Тече вистината од нашиот Небесниот Отец. Сепак, возљубени во Господа, денес гледаме дека сè повеќе се актуелни некои помодарства кои нас нè одвојуваат од богослуженијата и ние православните сè повеќе се собираме надвор од храмовите, надвор од Божјиот дом. Некако, за жал, веќе помил ни е секој друг амбиент од амбиентот на храмот и се помили ни се некои други песни и игри, а не тие кои ги пееле нашите свети предци и со кои духовно и радосно играле. А таа игра е од небесно потекло, возљубени. Спасителот ни вели: Радувајте се и веселете се зашто голема е вашата награда на небесата. А тие небесни награди, драги браќа и сестри, ние ги добиваме внатре во црквата преку светите тајни и преку светата Вистина. Затоа е важно да ги почитуваме светителите, и да ги почитуваме нашите наставници кои духовно нè родија во верата.
Возљубени, драги браќа и сестри
Во ова 2017 лето Господово, дочекавме да прославиме 50 години јубилеј, од возобновувањето на Охридската архиепископија, кога, Светиот Синод на МПЦ на 17 јули 1967 година во Охрид го свикува Третиот црковно-народен собор, и на свечената седница во охридската црква на Свети Климент Охридски ја прогласува Македонската Православна Црква за АВТОКЕФАЛНА. Чинот на прогласувањето на автокефалноста на Македонската Православна Црква е совршен на Светата Архиерејска Литургија, отслужена во црквата на Свети Климент Охридски на 19 јули 1967 година, од страна на Светиот Архиерејски Синод на МПЦ. Точно 200 години по нејзиното укинувањето од страна на турскиот султан.
Ова нивно големо дело, возљубени во Бога, е достојно за почит и секогаш сеќавање на него, возљубени, зашто Бог тогаш така благоволи, та преку молитвите од свети Климен и свети Наум Охридски; и на сите кои што се впишаа во поставувањето на темелите, коишто го посеаја Евангелието по македонската земја, на оние коишто ја организираа нашата Помесна православна црква и на сите што се бореа за нејзино опстојување низ вековите, како и за оние коишто по двевековната забрана на нејзината дејност ја воскреснаа нашата древна Охридска Архиепископија, та и ние како народ да останеме во верата на нашиот Господ и Спасител.
Да му благодариме Бога, драги браќа и сестри, за Неговата голема милост кон нас, дарувајќи ѝ на нашата Црква големи светила како блажениот отец Наум, Охридскиот Чудотворец – та и ние, поддржувајќи ја вистинската Божја вера, со него да ги достигнеме вечните богатства на нашиот Господ Исус Христос, во слава на Отецот, на Синот и на Светиот Дух, секогаш и во сите векови. Амин.
Во Скопје,( н. Радишани) на денот на празнувањеро на св. Наум Охридски
Друго:
п.п.